Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016 quy định những tổ chức, cá nhân sử dụng chất cấm trong chăn nuôi có thể sẽ phải lĩnh mức án 20 năm tù, phạt tiền tới 3 tỷ đồng và bị cấm sản xuất, kinh doanh. Đây là chế tài mạnh nhằm ngăn chặn tình trạng sử dụng chất cấm tràn lan hiện nay, góp phần lấy lại niềm tin của người tiêu dùng vào những sản phẩm thịt gia súc, gia cầm.
Đã kiểm soát nhưng không nên lơ là
Ông Nguyễn Văn Việt, Chánh Thanh tra Bộ NN&PTNT cho biết, qua hơn 6 tháng ra quân quyết liệt trong thời gian vừa qua, Thanh tra Bộ NN&PTNT cùng với Cục Cảnh sát PCTP về Môi trường (C49) Bộ Công an và Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã thanh tra, kiểm tra các công ty kinh doanh nhập khẩu chất salbutamol. Việc làm này đã có sự chuyển biến rõ, có thể nói đến thời điểm này đã không chế được tình trạng sử dụng chất cấm trong chăn nuôi. Trong gần 4 tháng qua không phát hiện thêm công ty sản xuất, chế biến thức ăn chăn nuôi nào sử dụng chất vàng ô. Riêng đối với chất salbutamol, trong khi các tỉnh phía Bắc chưa phát hiện trang trại, lò mổ nào sử dụng, thì tại các tỉnh miền Nam vẫn phát hiện 11/276 lô dương tính với chất cấm. Cũng trong tháng 4, lần đầu tiên cơ quan chức năng đã tiến hành tiêu hủy lợn có chất cấm của một trang trại tại huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang, hình thức này vẫn tiếp tục áp dụng tại các lò mổ. Cơ sở chăn nuôi sử dụng chất cấm có thể sẽ bị mất trắng đàn gia súc, gia cầm vì khi phát hiện có dùng chất cấm sẽ bị tiêu hủy.
Ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho rằng, hiện nay chất cấm đã bắt đầu được kiểm soát, nhưng nguy cơ tái phát là rất lớn, bởi số lượng các cơ sở chăn nuôi rất nhiều nhưng không phải hộ nào cũng có điều kiện để thực hiện các quy trình chăn nuôi an toàn. Nếu các cơ quan chức năng không quản lý chất cấm thường xuyên quyết liệt như thời gian qua thì tình trạng sử dụng chất cấm sẽ quay lại bất cứ lúc nào, vì chưa tạo được thói quen cho người chăn nuôi. Do đó, khuyến cáo các ngành chức năng và các địa phương không nên lơ là.
Tình hình kinh doanh và sử dụng chất cấm trong chăn nuôi bước đầu đã được kiểm soát, nhưng các cơ quan chức năng vẫn cần phải tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ.
Cần sự phối hợp đồng bộ
An toàn vệ sinh thực phẩm là vấn đề đáng báo động bởi nó hiện diện trong mỗi bữa ăn hàng ngày của từng gia đình, đặc biệt là chất cấm trong chăn nuôi không phải là vấn đề mới. Ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành Bộ NN&PTNT cho biết, kể từ khi áp dụng Luật An toàn thực phẩm 2010, việc quản lý vệ sinh ATTP thuộc trách nhiệm của 3 bộ. Trong đó, Bộ NN&PTNT quản lý từ khâu sản xuất đến tiêu thụ, Bộ Y tế quản lý ATTP tại bàn ăn và Bộ Công Thương quản lý khâu lưu thông. Muốn đạt hiệu quả, các ngành phải có sự phối hợp chặt chẽ, phát huy tính chủ động của ngành mình và tăng cường sự phối hợp chính quyền địa phương để giám sát, phát hiện cơ sở chăn nuôi không an toàn.
Việc kiểm soát chất lượng và ATTP trong chăn nuôi nói riêng đòi hỏi sự chung tay góp sức của chính quyền địa phương và ý thức của người chăn nuôi cũng như doanh nghiệp làm ăn chân chính. Kiểm tra chất cấm trong chăn nuôi và thức ăn chăn nuôi chỉ dựa vào những đoàn kiểm tra đột xuất của các Bộ, ngành là chưa đủ. Sở Nông nghiệp ở địa phương phải kết hợp với ngành chức năng của tỉnh chỉ đạo huyện và mở rộng xuống cấp xã, phường, qua đó sẽ tăng tính hiệu quả trong phát hiện để xử lý, có như vậy mới ngăn chặn tận gốc vấn đề này.
Cũng theo ông Nguyễn Xuân Dương, Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi sẽ có hiệu lực vào ngày 1/7/2016 quy định, những đối tượng vi phạm liên quan đến sử dụng chất cấm trong chăn nuôi có thể chịu mức án cao nhất là 20 năm tù giam. Đây là khung hình phạt thích đáng, răn đe đối với cả người cung cấp lẫn người chăn nuôi không đề cao tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm. Quy định thì đã có và rất rõ ràng, nhưng để loại bỏ hoàn toàn chất cấm trong chăn nuôi rất cần có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, đặc biệt là ở cấp cơ sở. Thống kê của Cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản cho thấy, việc kiểm tra, lấy mẫu và xử lý vi phạm sử dụng chất cấm trong chăn nuôi đến nay mới được thực hiện ở 35 tỉnh, thành phố trên cả nước. Hiện vẫn còn 10 địa phương chưa có báo cáo về công tác quản lý ATTP nông lâm thủy sản theo yêu cầu của Bộ NN&PTNT. Qua đó cho thấy, việc tổ chức triển khai kiểm soát chất cấm trong chăn nuôi hiện nay chưa đồng bộ, mới tập trung mạnh ở các cơ quan Trung ương và một số địa phương trọng điểm, còn một số địa phương chỉ làm hình thức, đối phó theo kiểu phong trào. Việc này cần phải quan tâm đặc biệt để sức khỏe người tiêu dùng luôn được đảm bảo, việc sử dụng thực phẩm sạch luôn thường trực trong mỗi bữa ăn của mọi gia đình.