Basedow là bệnh bướu cổ. Theo Ðông y thuộc bệnh ảnh (bướu). Bệnh thuộc về can khí uất trệ, tân dịch không vận hành được, ngưng kết thành đờm, khí trệ lâu ngày dẫn đến huyết ứ, khí đờm ứ lại tập trung ở cổ tạo thành bướu cổ. Trong số báo chủ nhật (số 187 ra ngày 24/11/2013), chúng tôi đã giới thiệu một số bài thuốc trị bệnh theo từng thể lâm sàng, số này mời bạn đọc tham khảo một số món ăn thuốc hỗ trợ trị bệnh.
Người bệnh Basedow (bướu cổ).
Cháo ngũ vị: gạo đại mạch 150g, nhân táo chua 10g, ngũ vị tử 10g, mạch môn 19g, hạt sen 10g, quế nhục 10g. Trước hết giã vụn nhân táo chua, cho vào nồi cùng mạch môn, ngũ vị tử, đổ nước vừa đủ sắc lấy nước đặc. Hạt sen bỏ tâm nấu chín để riêng. Gạo đại mạch vo sạch đổ vào nồi nước vừa đủ nấu thành cháo. Khi cháo sắp chín thì cho các vị kia vào. Công dụng: chữa bướu cổ do tâm âm hư tổn.
Cháo thạch cao: thạch cao sống 100g, tri mẫu 20g, thạch hộc tươi 10g, gạo ngon 50g. Nấu 3 vị trên trong 30 phút, bỏ bã, lấy nước rồi cho gạo đã vo sạch vào nấu thành cháo loãng. Ăn vào sáng và tối. Chủ trị bướu cổ, vị nhiệt táo bón.
Cháo táo đỏ: táo đỏ 15g, hành 5g, thịt lợn 50g, tiêu bột 2g, bột ngọt 100g, gạo ngon 100g. Táo, thịt lợn rửa sạch. Gạo vo sạch cho vào nồi, đổ nước vừa đủ nấu thành cháo rồi cho các món kia vào đun tiếp một lúc nữa là được. Ngày uống 1 bát theo bữa ăn. Công dụng: thanh nhiệt giải độc, tiêu đờm, trị bướu cổ cả thể nhẹ và nặng.
Cháo rong biển: gạo ngon 100g, rong biển 50g. Rong biển ngâm nước nửa ngày, rửa sạch vị mặn, thái nhỏ, đổ vào nồi cùng với gạo đã vo sạch và 1 lít nước, đun thành cháo loãng, cho gia vị vừa ăn. Ngày 1 bát ăn 2 lần vào sáng và tối. Công dụng: làm mềm chỗ sưng cứng, giảm mỡ trong máu, hạ huyết áp, chữa bướu cổ đơn thuần do thiếu iốt, viêm họng hạt.
Canh rong biển thịt nạc tốt cho người bướu cổ, lao hạch limpho.
Canh táo đỏ dưa chuột: táo đỏ ngâm nở 250g, dưa chuột 100g, muối, bột ngọt, xì dầu, gừng, dầu vừng... vừa đủ. Táo đỏ nhặt bỏ tạp chất, rửa sạch; dưa chuột rửa sạch thái lát. Nồi nước vừa đủ đun sôi, cho các vị vào một lúc, hớt bọt, cho gia vị là được. Công dụng: trị bướu cổ, tăng huyết áp, thủy thũng, bệnh động mạch vành.
Canh thịt lợn nấu rong biển: rong biển ngâm nở 250g, thịt lợn nạc 250g, củ cải 150g, muối, bột ngọt, xì dầu, tương ớt, gừng thái chỉ, tỏi, nước luộc thịt vừa đủ. Thịt, củ cải rửa sạch thái chỉ. Bắc nồi đun nóng, cho thịt vào đảo thơm, có màu trắng thì cho xì dầu, tương ớt, hành, gừng, tỏi, đảo trộn cho chín thấu, cho nước dùng, muối, rong biển, củ cải thái chỉ; đun sôi, hớt bọt, cho bột ngọt là được. Ăn kèm theo bữa. Chủ trị bướu cổ.
Canh hàu, ba ba: thịt hàu 100g, thịt ba ba 50g, bá tử nhân 25g, toan táo nhân 25g, rong biển 25g, côn bố 25g, bạch thược 25g, táo tầu 25g. Ba ba nhúng vào nước sôi, chặt đầu, chặt móng rửa sạch nội tạng, yếm, lọc lấy thịt thái quân cờ, cho vào nồi đất cùng thịt hàu, bá tử nhân, toan táo nhân, côn bố, bạch thược, táo tầu, nước vừa đủ, đun to lửa rồi nhỏ lửa cho chín nhừ là được. Ăn nóng, ngày 2 lần. Công dụng: trị bướu cổ và các chứng hồi hộp, mất ngủ, tay run rẩy.
Canh táo đỏ củ cải: táo đỏ 15g, củ cải 250g, trần bì 3g. Các vị rửa sạch thái chỉ cho vào nồi, đổ nước vừa đủ, đun sôi 3 phút cho gia vị là được. Ăn củ cải uống canh ngày 2 lần. Công dụng: trị sưng giáp trạng, lao hạch lympho.
Lương y Nguyễn Minh