Điều đáng nói, đây không phải là trường hợp hy hữu mà trên thực tế đã có không ít trường hợp mất mạng, tổn hại nghiêm trọng sức khỏe vì uống rượu ngâm rễ, lá, củ, quả khô…
Rễ cây có chất độc giống cây lá ngón
Theo công bố của Chi cục ATVSTP Quảng Nam, kết quả kiểm nghiệm rượu ngâm với rễ cây khiến 2 cậu cháu tại nóc Tu Tót, thôn 1, xã Trà Don bị tử vong là rễ cây móng sóc. Trong rễ cây này có chứa chất độc nhóm alkaloid (koumine và gelsemine), đây là chất kịch độc, có thể gây chết người nhanh chóng. Ông Nguyễn Đây - Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Quảng Nam cho biết, loại độc tố này ngấm rất nhanh, chỉ mất 5-30 phút qua đường tiêu hóa, thời gian gây chết người trung bình trong vòng từ 1-7 tiếng. Các alkaloid chứa trong toàn bộ cây, độc tính giảm dần theo thứ tự rễ, lá, hoa, quả và thân cây.
Vào ngày 28/8, anh Vũ Quang V. (SN 1995) và cậu là ông Nguyễn Văn M. (SN 1977), cùng trú tại nóc Tu Tót, thôn 1, xã Trà Don vào rừng đào rễ cây. Chiều cùng ngày, cả hai mang một số rễ cây lạ về nhà, sau đó rửa sạch rồi cắt khúc một số rễ cây mang ngâm với rượu mua tại một tiệm tạp hóa trong thôn. Đến khoảng 21 giờ 30 ngày 28/8, hai cậu cháu mang chai rượu ngâm với số rễ cây này đến một lán trại cách nhà anh V. khoảng 20m cùng uống được hơn nửa bình (loại 1,5 lít) thì quay về nhà nghỉ ngơi.
Tuy nhiên, khi vừa về tới nhà, ông M. đột nhiên té ngửa, co giật và tử vong vào khoảng 22 giờ cùng ngày. Còn anh V. về ngủ trên võng rồi cũng tử vong sau đó. Sau khi sự việc xảy ra, đơn vị đã gửi mẫu rượu kiểm nghiệm tại Viện Kiểm nghiệm ATVSTP Quốc gia. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy trong mẫu rượu 2 nạn nhân uống trước khi tử vong có chứa độc tố nhóm alkaloid gây ngộ độc.
Chi cục ATVSTP Quảng Nam cũng cho biết thêm, thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã xảy ra các vụ ngộ độc rượu do sử dụng rượu, rượu ngâm các loại thảo mộc không rõ nguồn gốc.
Chai rượu ngâm rễ cây khiến hai cậu cháu ở Quảng Nam mất mạng.
Tuyệt đối không nên tự ý dùng các loại rễ cây, hoa… không biết rõ để ngâm rượu
Trước đó, vào khoảng hơn 19h ngày 8/7, anh Vi Văn Dần (SN 1986) và anh Vi Văn Sơn (SN 1985) trú tại bản Cọc, xã Châu Bính, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An cùng nhau uống rượu tại nhà anh Dần. Trong lúc đang uống thì cả hai người đều có biểu hiện khác thường như đau đầu, nôn mửa... nghi bị ngộ độc rượu. Thấy chồng có biểu hiện như vậy, vợ anh Dần và hàng xóm lập tức đưa đi cấp cứu. Tuy nhiên, anh Dần đã tử vong trên đường đi. Sau đó, Anh Sơn được chuyển xuống BVĐK huyện Quỳ Châu cấp cứu nhưng bệnh có biểu hiện nặng hơn nên người nhà tiếp tục chuyển anh Sơn xuống bệnh viện ở Vinh để tiếp tục cứu chữa.
Khai thác thông tin thì được biết, trước đó 3 ngày, anh Dần và vợ lên rừng hái măng và tranh thủ lấy rễ cây rừng về ngâm rượu để uống nên nguyên nhân ban đầu được xác định là 2 người bị ngộ độc rượu ngâm rễ cây rừng.
Cũng ở Nghệ An, cách đây không lâu, 4 người trong một gia đình ở bản Chà Lắn, xã Hữu Lập, huyện Kỳ Sơn đã uống rượu ngâm rễ cây được cắt lát nhỏ đựng trong chai nhựa. Sau uống rượu không lâu, cả 4 người đều có triệu chứng khó thở, cơ thể tím tái, được người nhà đưa cấp cứu tại Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn.
Sau khi tiếp nhận, trung tâm nỗ lực cứu chữa nhưng 3 nạn nhân không qua khỏi đã tử vong gồm: anh Moong Văn Đi (40 tuổi), chị Lô Thị Văn (40 tuổi, vợ anh Đi) và anh Moong Văn Tuệ (34 tuổi, em trai anh Đi). Người còn lại là anh Lữ Văn Khăm (24 tuổi, em rể anh Đi) đang được cấp cứu tại BVĐK Nghệ An. Kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm ATVSTP Quốc gia cho thấy nguyên nhân gây ra vụ độc rượu này là chất koumin, đây là hợp chất có trong cây lá ngón.
PGS.TS. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, dù đã được cảnh báo thường xuyên trên các phương tiện truyền thông nhưng hầu như năm nào Cục cũng nhận được báo cáo về các trường hợp bị ngộ độc do uống rượu ngâm rễ cây, lá cây rừng được quảng cáo là tốt cho sức khỏe, chữa được bách bệnh. Đặc biệt, qua theo dõi cho thấy trong thời gian gần đây, việc người dân lạm dụng các loại rượu thuốc ngâm dược liệu không rõ nguồn gốc vẫn xảy ra. Nhiều người có thói quen đem nguyên con, nguyên cây (như rắn, bìm bịp, các loại cỏ, cây, lá, hoa thuốc phiện) cho vào rượu ngâm để uống. Thậm chí có ca ngộ độc rượu ngâm dược liệu, kết quả kiểm nghiệm cho thấy có cả lá ngón lẫn trong đó.
“Khi có nhu cầu sử dụng, người dân nên tìm mua dược liệu ở các cơ sở đông dược có tư cách pháp nhân và cần có sự tư vấn của thầy thuốc y học cổ truyền. Tuyệt đối không nên tự ý sưu tầm các loại rễ cây, hoa... để ngâm rượu nhằm tránh chọn nhầm loại cây có độc tính”, Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong khuyến cáo.