Trẻ mới ra đời rất cần nguồn dinh dưỡng từ sữa mẹ. Nhưng nhiều bà mẹ lại không đủ sữa cho con bú hoặc sữa mẹ loãng. Nguyên nhân thiếu sữa ở sản phụ là do khí hư huyết yếu - nghĩa là cơ thể người phụ nữ vốn đã có khí hư, huyết ít, đến khi sinh, huyết bị mất nhiều, khí bị hao, khí huyết đều suy, hoặc tỳ vị hư yếu, khí huyết sinh hóa bất túc khiến cho khí huyết hư yếu không tạo ra được sữa; hoặc do tinh thần căng thẳng, lo lắng buồn chán hoặc một số trường hợp do cảm nhiễm, làm cho sản phụ không có sữa hoặc có ít sữa. Xin giới thiệu một số món ăn tốt cho sản phụ để có nguồn sữa dồi dào cho em bé lại vừa đủ chất dinh dưỡng và dễ tiêu hoá.
Cháo móng giò lợn: móng giò lợn 2 cái (250 - 300g), gạo ngon 150g, lạc nhân 50g, đu đủ non 30g, mắm muối vừa đủ.
Móng giò lợn đem nướng vàng, cạo sạch, chặt vừa miếng, ướp mắm muối đem xào chín. Cho tất cả nguyên liệu vào nồi thêm nước (vừa đủ) ninh nhừ. Khi cháo chín chia 2 lần ăn trong ngày. Ăn liền 3 - 5 ngày (sau đẻ từ 3 - 5 ngày mới nên ăn).
Cháo lạc: lạc nhân 50g, gạo tẻ ngon 150g, quả mít non 30g, đường phèn.
Quả mít non rửa sạch giã nhỏ. Lạc nhân, gạo tẻ ngon xay thành bột, cho vào nồi thêm 300ml nước, đun trên lửa nhỏ. Khi cháo chín cho mít non, đường phèn vào quấy đều, đun tiếp, khi đường tan hết là được. Ăn ngày 2 lần lúc đói, cần ăn liền 5 ngày.
 Cháo kê thịt gà tốt cho phụ nữ sau sinh. |
Cháo kê: kê 250g, thịt gà nạc 100g, đường trắng 30g.
Thịt gà bỏ da, xé nhỏ. Kê bỏ vỏ giã dập cho vào nồi thêm 300ml nước đun cho kê chín nhừ, cho thịt gà và đường vào quấy đều đun tiếp, cháo sôi lại một lúc là được. Ăn ngày 1 lần, cần ăn liền 5 - 7 ngày.
Cháo thỏ: đầu thỏ 1 cái, gạo 100g, vừng đen 50g, bột ngọt, bột gia vị vừa đủ. Vừng đen bỏ vỏ, đầu thỏ làm sạch cùng với gạo cho vào nồi thêm đủ nước hầm thật kỹ cho nhừ. Khi cháo chín cho bột ngọt, bột gia vị vào quấy đều, cháo sôi lại là được. Ăn ngày 1 lần lúc đói, cần ăn liền 2 - 3 ngày. Khi ăn đập xương sọ của thỏ lấy não của nó cho vào cháo quấy đều.
Cá chép hầm quả sung: cá chép 1 con (250 - 300g), quả sung non 50g, quả mít non 50g, rượu trắng 1 thìa canh, mắm muối vừa đủ.
Cá chép làm sạch, đem ướp mắm muối và rượu. Quả sung, quả mít non rửa sạch giã nhỏ chia đôi, một nửa rải ở đáy bát to, đặt cá lên và rải tiếp nửa còn lại lên cá, đem hấp cách thuỷ. Cá chín cho sản phụ ăn, ngày 1 lần, cần ăn 2 - 3 ngày.
Củ mài hầm thịt lợn: củ mài tươi 100g, lạc nhân 50g, thịt chân giò lợn 150g, mắm muối vừa đủ. Thịt chân giò lợn rửa sạch thái vừa miếng, ướp mắm muối xào chín tới. Củ mài bỏ vỏ rửa sạch thái miếng. Lạc nhân để cả vỏ giã dập. Tất cả cho vào nồi thêm nước vừa đủ hầm nhừ. Sản phụ ăn ngày 2 lần lúc đói, cần ăn liền 5 - 7 ngày.
Thịt lợn nạc hầm hạt mít: thịt lợn nạc 300g, hạt mít 300g, mắm muối vừa đủ. Thịt lợn nạc rửa sạch thái miếng ướp mắm muối xào chín tới. Hạt mít bỏ vỏ giã dập cùng thịt lợn nạc cho vào nồi thêm nước vừa đủ, hầm nhừ. Sản phụ ăn ngày 1 lần, cần ăn liền 3 - 5 ngày.
Chân lợn hầm đậu phụ: chân lợn 300g, đậu phụ 200g, mắm muối vừa đủ. Chân lợn đem nướng vàng làm sạch, chặt vừa miếng ướp mắm muối, thêm nước cho vừa đem hầm nhừ, trước khi ăn cho đậu phụ vào đun sôi 3 phút là được. Sản phụ ăn ngày 1 lần, cần ăn liền 3 - 5 ngày.
Rau cải cúc thịt lợn nạc hấp cách thuỷ: rau cải cúc 300g, thịt lợn nạc 150g, lạc nhân 50g, mắm muối vừa đủ.
Rau cải cúc nhặt rửa sạch. Lạc nhân giã nhỏ. Thịt lợn nạc rửa sạch băm nhỏ trộn với lạc, mắm muối, viên thành viên bằng quả táo. Dùng bát to, đặt lớp cải cúc ở đáy bát, sau đó cho thịt vào, trên cùng lại rải lớp cải cúc, đem hấp cách thuỷ, khi chín chia làm 2 lần ăn với cơm. Cần ăn liền 3 - 5 ngày.
Canh rau diếp: rau diếp 300g, tôm tươi 150g, mắm muối vừa đủ.
Rau diếp nhặt rửa sạch, thái nhỏ. Tôm làm sạch bóc vỏ, bỏ càng, thái mỏng. Vỏ và càng tôm giã nhỏ, đổ nước lọc lấy 300ml (như lọc cua). Cho mắm muối vào nước tôm quấy đều rồi đun, khi sôi cho thịt tôm, đun tiếp cho đến khi canh sôi lại cho rau diếp đảo đều. Canh sôi là được. Sản phụ ăn ngày 1 lần với cơm. Cần ăn liền 3 - 5 ngày.
Ngoài ra, người mẹ cần được nghỉ ngơi nhiều, cần sự động viên, quan tâm chăm sóc của người thân trong gia đình, tránh mọi căng thẳng vì sẽ ảnh hưởng xấu tới quá trình tạo sữa. Sản phụ không nên kiêng khem quá mức, nên ăn đa dạng thực phẩm bổ dưỡng, kiêng các đồ sống lạnh như hải sản, các chất tanh như cua, sò, ốc, hến, trai, cá mè; hạn chế các gia vị cay nóng như ớt, hạt tiêu... và các chất kích thích như chè, cà phê...
Lương y Đình Thuấn