Tiết trời lạnh và ẩm của mùa xuân là điều kiện thuận lợi để bệnh lý đường hô hấp phát sinh và tái phát, đặc biệt là bệnh viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi. Để phối hợp với tân dược trong giai đoạn điều trị và phòng bệnh, chống tái phát, Đông y có sử dụng mật ong phối hợp với một vài dược liệu đơn giản, dễ kiếm và rẻ tiền mà hiệu quả. Dưới đây xin được giới thiệu một số ví dụ điển hình để độc giả tham khảo và vận dụng khi cần thiết.
Bài 1: vừng đen 250g, gừng tươi 120g, đường phèn 120g, mật ong 120g. Vừng đen sao chín sấy khô, tán bột rồi trộn với nước cốt gừng, mật ong và đường phèn đập vụn đem hấp chín, đựng trong lọ kín dùng dần. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 20g.
Mật ong trứng gà.
Bài 2: bách bộ khô 120g, mật ong 150g. Bách bộ tán thành bột trộn với mật ong rồi đem hấp cách thủy trong 1 giờ, sau đó đem sấy khô, đựng trong lọ kín dùng dần. Uống mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 10g với nước ấm.
Bài 3: hạt củ cải trắng 250g, quả lê 250g, ngó sen 250g, quất hồng 120g, đào nhân 120g, mật ong 500g. Các vị thuốc đem sắc kỹ lấy nước, cô đặc thành dạng cao rồi cho mật ong vào đảo đều, bảo quản trong lọ sành dùng dần. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10 - 20g.
Bài 4: trứng gà 1 quả, mật ong 35g. Đun sôi mật ong bằng lửa nhỏ, cho thêm một chút nước rồi đập trứng vào nấu chín. Ăn mỗi ngày 1 lần.
Bài 5: hạnh nhân 100g, tử uyển 100g, ma hoàng 30g, tô tử 60g, mật ong 250g, đường đỏ 300g. Ngâm 4 vị thuốc trong nước lạnh 1 giờ rồi đem sắc 2 lần, mỗi lần 30 phút, lọc lấy nước cô thành cao, trộn với mật ong, đường đỏ chưng cách thủy trong 2 giờ, đựng trong lọ kín dùng dần. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10g với nước ấm.
Bài 6: cam thảo 6g, giấm ăn 10g, mật ong 30g. Tất cả cho vào chén, hãm nước sôi uống thay trà. Công dụng: nhuận phế chỉ khái.
Bài 7: lá sơn tra (bỏ lông) 70g, xuyên bối mẫu 7g, đường mạch nha 70g, mật ong lượng vừa đủ. Đem lá sơn tra sắc 2 lần lấy nước rồi hòa với bột xuyên bối mẫu, mật ong và đường mạch nha, cô thành cao, đựng trong lọ kín dùng dần. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 30g với nước ấm.
Kinh nghiệm dân gian chữa chứng ho mạn tính: lấy 1 quả chanh ngâm nước nóng trong 10 phút rồi bổ ra, vắt lấy nước cốt, hòa mật ong lượng vừa đủ rồi chia uống vài lần trong ngày.
Theo y thư cổ, mật ong vị ngọt, tính bình, vào 5 kinh tâm, tỳ, phế, vị và đại tràng, có công dụng bổ trung ích khí, nhuận táo, thường được dùng để trị ho, đau bụng, đại tiện bí kết, khó đẻ, bỏng, lở loét ngoài da, làm thuốc bồi bổ cơ thể và bào chế thuốc hoàn.
