Mềm sụn thanh quản là một khiếm khuyết bẩm sinh hay gặp nhất ở vùng thanh môn và thanh quản. Hiện tượng mềm sụn thanh quản chủ yếu xảy ra ở vùng sụn nắp của thanh quản, sụn phễu hoặc ở cả hai cấu trúc trên. Bệnh lý mềm sụn thanh quản hiếm gặp, chỉ chiếm 0,01% các bệnh lý tai mũi họng nói chung.
Mềm sụn thanh quản dễ gây bệnh lý viêm mũi họng
Mềm sụn thanh quản là nguyên nhân gây khò khè kéo dài hay gặp nhất ở trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ. Trẻ bị mềm sụn thanh quản dễ bị trào ngược dạ dày thực quản do nghẽn một phần thanh môn trong thì hít vào làm trẻ phải cố gắng mới lấy được không khí, sự cố gắng này gây tăng áp suất âm trong lồng ngực khiến thức ăn trào ngược từ dạ dày lên thực quản, hạ họng. Chính vì lý do trên mà những trẻ mềm sụn thanh quản rất dễ bị viêm mũi họng và viêm phế quản - phổi.
Trẻ bị mềm sụn thanh quản thường được phát hiện ở 4-6 tuần tuổi, đôi khi sớm hoặc muộn hơn 2 tháng. Trẻ bắt đầu thở khò khè ngay sau khi sinh, cơn thở khò khè ngắt quãng khi hít vào, đôi khi cha mẹ nhầm là trẻ không được hút sạch nước ối sau đẻ, viêm nhiễm tại mũi gây ngạt tắc mũi, tuy nhiên khám mũi không thấy tổn thương, không thấy dịch tiết và tiếng thở khò khè có âm sắc cao.
 Cấu tạo giải phẫu thanh quản và cơ quan phát âm. |
Cha mẹ có dễ dàng phát hiện bệnh của con?
Cha mẹ trẻ mắc bệnh thường nghe thấy có tiếng khò khè tăng khi đặt trẻ nằm ngửa, quấy khóc, viêm nhiễm đường hô hấp trên kèm theo hoặc sau bú. Triệu chứng kèm theo trong những trường hợp nặng: chậm lên cân, bú khó, ngưng thở, co kéo lồng ngực, cổ khi hít vào, tím tái. Các triệu chứng nặng trong vòng 8 tháng đầu sau đó sẽ hết dần triệu chứng ở 12 - 18 tháng.
Chẩn đoán xác định trẻ bị mềm sụn thanh quản bằng nội soi ống mềm thấy sụn nắp thanh quản lồng phồng, ép vào tiền đình thanh quản khi hít vào. Sụn nắp mềm sẽ bị kéo dài và xếp nếp, lúc này nhìn nghiêng sẽ giống chữ omega Ω. Khi trẻ hít vào sụn nắp che kín hoặc ép vào thanh môn làm hẹp phần này lại gây ra hiện tượng tắc nghẽn. Trên thực tế biểu hiện bằng tiếng rít thì hít vào, có âm sắc cao giống như tiếng mèo kêu. Chụp Xquang tim phổi tìm hiểu thêm một số bất thường khác gây tiếng thở rít như bệnh tim phổi bẩm sinh…, đo độ pH đánh giá mức độ trào ngược.
Mềm sụn thanh quản có diễn biến nguy hiểm không?
99% tự khỏi mà không cần điều trị, tuy nhiên một số trường hợp phải nhập viện nhiều lần vì ngưng thở do tắc nghẽn. Có thể xuất hiện lại khi trẻ bị viêm nhiễm đường hô hấp trên. Can thiệp phẫu thuật đặt ra khi trẻ khó thở đe dọa tính mạng, có các cơn tím tái nặng, không lên được cân vì bú khó, co kéo lồng ngực và cổ khi thở, phải hỗ trợ ôxy thường xuyên, bệnh lý tim phổi gây ra do tình trạng thiếu ôxy kéo dài. Tạo hình các cấu trúc nâng đỡ quanh nắp thanh quản, lấy đi những mô thừa gây tắc đường thở. Điều trị chống trào ngược sau phẫu thuật.
Chăm sóc trẻ bị mềm sụn thanh quản
TS.Phạm Bích Đào