Bệnh màng trước võng mạc ảnh hưởng đến khả năng nhìn.
1. Khái niệm và sinh lý bệnh học
Màng trước võng mạc (Epiretinal Membrane - ERM) là tình trạng tăng sinh bất thường của các tế bào nguyên bào sợi và chất nền ngoại bào (ECM), tạo thành một lớp màng xơ mỏng trên bề mặt võng mạc – đặc biệt là tại vùng hoàng điểm. Lớp màng này co kéo và gây biến dạng cấu trúc võng mạc, dẫn đến suy giảm thị lực trung tâm.
Tiến triển tự nhiên của ERM có thể từ không triệu chứng đến suy giảm thị lực nặng kèm méo hình, tùy thuộc vào độ dày và mức độ co kéo màng xơ.
2. Chỉ định phẫu thuật ERM
Phẫu thuật cắt dịch kính và bóc ERM được chỉ định khi người bệnh có các biểu hiện:
Giảm thị lực trung tâm (thường dưới 5/10 hoặc giảm ≥2 hàng thị lực)
Nhìn mờ, méo hình (metamorphopsia)
Có ám điểm trung tâm
Các dấu hiệu biến dạng hoàng điểm trên OCT như: võng mạc nhăn nheo, mất đối xứng lớp, bóng ERM co kéo
Ghi chú: Một số trường hợp thị lực vẫn tốt nhưng có triệu chứng cơ năng ảnh hưởng sinh hoạt (đọc sách, làm việc chi tiết...) vẫn có thể chỉ định can thiệp.
3. Các phương pháp phẫu thuật ERM
3.1. Cắt dịch kính bóc ERM đơn thuần
Loại bỏ màng tăng sinh trên võng mạc qua phẫu thuật dịch kính.
Áp dụng khi ERM mỏng, dễ bóc và không dính sâu vào màng ngăn trong (ILM).
3.2. Cắt dịch kính bóc ERM kèm bóc màng ngăn trong (ILM peeling)
Kết hợp bóc lớp ILM nhằm giảm nguy cơ tái phát ERM.
Sử dụng thuốc nhuộm kép:
Xanh Trypan Blue: nhuộm ERM
Xanh ICG (Indocyanine Green) hoặc Brilliant Blue G: nhuộm ILM
Phẫu thuật yêu cầu kỹ thuật cao, sử dụng kính hiển vi phẫu thuật có độ phóng đại lớn và hệ thống soi nội nhãn hiện đại.
Tại Bệnh viện Mắt Bình Tâm, kỹ thuật này được thực hiện thường quy.
4. Chẩn đoán và theo dõi bằng hình ảnh
OCT (Optical Coherence Tomography) là công cụ không thể thiếu để chẩn đoán ERM, đánh giá độ dày võng mạc, mức độ co kéo và theo dõi hậu phẫu.
Những đặc điểm OCT tiên lượng tốt sau mổ: không có phù hoàng điểm, cấu trúc lớp ellipsoid còn nguyên vẹn, màng không dính sâu.
5. Tiên lượng điều trị
Hầu hết bệnh nhân sau phẫu thuật phục hồi thị lực tốt sau 3–6 tháng.
Yếu tố tiên lượng kết quả gồm:
Thời gian mắc bệnh
Mức độ tổn thương cấu trúc võng mạc
Tuổi và tình trạng đi kèm (đái tháo đường, tăng huyết áp...)
Bệnh viện Mắt Bình Tâm, với đội ngũ chuyên môn cao và công nghệ tiên tiến, việc điều trị ERM được thực hiện an toàn, hiệu quả
6. Chăm sóc người bệnh toàn diện
Khám và điều trị các bệnh lý võng mạc: thoái hóa hoàng điểm, tắc mạch võng mạc, VMĐTĐ, viêm màng bồ đào...
Phẫu thuật không đau, ít xâm lấn, phục hồi nhanh.
Kết hợp tư vấn thị lực, phục hồi chức năng thị giác và theo dõi lâu dài sau mổ.
Màng trước võng mạc (ERM) tuy là bệnh lý phổ biến ở người trung niên và cao tuổi, nhưng nếu được phát hiện sớm và can thiệp đúng lúc bằng các kỹ thuật phẫu thuật hiện đại, thị lực có thể cải thiện rõ rệt.
Theo Ts.Bs Nguyễn Hữu Dũng – Giám đốc Bệnh viện Mắt Bình Tâm cho biết, một số trường hợp thị lực vẫn tương đối tốt nhưng có triệu chứng méo hình ảnh hưởng đến sinh hoạt vẫn cần được cân nhắc can thiệp sớm để ngăn ngừa tổn thương cấu trúc võng mạc tiến triển.
"Màng trước võng mạc (ERM) tuy là bệnh lý phổ biến, nhưng nếu được phát hiện sớm và can thiệp đúng lúc bằng các kỹ thuật phẫu thuật hiện đại, thị lực có thể cải thiện rõ rệt. Tại Bệnh viện Mắt Bình Tâm, với đội ngũ chuyên môn cao và công nghệ tiên tiến, việc điều trị ERM được thực hiện an toàn, hiệu quả, mang lại niềm tin trong ánh mắt cho hàng ngàn bệnh nhân mỗi năm", bác sĩ Dũng nhấn mạnh.
Khánh Linh