Mang thai, sinh đẻ và nuôi con không chỉ là thiên chức mà còn là niềm hạnh phúc lớn lao của hầu hết phụ nữ. Tuy nhiên khi phát hiện mình đang mang thai ngoài mong đợi, chưa sẵn sàng làm mẹ, bạn sẽ xử lý như thế nào?
Vì đâu nên nỗi?
Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến việc mang thai ngoài ý muốn. Những trường hợp mang thai không mong đợi đều có thể xảy ra nếu quan hệ tình dục (QHTD) có thâm nhập ngay cả khi đã áp dụng các biện pháp tránh thai. Sử dụng bao cao su trong QHTD vẫn có thể mang thai do bao cao su bị rách, sử dụng không đúng cách, thuốc tránh thai đôi khi không hiệu quả, mất tác dụng hay chưa đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng,... thậm chí mang thai có thể xảy ra trong các trường hợp đã thực hiện thủ thuật thắt ống dẫn tinh hoặc ống dẫn trứng.
Chỉ có một cách duy nhất để đảm bảo tránh thai chắc chắn đó là không QHTD hoặc QHTD không thâm nhập - điều đặc biệt lưu ý với những mối quan hệ trước hôn nhân. Đối với những trường hợp bất khả kháng, mang thai ngoài kế hoạch, ngoài ý muốn cần được phát hiện càng sớm càng tốt để phần nào tìm lại sự chủ động nhằm hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất, tinh thần của bà mẹ, của thai nhi cũng như hạnh phúc gia đình.
Nhận diện thai nghén sớm
Trong những tuần lễ đầu tiên của thai kỳ, tuỳ theo cơ địa từng người sẽ có một số biểu hiện bất thường ở nhiều mức độ nặng nhẹ khác nhau. Một số phụ nữ rất nhạy cảm với những thay đổi dù là rất nhỏ trong cơ thể nên dễ nhận biết được dấu hiệu có thai, tuy nhiên có nhiều trường hợp không cảm nhận được sự hiện diện của thai nghén nhất là trong những tuần lễ đầu tiên. Một số chị em, đặc biệt là những người có chu kỳ kinh nguyệt không đều đặn, thường không ý thức được mình đang mang thai, thậm chí cho đến khi thai nhi đã được vài tháng tuổi. Vậy câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để nhận biết tình trạng thai nghén trong thời gian sớm nhất.
Khi mới mang thai, dịch nhầy âm đạo tiết ra nhiều hơn bình thường, là sự gia tăng lượng chất nhầy âm đạo, là cơ chế bảo vệ tự động của cơ thể để làm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn ngược dòng từ bên ngoài. Đi tiểu nhiều hơn, là do thể tích của tử cung tăng lên, chèn ép bàng quang, đồng thời chức năng bài tiết của thận cũng tăng nên gây tiểu nhiều. Mệt mỏi là ‘‘dấu hiệu phổ biến, là dấu hiệu áp đảo mặc dù bạn đã ngủ, nghỉ ngơi nhiều hơn. Tình trạng này là do sự kết hợp của nhiều vấn đề, từ ảnh hưởng của nội tiết tố đến nhu cầu huy động năng lượng cần thiết hỗ trợ sự phát triển của phôi thai.Vị giác và khứu giác là hai cơ quan khá nhạy cảm nên dễ dàng bị tác động nhất khi có thai, nó khiến nhiều chị em không cảm nhận được vị ngon của món ăn quen thuộc, hoặc không thể chịu được mùi vị của một vài món khác. Mùi vị có thể gây phản xạ buồn nôn hay nôn ói ở nhiều mức độ khác nhau. Trễ kinh là dấu hiệu quan trọng nhất cho biết bạn đã có thai. Mặc dù nhiều phụ nữ vẫn có thể ra máu vào giai đoạn đầu tiên của thai kỳ nhưng việc ra máu này không được coi là hành kinh, và thường chỉ kéo dài một hoặc hai ngày xảy ra trong khoảng thời gian từ 6 đến 12 ngày sau khi trứng được thụ tinh. Trong nhiều trường hợp, phụ nữ mang thai trong những tháng đầu tiên cảm thấy ngực sưng, đau, ngứa ngáy, nhũ hoa rất nhạy cảm và dường như không thể chịu đựng được va chạm, thậm chí, tắm dưới vòi hoa sen, nằm sấp hay mặc áo nịt ngực đều trở nên rất khó chịu và đau rát. Ngoài ra, nhiều chị em quan sát thấy các tĩnh mạch ở cổ, ngực giãn nở ra, quầng vú cũng sẫm màu hơn. Tuy nhiên, các dấu hiệu trên không hoàn toàn đặc hiệu phản ánh tình trạng thai nghén. Muốn biết chính xác bạn có thai hay không, phương pháp chắc chắn và hiệu quả nhất là sử dụng test thử thai. Đây là thử nghiệm dễ dàng xác định sự hiện diện của hoóc-môn HCG (Human Chorionic Gonadotrophin Hormone - loại hoóc môn thai kỳ) bài tiết qua nước tiểu. Để biết được chính xác liệu mình có thai hay không, bạn nên chờ đến những ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt đã bị trễ hãy dùng que thử thai để có thể làm giảm tối đa các kết quả sai lệch. Siêu âm là hình ảnh trực quan khẳng định sự hiện diện của phôi thai trong buồng tử cung.
