Trong khi Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội trao hồi tháng 10 vừa qua được đánh giá là một mùa vàng bội thu thì giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm nay lại “mất mùa” khi chỉ tìm được 5 tác phẩm để vinh danh, trong đó có đến 2 lĩnh vực không chọn được tác phẩm nào.
Ngày 17/1, 9 thành viên Hội đồng xét giải Giải thưởng Hội Nhà văn đã hoàn thiện công tác bầu chọn tác phẩm để trao giải thưởng của Hội năm 2012. Theo đó, ở thể loại văn xuôi, tập truyện ngắn Thành phố đi vắng (Nguyễn Thị Thu Huệ) giành giải thưởng duy nhất. Mảng thơ được coi là thành công với 3 tập thơ đoạt giải: Giờ thứ 25 (Phạm Đương), Trường ca chân đất (Thanh Thảo), Màu tự do của đất (Trần Quang Quý). Ở lĩnh vực Lý luận phê bình, giải thưởng được trao cho tập tiểu luận Đa cực và điểm đến (Văn Chinh). Thể loại tiểu thuyết được coi là “khó nhằn” nhất đã không tìm ra tác phẩm xuất sắc để trao giải. Cũng như lĩnh vực tiểu thuyết, văn học dịch năm qua cũng không có tác phẩm nào được trao giải, thậm chí không có tác phẩm lọt vào vòng chung khảo. Ngoài ra, các tác phẩm được tặng bằng khen gồm có: Tiểu thuyết Trò chơi hủy diệt cảm xúc của nhà văn Y Ban; Tiểu thuyết lịch sử Một thế kỷ bị mất của nhà văn Phạm Ngọc Cảnh Nam. Tập thơ Hoa hoàng đàn nở muộn của nhà thơ Khuất Bình Nguyên và Tập thơ Chất vấn thói quen của nhà thơ Phan Hoàng.
Các tác phẩm đoạt giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2012. |
Được biết, việc xét giải dựa trên đánh giá hội đồng chuyên môn, kiểm tra thăm dò dư luận bạn đọc: các nhà văn, nhà lý luận và bạn đọc yêu văn học... và cuối cùng là ý kiến bàn luận, bỏ phiếu kín của 9 thành viên chung khảo: nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch hội đồng; nhà văn Nguyễn Chí Huân, nhà thơ Lê Quang Trang, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, nhà lý luận Phan Trọng Thưởng, nhà văn Đình Kính, nhà thơ Văn Công Hùng, nhà văn Vũ Hồng, nhà văn Đào Thắng. Nguồn sách đề cử của giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2012 đến từ các NXB, các tờ báo về văn chương, hội viên Hội Nhà văn. Năm nay, Hội đồng chấm giải năm nay đã nhận được khoảng 90 tập thơ, gần 100 tác phẩm văn xuôi, 25 tác phẩm lý luận phê bình và một số tác phẩm dịch thuật trong danh sách đề cử. Đây là một con số đề cử không nhỏ so với các năm trước, tuy nhiên, không biết do hội đồng chấm giải khắt khe hơn, thiếu tính phát hiện, hay bởi các tác phẩm có giá trị của văn học Việt 2012 thực sự quá ít ỏi, nghèo nàn? Nhưng dù sao con số chỉ vỏn vẹn 5 đầu sách được trao giải đã cho thấy giải thưởng năm nay không là “mùa vàng”!
Đáng chú ý, trong số 5 đầu sách được giải thì có đến 3 tập thơ, trong đó tập Trường ca chân đất của nhà thơ Thanh Thảo giành được số phiếu bầu chọn cao nhất. Đây là tập trường ca gồm 9 chương viết về đất nước, biển đảo quê hương, vẽ lên toàn bộ hình hài, vóc dáng và linh hồn của đất nước. Tập thơ này năm nay đã giành cú đúp khi trước đó vừa được trao giải thưởng Văn học nghệ thuật của Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp Các hội VHNT Việt Nam và hợp xướng phổ nhạc một chương của trường ca này (nhạc sĩ Văn Phượng) cũng đoạt giải thưởng năm 2012 của Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Tập truyện ngắn Thành phố đi vắng cũng được Ban chấm giải đánh giá cao. Tập sách gồm 14 truyện ngắn mới nhất của Nguyễn Thị Thu Huệ. Nhiều người cho rằng tập sách đã ghi nhận là một bước chuyển hướng mới trong phong cách viết của nhà văn này với một phong cách rất khác: nhiều truyện được viết theo lối giả tưởng, bàng bạc thật giả, dữ dội hơn và cũng gửi gắm nhiều hơn. Những câu chuyện tình cảm hay bi kịch hiện đại, có thể khiến bạn đọc thích hay không thích, nhưng đều gây được ấn tượng đặc biệt.
Nhìn vào các giải thưởng được trao năm nay, có thể thấy sự công tâm và dũng cảm của Ban giám khảo khi quyết định để trống giải thưởng cho lĩnh vực tiểu thuyết cũng như văn học dịch. Đây cũng là quan điểm của những người làm nghệ thuật chân chính trong tình trạng chưa có một tác phẩm tiểu thuyết nào thực sự nổi bật cũng như nạn dịch loạn đang lan tràn hiện nay.
Lễ trao giải thưởng sẽ được tổ chức cùng với lễ kết nạp hội viên năm 2012 vào ngày 29/1 tới tại hội trường Bảo tàng Hội Nhà văn Việt Nam (số 275 Âu Cơ, Hà Nội).
Thái An
