Nhiều bằng chứng khoa học đã chứng minh, quần thể vi khuẩn đường ruột “xấu và nghèo về chủng loại” là thủ phạm của tình trạng thừa cân và béo phì.
Chế độ ăn uống quyết định thành phần quần thể vi khuẩn đường ruột
Quần thể vi khuẩn đường ruột giúp chúng ta hấp thụ các thành phần dưỡng chất từ thực phẩm, tăng cường hệ miễn dịch. Tình trạng thiếu hụt các chủng lợi khuẩn gây những hậu quả nghiêm trọng, không chỉ ở đường tiêu hóa mà còn tạo nguy cơ xuất hiện các bệnh dị ứng và trạng thái viêm, các bệnh có liên quan đến trao đổi chất như đái tháo đường, béo phì, thậm chí dẫn đến các rối loạn tâm lý như trầm cảm.
Thực tế, sự đa dạng các chủng vi khuẩn đường ruột thường bị làm suy yếu một cách vô tình bằng thực đơn không lành mạnh, giàu đường, thịt và thực phẩm chế biến công nghiệp. “Đại dịch” thừa cân và béo phì có xu hướng gia tăng, người ta ngày càng nói nhiều về quần thể vi khuẩn “xấu” và “nghèo”. Đó là những chủng vi khuẩn đường ruột không bình thường, không được nuôi dưỡng tốt, chúng cản trở nỗ lực giảm béo, thậm chí cả khi chúng ta cắt giảm khẩu phần ăn hàng ngày.
TS. Jeffrey Gordon, chuyên gia về tác động vi khuẩn với sự trao đổi chất của con người kiêm Giám đốc Trung tâm Khoa học bản đồ gene và Hệ thống Sinh học thuộc Đại học Y khoa Washington ở St.Louis cho biết: Khẩu phần thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày không chỉ quyết định giá trị năng lượng mà còn quyết định cả cộng đồng vi khuẩn đường ruột. Nếu cộng đồng vi khuẩn định cư trong đường ruột qua một thời gian dài được nuôi dưỡng bằng các món ăn nhanh và pizza, sẽ không thể giảm cân nhanh so với những người áp dụng thực đơn lành mạnh giàu rau xanh và hoa quả, tức đối tượng có cộng đồng vi khuẩn đa dạng và phong phú hơn.
Các nhà khoa học đã lấy vi khuẩn đường ruột của những người tình nguyện được chia làm hai nhóm: Nhóm 1 áp dụng thực đơn “kiểu Mỹ” điển hình, bao gồm nhiều chất đạm động vật, có bổ sung một chút rau xanh, hoa quả... cung cấp khoảng 3 nghìn calorie/ngày. Nhóm 2 bao gồm những người đam mê rau xanh và các loại quả. Giá trị năng lượng 3 bữa ăn trong ngày của họ thấp hơn 1.800 calorie. Kết quả xét nghiệm cho thấy, nhóm 2 có thành phần quần thể vi khuẩn đường ruột phong phú và đa dạng hơn so với nhóm 1 - những người ăn theo “kiểu Mỹ”. Đường ruột của những người nhóm 2 cũng chứa một số chủng vi khuẩn “tốt bụng” được quảng bá như đồng minh của sức khỏe và duy trì thân hình mảnh mai.
Bổ sung probiotic có trong sữa chua và các chế phẩm từ sữa giúp thân hình mảnh mai.
Vi khuẩn probiotic hỗ trợ giảm béo
Nghiên cứu công bố trên tạp chí “British Journal of Nutrition” rút ra, nỗ lực bổ sung chủng vi khuẩn probiotic (lợi khuẩn sản xuất nhân tạo trong các chế phẩm từ sữa bò như sữa chua…) có thể hỗ trợ có hiệu quả cuộc chiến giảm béo.
Để kiểm chứng giả thiết của mình, các nhà khoa học Canada thuộc Đại học Laval ở Quebec, Canada đã nghiên cứu 125 tình nguyện viên bao gồm đàn ông và phụ nữ thừa cân. Các tình nguyện viên áp dụng thực đơn giảm béo 12 tuần, tiếp theo là thời gian 12 tuần áp dụng chế độ ăn uống nhằm mục đích duy trì cân nặng ổn định. Suốt thời gian diễn ra chương trình nghiên cứu, nhóm một (một nửa số người tham gia) được uống mỗi ngày 2 viên thực phẩm chức năng chứa lợi khuẩn thuộc họ Lactobacillus rhamnosus, trong khi những người thuộc nhóm hai (số người còn lại) chỉ được uống placebo (thuốc vờ). Kết quả, sau 12 tuần áp dụng thực đơn giảm béo, với các tình nguyện viên là phụ nữ, nhóm 1 trung bình cắt giảm 4,4 kilogam cân nặng, nhóm 2 chỉ giảm 2,6 kilogam.
Có một chi tiết thú vị là không có chênh lệch cắt giảm cân nặng giữa các tình nguyện viên là nam giới thuộc cả hai nhóm. Chúng tôi không biết tại sao vi khuẩn probiotic không có tác dụng giảm béo với đàn ông. Có thể vấn đề là liều lượng hoặc thời gian áp dụng quá ngắn với nam giới - GS. Angelo Tremblay (Đại học Laval) tác giả chính công trình nghiên cứu chia sẻ.
Sau giai đoạn 12 tuần áp dụng chế độ ăn uống duy trì cân nặng, với chị em thuộc nhóm 2, cân nặng ổn định, không thay đổi, nhưng các chị em thuộc nhóm một tiếp tục giảm cân, gộp lại sau 24 tuần giảm 5,2 kilogam/người.
Điều đó có nghĩa, phụ nữ được bổ sung vi khuẩn probiotic trong thời gian nghiên cứu 24 tuần cắt giảm cân nặng 2 lần lớn hơn so với những người thuộc nhóm 2 không được bổ sung lợi khuẩn.
Nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Đại học Laval chỉ tập trung vào một chủng vi khuẩn (Lactobacillus rhamnosus), song GS. Tremblay cho rằng, những dòng lợi khuẩn tự nhiên khác được pha chế vào các chế phẩm từ sữa cũng mang lại hiệu ứng tương tự. Hiệu quả giảm béo do lợi khuẩn mang lại càng lớn, nếu chúng ta áp dụng thực đơn nghèo chất béo và giàu chất xơ.