Trong xu thế hội nhập, mở cửa thì việc nhập cư, di cư giữa công dân nước ta và công dân các nước trên thế giới là một điều tất yếu; từ đó nảy sinh vấn đề kết hôn với người nước ngoài. Tuy nhiên, nó có thật sự mang lại một nét tích cực cho cuộc sống của những người Việt khi đi làm dâu xa xứ hay không thì còn phải nhìn nhận lại.
Những thảm kịch
Hiện nay, Việt Nam có hơn 270.000 công dân kết hôn với người nước ngoài hoặc kết hôn với công dân Việt Nam định cư tại nước ngoài. Rất nhiều cô gái Việt có được cuộc sống hạnh phúc khi làm dâu, làm vợ ở nơi xứ người với một cuộc sống đầy đủ về vật chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, thực tế không phải chỉ toàn là màu hồng.
Đến nay, dư luận vẫn chưa hết bàng hoàng và đau xót về vụ cô dâu Việt ở Hàn Quốc ôm 2 con nhảy lầu tự tử. Nạn nhân là chị Võ Thị Minh Phương (SN 1985, tại Hậu Giang), ngày 23/11/2012 chị Phương đã ôm 2 con nhảy lầu tự tử sau 8 năm làm dâu trên đất Hàn. Trước khi tìm đến cái chết, cuộc sống của chị Phương nơi quê chồng không lấy gì làm hạnh phúc, chị thường xuyên nhận những trận hành hạ, bạo đòn của chồng, cùng với những bất đồng trong văn hóa và phong cách sống giữa chị và gia đình chồng. Dường như đó là những nguyên cớ khiến chị tìm đến cái chết.
Hay như vụ việc ngày 7/3/2012, chị Phạm Thị Loan (38 tuổi, quê ở phường Thới Thuận, quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ), bị chồng sát hại tại hạt Jeongseon, tỉnh Gangwon (Hàn Quốc) sau 3 tháng lên xe hoa về xứ người.
Những vụ việc như giải cứu các cô dâu Việt bị lừa bán vào ổ mại dâm ở Trung Quốc, cô dâu trốn về nước vì bị chồng hành hạ ở Đài Loan, cô dâu Việt bị chồng giết và hàng chục vụ ly dị, ly hôn... đã và đang xuất hiện nhiều trên các trang báo, trang mạng, gióng lên hồi chuông cảnh báo về những lỗ hổng trong trào lưu lấy chồng ngoại quốc ở Việt Nam.
Khác biệt văn hóa - Nguyên nhân bất hạnh
Đến từ những nền văn hóa khác nhau, với những phong tục, tập quán, nếp sống khác biệt cho nên việc thấu hiểu và thích nghi được với văn hóa nước khác là một điều tiên quyết cho các cô dâu Việt khi đi làm dâu ở nước ngoài. Thế nhưng, hầu hết những cuộc hôn nhân với người nước ngoài của các cô gái Việt đều diễn ra một cách chóng vánh, chỉ thông qua các trung tâm môi giới, làm quen một thời gian ngắn ngủi rồi lên xe hoa. Chính sự vội vàng đó đã đẩy các cô dâu Việt rơi vào bị động, mịt mờ khi về nhà chồng - với một nền văn hóa hoàn toàn mới mẻ và lạ lẫm.
Ngôn ngữ là phương tiện quan trọng nhất để thấu hiểu, giải quyết những vấn đề nảy sinh trong đời sống vợ chồng, là công cụ hữu hiệu để tìm hiểu và trang bị cho mình vốn văn hóa về xứ người, thế nhưng có bao nhiêu cô dâu Việt trước khi kết hôn với người nước ngoài có thể thành thục ngôn ngữ nơi mình sẽ đến. Chỉ đến khi lên xe hoa về nhà người mới tìm hiểu, mới học tập thì đã quá muộn...
Những cuộc hôn nhân với người nước ngoài thường diễn ra quá nhanh, có thể là 5 tháng, 3 tháng thậm chí 3 ngày gặp gỡ và tìm hiểu về nhau rồi sau đó nhanh chóng đi đến kết hôn. Nhìn một cách tổng thể thì nhiều cô gái Việt lấy chồng người nước ngoài mơ mộng có được một cuộc sống giàu sang, đổi đời nhanh chóng nhiều hơn là xuất phát từ tình yêu chân thực.
Những khác biệt về văn hóa là một trong những nguồn cội cho một cuộc sống “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt”, là nguyên nhân dẫn đến những vụ bạo hành gia đình mà nhiều cô dâu Việt là nạn nhân trong thời gian qua.
Cần lấp lỗ hổng về văn hóa
Việc trang bị cho các cô dâu Việt về vốn văn hóa nơi họ sẽ đến là bước đi tối quan trọng trong việc ngăn ngừa bạo hành gia đình khi kết hôn với người nước ngoài. Khi đã am hiểu được văn hóa, phong tục, tập quán nơi mình sẽ đến thì họ sẽ nhanh chóng hòa nhập vào cộng đồng xã hội của đất nước đó, hòa nhập vào cuộc sống gia đình chồng một cách chủ động. Tuy nhiên, ít cô dâu Việt ý thức được vấn đề này, chưa trang bị cho mình vốn văn hóa cần thiết mà đã vội vàng kết hôn.
Có một thực tế là việc cô dâu Việt bị bạo hành khi kết hôn với người nước ngoài đang diễn ra ngày một phổ biến và nghiêm trọng nhưng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vấn đề này lại đang yếu và ít.
Hiện nay có vô số các trung tâm môi giới hôn nhân, trong đó có môi giới hôn nhân với người nước ngoài được mở ra, tuy nhiên năng lực, uy tín, quy mô thực sự của các trung tâm lại đang là dấu hỏi lớn. Việc giới thiệu một cách tùy tiện, thiếu, yếu trong khâu kiểm tra, quản lý thông tin về các đối tượng người nước ngoài đến Việt Nam tìm vợ đã tạo điều kiện cho nhiều đối tượng lừa đảo, buôn bán phụ nữ ra nước ngoài.
Đã đến lúc phải nhìn nhận một cách nghiêm túc, thẳng thắn về vấn đề kết hôn với người nước ngoài đang diễn ra ở Việt Nam và hậu quả mà nó đã, đang gây ra. Có như vậy mới có thể hạn chế được những vụ việc thương tâm của các cô dâu Việt khi kết hôn với người nước ngoài.
Hồ Ánh Nguyên