Như Sức khoẻ và Đời sống đã đưa tin, theo lộ trình của Chính phủ, tới đây sẽ triển khai thêm một số vắc xin vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng, trong đó năm 2026, vắc xin Rota sẽ được triển khai miễn phí trên toàn quốc, mỗi trẻ em được uống hai liều; cùng đó vắc xin phòng virus HPV cũng sẽ được tiêm miễn phí vào năm 2026.
HPV (Human Papillomavirus) là virus gây u nhú ở người, cực kỳ phổ biến trên toàn cầu. HPV không phân biệt giới tính; virus có thể lây truyền từ bất kỳ ai, bao gồm cả nam giới.
Phần lớn các trường hợp nhiễm HPV tự đào thải, nhưng nhiễm dai dẳng có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng ở cả nam và nữ, như mụn cóc sinh dục, tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung hoặc hậu môn sinh dục.
Ung thư cổ tử cung là ung thư phổ biến thứ tư ở nữ giới trên toàn cầu, cướp đi sinh mạng của một phụ nữ mỗi hai phút.
Mỗi năm, nước ta ghi nhận khoảng 6.200 ca ung thư liên quan đến HPV và hơn 2.500 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung, trong khi các chuyên gia y tế nhấn mạnh, ung thư cổ tử cung và các bệnh do HPV gây ra là căn bệnh có thể phòng ngừa được...
Riêng năm 2022, thế giới ghi nhận hơn 348.000 ca tử vong, phần lớn xảy ra tại các quốc gia thu nhập thấp và trung bình, nơi phụ nữ còn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận sàng lọc, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.
Tại Việt Nam, tình hình cũng đáng báo động. Mỗi năm, nước ta ghi nhận khoảng 6.200 ca ung thư liên quan HPV và hơn 2.500 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung. Nếu không có hành động quyết liệt, đến năm 2070, con số này có thể lên tới 200.000 phụ nữ.
Nhằm giảm gánh nặng bệnh tật, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 2780/QĐ-BYT, phê duyệt Chương trình Tiêm chủng Mở rộng giai đoạn 3 (2026–2028), nhằm mục tiêu đảm bảo cung ứng đầy đủ, kịp thời, an toàn và hiệu quả các vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng giai đoạn 03 năm (2026 - 2028); Duy trì thành quả và nâng cao hiệu quả công tác Tiêm chủng mở rộng; Triển khai vắc xin mới trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng (vắc xin phòng ung thư cổ tử cung).
Được biết, dự kiến mỗi năm sẽ có 4–5 tỉnh được triển khai tiêm vắc xin HPV miễn phí cho trẻ em gái, dự kiến ở giai đoạn 11 tuổi.
Đây là bước tiến quan trọng trong hành trình loại trừ ung thư cổ tử cung tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc chủ động phòng ngừa sớm ở các nhóm tuổi khác là cần thiết.
Các chuyên gia y tế cho rằng dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, Việt Nam vẫn đối mặt với các khoảng trống lớn: nhiều trẻ em gái và phụ nữ chưa tiếp cận vắc xin HPV; nhận thức cộng đồng về HPV và phòng ngừa vẫn còn hạn chế.
Để hướng tới mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung và các bệnh lý do HPV gây ra, cần sự đồng lòng của hệ thống y tế, các tổ chức xã hội và từng gia đình. Ung thư cổ tử cung và các bệnh do HPV gây ra không phải là điều không thể tránh, mà là căn bệnh có thể phòng ngừa được.
Vắc xin HPV được chứng minh là phương pháp phòng ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả nhất hiện nay. Nhiều quốc gia đã đưa vắc xin HPV vào chương trình tiêm chủng quốc gia. Tại Anh, tỷ lệ ung thư cổ tử cung ở phụ nữ dưới 25 tuổi đã giảm đến 90% nhờ chương trình tiêm vắc xin diện rộng.
Ai có nguy cơ cao?
Các yếu tố làm tăng nguy cơ tiến triển từ nhiễm HPV thành ung thư gồm: tuýp HPV nguy cơ cao, hút thuốc, suy giảm miễn dịch, mắc đồng thời các bệnh lây truyền qua đường tình dục, có nhiều lần sinh, mang thai sớm, dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống thời gian dài, và một số yếu tố kinh tế - xã hội cản trở tiếp cận tầm soát.
