Ðôi mắt không chỉ là cửa sổ tâm hồn mà nó còn là cơ quan phản ánh đáng tin cậy về cách mà bạn hấp thụ những thực phẩm lành mạnh. Trong khi không có mối liên hệ rõ ràng giữa việc ăn cà rốt thực sự có thể làm cải thiện thị lực, thì dinh dưỡng và sức khỏe thị lực dường như có sợi dây gắn bó mật thiết.
Dinh dưỡng phòng ngừa bệnh thoái hóa điểm vàng (AMD)
Các nhà khoa học hiện tại đang tìm kiếm vai trò quan trọng của các loại vitamin và khoáng chất trong việc phòng ngừa các bệnh về mắt chẳng hạn như bệnh thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) và chứng đục thủy tinh thể. Các bệnh khô mắt, một căn nguyên phổ biến của bệnh mù lòa tại các quốc gia đang phát triển là do tình trạng thiếu vitamin A, loại vitamin có trong thịt và rau củ. Các loại vitamin và khoáng chất đặc biệt tốt cho sức khỏe của mắt, chúng giúp mắt thoát khỏi hiểm họa từ các tia tử ngoại của ánh sáng mặt trời.
Chuyên gia nhãn khoa Gregg Wallace khuyên bạn nên mua rau xanh, tươi sống để ăn giúp tăng cường thị lực.
GS. Ian Grierson, người đứng đầu Khoa Nhãn khoa - Đại học Liverpool (Anh), là một trong những nhà tiên phong trong nghiên cứu về dinh dưỡng liên quan đến thị lực. Ông cho rằng, thật khó để khẳng định một chế độ ăn uống tốt sẽ tốt cho thị lực, nhưng riêng bệnh AMD thì lại khác. Bệnh AMD hiện nay chưa có cách chữa trị hiệu quả, do vậy cách dự phòng bệnh là hữu hiệu nhất đối với các bệnh nhân.
Bệnh AMD đã ảnh hưởng tới 30 triệu người trên toàn thế giới và liên quan đến lối sống. Các nhân tố rủi ro chính là giới tính (nữ mắc bệnh nhiều hơn nam, người cao tuổi, cân nặng và chế độ ăn uống). Các trục trặc đã xảy ra bởi vì điểm vàng (nằm giữa võng mạc) sản xuất các gốc tự do gây tàn phá các tế bào. GS. Ian Grierson giải thích: “Các chất chống ôxy hóa mà chúng ta có được từ thực phẩm đã bảo vệ các tế bào từ những độc tố bằng cách trung hòa chúng. Nhưng nếu chế độ ăn uống không phù hợp với tấm lưới an toàn thì điểm vàng sẽ bị tổn thương vĩnh viễn. Do vậy cần gia tăng lượng chất chống ôxy hóa phù hợp trong mỗi bệnh nhân”.
Theo GS. Grierson, trong khi nghiên cứu đề xuất rằng các loại vitamin A, C, E và kẽm có thể giúp cho mắt luôn khỏe thì nên chú ý đến carotenoid là các sắc tố có trong thực vật và tảo giúp chống mất thị lực. Cụ thể hơn, chất lutein và zeaxanthin trong carotenoid đóng vai trò hấp thụ các dạng sóng tử ngoại gần nhằm bảo vệ điểm vàng. Một chất dinh dưỡng khác cũng có các lợi ích tiềm tàng chẳng hạn như sắc tố đỏ lycopene (trong cà chua tươi, nước xốt cà chua và dưa hấu); các acid béo giàu omega-3 và omega-6 cũng rất tốt giúp cho mắt khỏe mạnh.
Tăng cường rau củ trong chế độ ăn
Bác sĩ nhãn khoa David Allamby tại Phòng khám mắt bằng laser tập trung London (Anh) cho rằng, cần phải có một lớp dầu giữ nước trên bề mặt của mắt. Nếu thiếu chất béo omega-3, mắt sẽ bị khô gây cảm giác khó chịu. Các loại acid béo cần thiết cho mắt có thể tìm thấy trong hạt lanh, các loại hạt quả, đậu và dầu cá. Nhà dinh dưỡng học Ian Marber cho biết: “Tầm nhìn vào ban đêm có thể được cải thiện bằng vitamin A, có nhiều trái cây và rau củ tươi chứa nhiều loại carotenoid. Khi đã ăn uống đầy đủ các loại rau củ trong chế độ ăn hằng ngày thì không nhất thiết phải dùng các chất dưới dạng thuốc bổ sung. Một số bằng chứng cho thấy dùng vitamin A bổ sung nếu quá liều có thể làm gia tăng nguy cơ phát triển một số dạng bệnh ung thư, do vậy cách tốt nhất là dùng ngay thực phẩm tươi”.
Ông Gregg Wallace - chuyên gia về thực phẩm dinh dưỡng hướng dẫn cách sử dụng rau củ quả: Đối với các loại rau ăn củ chẳng hạn như cà rốt hay khoai tây thì chất dinh dưỡng tập trung dưới vỏ củ của nó. Khi nấu các loại củ thì chỉ cần vừa chín tới để bảo toàn chất dinh dưỡng. Nếu nấu khoai tây nhừ quá thì các loại vitamin sẽ bị hòa tan vào nước và bay hơi. Cạo vỏ khoai tây xong nên dùng khăn mỏng để bọc nó lại trước khi chế biến. Ông Wallace cũng cho rằng, sau khi hái hoa quả từ trên cây thì nên để đông lạnh để bảo quản dài ngày và nên ăn rau củ quả theo mùa.
Theo GS. Grierson, với các loại rau tươi thì những loại có màu vàng và đỏ là thuốc chữa bách bệnh cho người mù. Tuy các loại rau củ này không phải phát huy tác dụng cho tất cả mọi người, nhưng nghiên cứu của ông cho thấy, trong nhóm 100 bệnh nhân cùng ăn rau thì 30 người sẽ có lợi ích cao, 40 người có lợi ích vừa vừa, còn lại 30 người sẽ không nhận lợi gì cả. Như vậy để thấy rằng ăn uống có giá trị to lớn với sức khỏe.
Và nhằm giúp duy trì đôi mắt khỏe mạnh, GS. Grierson khuyên: “Hãy dùng bổ sung mỗi ngày bằng một loại chất chống ôxy hóa. Theo thời gian, tổng quan sức khỏe của bạn cũng sẽ được giữ vững”. Chuyên gia nhãn khoa David Allamby (tại London) khuyên: “Mỗi người nên đi kiểm tra mắt ít nhất 2 năm/lần. Chúng ta cần kiểm tra xem có bị bệnh tăng nhãn áp hay không, đây là một căn bệnh về mắt diễn ra khi mà dây thần kinh thị giác bị tổn thương, nó vốn được gây ra bởi sự gia tăng áp suất từ chất dịch trong mắt.
(Theo The Telegraph, 1/2015)
Nguyễn Thanh Hải
