Tổ chức Y tế thế giới đã cảnh báo tất cả các loại thuốc lá bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều gây hại đến sức khỏe của con người. Ngoài những tác hại đã được cảnh báo như gây nghiện, ung thư, ảnh hưởng tới hệ miễn dịch, tâm thần, răng miệng, sinh sản…thuốc lá còn gây ra nhiều ảnh hưởng nguy hiểm và nguy cơ phát sinh nhiều vấn đề xã hội nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường.
Đối với thanh thiếu niên, sử dụng nicotine gây hại lớn đến sự phát triển não bộ và có nguy cơ gây rối loạn cảm xúc, giảm khả năng học tập và rối loạn tâm thần. Vì vậy, để phòng, chống tác hại thuốc lá các ban, ngành đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá.
Tổ chức Y tế thế giới đã cảnh báo tất cả các loại thuốc lá bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều gây hại đến sức khỏe của con người.
Nhận diện về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và đa số các quốc gia định nghĩa thuốc lá điện tử là sản phẩm có hệ thống phân phối điện tử (e-cigarette) dạng thiết bị hay tách riêng các bộ phận, được thiết kế để tạo ra sol khí mà người dùng hít vào, được vận hành bằng cách làm nóng dung dịch các chất chứa nicotine hoặc không chứa nicotine, chất tạo hương vị, thường hòa tan thành propylene glycol và/hoặc glycerine, không chứa thành phần thuốc lá.
Có ít nhất 60 hợp chất hóa học đã được tìm thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử (còn gọi là tinh dầu) và nhiều hợp chất khác có trong sol khí/khói tạo ra từ thuốc lá điện tử[1] và gần 20.000 loại hương vị khác nhau.
Thuốc lá nung nóng được định nghĩa là các sản phẩm tạo ra các sol khí có chứa nicotine và hóa chất độc hại khi thuốc lá được làm nóng hoặc khi một thiết bị có chứa thuốc lá được kích hoạt. Những sol khí này được người dùng hít vào trong quá trình hút hoặc hít thuốc lá nung nóng bằng việc sử dụng một thiết bị. Chúng chứa chất gây nghiện cao nicotine cũng như các chất phụ gia không thuốc lá, và thường có hương vị.
Thuốc lá điện tử rất phong phú và đa dạng: các sản phẩm này được thiết kế rất bắt mắt với nhiều màu sắc và hình dạng khác nhau như: hình thỏi son, hình cây bút, hình cái kem, hình hộp sữa bò, hình đồ chơi cho trẻ em, hình bật lửa...
Với hình thức đa dạng như vậy nên rất nhiều phụ huynh không phát hiện ra con em mình đang sử dụng thuốc lá điện tử hoặc nếu có biết thì cũng không thể biết con em mình có dùng thuốc lá điện tử phối trộn với ma túy hay không. Điều này rất nguy hiểm không chỉ đối với việc phòng chống tác hại của thuốc lá mà đối với cả việc phòng chống ma túy.
Mặc dù các nhà sản xuất thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vẫn tuyên bố các sản phẩm này là giải pháp thay thế cho người hút thuốc và không nhắm vào giới trẻ. Nhưng bằng chứng thực tiễn cho thấy các sản phẩm này nhắm tới một lượng lớn khách hàng mới (chưa từng hút thuốc) bao gồm cả phụ nữ và trẻ em.
Thanh thiếu niên, sử dụng nicotine gây hại lớn đến sự phát triển não bộ
Theo Tổ chức Y tế thế giới, các nhà sản xuất đã và đang sử dụng nhiều cách thức khác nhau để thu hút thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thông qua hương vị hấp dẫn, thiết kế sản phẩm bắt mắt. thời trang, theo xu hướng công nghệ, bán hàng qua mạng (bán qua app điện thoại thông minh, quảng cáo và mua bán trên internet) là hình thức mà giới trẻ thường sử dụng, tài trợ cho người nổi tiếng và có ảnh hưởng trên mạng xã hội để giúp quảng cáo các sản phẩm và dễ dàng tiếp cận với giới trẻ.
Đối với thanh thiếu niên, sử dụng nicotine gây hại lớn đến sự phát triển não bộ, vì não bộ của trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển cho tới tuổi 25. Nicotine đã được chứng minh làm suy yếu sự trưởng thành não bộ của thanh thiếu niên với những hậu quả ngắn hạn và hậu quả lâu dài nghiêm trọng đó là nghiện, rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập và rối loạn tâm thần. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh khiến người dùng ở nhóm tuổi này dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.
Mặt khác, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng làm tăng nguy cơ dẫn tới sử dụng thuốc lá điếu thông thường ở người trẻ. Nghiên cứu cho thấy thanh thiếu niên và người trẻ chưa bao giờ hút thuốc lá nhưng sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu thông thường cao hơn 3,5 lần so với với những người chưa từng sử dụng thuốc lá điện tử.
Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng làm tăng nguy cơ dẫn tới sử dụng thuốc lá điếu thông thường ở người trẻ.
Các nghiên cứu trên thế giới đã cho thấy rõ ràng về mối liên quan giữa sử dụng thuốc lá điện tử với các tệ nạn xã hội khác như ma túy, hút shisha và các chất gây nghiện khác. Điều tra ở Mỹ có 30.6% thanh thiếu niên (lớp 6-12) sử dụng thuốc lá điện tử đã từng phối trộn chất ma túy từ cây cannabis với dung dịch điện tử.
Thực tế cho thấy, các quốc gia cho phép các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhưng ban hành các chính sách về cấm bán cho trẻ vị thành niên đã thất bại trong việc ngăn chặn việc sử dụng của giới trẻ.
Tại Hoa Kỳ, giai đoạn 2017-2019 tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng vọt từ 11,7% lên 27,5% ở học sinh THPT, và từ 3,3% lên 10,5% ở học sinh THPT.
Tại Vương quốc Anh, sử dụng thuốc lá điện tử ở trẻ em gái 15 tuổi đã tăng từ 10% vào năm 2018 lên 21% vào năm 2021, trong khi ở New Zealand 27% thanh niên sử dụng thuốc lá điện tử. Ở các quốc gia này, việc sử dụng thuốc lá nung nóng cũng đã không đẩy nhanh sự suy giảm tỷ lệ hút thuốc.
