Từ ngày 12-14/5/2015 , Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã thăm và làm việc tại Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khuôn khổ chuyến thăm, Bộ trưởng đã nghe các báo cáo, khảo sát và tìm hiểu thực tế về công tác xây dựng chính sách, phát triển cơ sở hạ tầng, đào tạo cán bộ và cải cách y tế ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Là một quốc gia với hơn 70 triệu dân, Thổ Nhĩ Kỳ cũng trải qua những khó khăn thách thức trước khi tiến hành cải cách thành công hệ thống y tế được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận là một mô hình y tế đáng chia sẻ và học tập, đặc biệt là mô hình bác sĩ gia đình.
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thăm trung tâm bác sỹ gia đình tại Thủ đô Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ
Mô hình bác sỹ gia đình được triển khai thí điểm tại Thổ Nhĩ Kỳ năm 2005, sau đó từng bước được nhân rộng ra 81 tỉnh trên phạm vi toàn quốc vào năm 2010. Hiện tại, Thổ Nhĩ Kỳ có 21 183 bác sỹ gia đình, tương đương với mỗi bác sỹ gia đình chăm sóc y tế cho 3500 người dân. Một bác sỹ gia đình khám trung bình 30-50 người bệnh một ngày. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, bác sĩ gia đình được đào tạo theo hệ đa khoa và làm việc ở trung tâm y tế, trong số đó, 80% các bác sĩ gia đình làm việc cho các cơ sở y tế công lập, 20% làm việc cho các cơ sở y tế ngoài công lập. Trung tâm bác sĩ gia đình có các hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu khá toàn diện, từ tiêm chủng, kế hoạch hóa gia đình, dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em đến sàng lọc ung thư, giám sát dịch.... Tại các trung tâm này, bác sĩ gia đình khám bệnh, kê đơn thuốc, và yêu cầu xét nghiệm khi cần thiết. Các bệnh phẩm xét nghiệm được gửi đến các trung tâm xét nghiệm tập trung tuyến tỉnh/thành phố đối với các khu vực đô thị và gửi đến bệnh viện đa khoa tuyến huyện đối với khu vực nông thôn để phân tích và gửi lại kết quả trong ngày.
Các hoạt động khám chữa bệnh tại Thổ Nhĩ Kỳ được gắn kết chặt chẽ với hệ thống bảo hiểm y tế, các dịch vụ y tế được bảo hiểm y tế chi trả, do đó người dân được miễn phí hoàn toàn khi sử dụng dịch vụ tại các cơ sở y tế. Một điểm khác biệt đáng lưu ý trong hệ thống y tế ở Thổ Nhĩ Kỳ đó là không có nhà thuốc tại các bệnh viện. Đơn thuốc do các bác sĩ kê được gửi thẳng tới các hiệu thuốc qua hệ thống mạng kết nối trực tuyến, người bệnh sau khi được khám sẽ qua quầy thuốc gần nhất để nhận thuốc, chi phí sẽ do bảo hiểm thanh toán nên người mua cũng không phải trả tiền tại quầy thuốc.
Để triển khai mô hình bác sỹ gia đình, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã tập trung đầu tư cho y tế tuyến cơ sở đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin kết nối toàn bộ hệ thống bác sỹ gia đình và các cơ sở khám chữa bệnh khác. Bên cạnh đó, phát triển bảo hiểm toàn dân và có các chính sách tài chính y tế hợp lý khác để phát triển mô hình một cách bền vững. Nhờ triển khai mô hình này đã giúp Thổ Nhĩ Kỳ giải quyết tình trạng quá tải tại các bệnh viện, cụ thể giảm 70% số người vượt tuyến trước khi triển khai mô hình bác sỹ gia đình xuống còn 20% sau khi triển khai toàn quốc.
Tại Việt Nam, Bộ Y tế Việt Nam đã triển khai thí điểm mô hình bác sĩ gia đình tại 8 tỉnh/thành phố và có kế hoạch nghiên cứu, học tập kinh nghiệm nhân rộng, sơ kết mô hình trước khi nhân rộng và phát triển bác sĩ gia đình với mục tiêu phòng bệnh và chăm sóc sức khỏe người dân một cách hiệu quả tại tuyến y tế cơ sở, để người dân được tiếp cận gần nhất với các dịch vụ chăm sóc y tế có chất lượng.
Vũ Mạnh Cường (từ Thổ Nhĩ Kỳ)