Làm gì khi mang thai ngoài mong đợi?
Điều đầu tiên khi bạn nhận thấy mình đang mang thai ngoài ý muốn là sự bùng nổ của cảm xúc. Nhiều phụ nữ chưa sẵn sàng làm mẹ thường cảm thấy lo sợ và có những cảm xúc tiêu cực như cảm giác buồn phiền, giận dữ, bối rối thậm chí cảm thấy như tội lỗi. Mang thai ngoài ý muốn thường do yếu tố khách quan, vì vậy để giải quyết vấn đề này không phải là việc chỉ có một mình bạn phải đối diện mà bạn nên chia sẻ suy nghĩ của mình với những người có thể hỗ trợ bạn. Mỗi người phụ nữ khác nhau sẽ có những cách khác nhau để chia sẻ câu chuyện của họ. Bạn nên tìm đến những người có suy nghĩ tích cực như bố, mẹ, người thân các chuyên gia và ở đó bạn có thể tâm sự thoải mái mà không sợ họ chỉ trích, xét đoán và tạo áp lực bắt bạn phải đưa ra những quyết định không phù hợp. Bạn cần trao đổi với những người càng khách quan càng tốt để tránh bị đưa ra các ý kiến chủ quan làm bạn khó có sự lựa chọn đúng đắn. Bạn là một người mẹ, bạn có quyền nói với cha của đứa bé hay không, mặc dù trong nhiều trường hợp, bạn được khuyến khích chia sẻ với người cha và tham khảo ý kiến từ anh ấy cho quyết định của bạn.
Trước khi bạn chia sẻ với anh ấy, bạn nên chuẩn bị sẵn sàng cho những tình huống có thể xảy ra và những tâm trạng, phản ứng từ anh ấy khi đứng trước điều không mong muốn này. Đối với người phụ nữ, học được cách đối diện cũng như vượt qua những cảm xúc tiêu cực khi mang thai ngoài ý muốn là điều rất khó khăn, bạn cần có thời gian, bình tâm và sáng suốt trong suy nghĩ.
Giữ lại bé, cho bé đi làm con nuôi hay phá thai đều là những quyết định ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn và cha đứa trẻ. Bạn hãy nghĩ đến mục đích của bạn, cuộc sống của bạn và những ảnh hưởng của bé đến cuộc sống và mục đích đó. Nếu bạn quyết định giữ lại em bé, bạn cần biết cách chăm sóc bản thân cả về thể chất lẫn tinh thần là điều cần thiết trong suốt quá trình mang thai, sinh đẻ và nuôi dạy con đến ngày lớn khôn.
Đôi khi, bạn không đủ sức khỏe, không muốn giữ lại em bé, bạn không có khả năng nuôi đứa bé hoặc vì một lý do tế nhị nào đó mà phải bỏ đi đứa con của mình thì hãy tìm hiểu những phương pháp phá thai an toàn để giữ gìn sức khỏe và khả năng sinh sản sau này. Bạn là người thông minh và yêu quý bản thân mình, bạn cần biết lựa chọn phương pháp phá thai an toàn tại các bệnh viện chuyên khoa sản, những cơ sở y tế đảm bảo điều kiện vô khuẩn tuyệt đối và có thể cấp cứu kịp thời với những trường hợp có biến chứng gì khác. Việc sử dụng biện pháp phá thai nào là do bác sĩ quyết định, tuỳ thuộc vào điều kiện sức khoẻ, tuổi thai. Đến các trung tâm y tế, bệnh viện sản khoa có uy tín bác sĩ sẽ giúp bạn xử lý một cách an toàn và hiệu quả nhất, theo dõi, hướng dẫn điều trị bằng thuốc, hướng dẫn về chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, phát hiện sớm các dấu hiệu nguy cơ có thể gặp để đến ngay cơ sở dịch vụ y tế khám, xử trí hoặc hẹn khám lại cho bạn. Tuyệt đối không được lén lút tự ý loại bỏ thai nhi, xử lý theo sự mách bảo hông an toàn đã đưa đến nhiều tai biến, hậu quả xấu về sức khỏe sinh sản như vô sinh (do tắc dính buồng tử cung, ống dẫn trứng), chửa ngoài dạ con, băng huyết, sót rau, thủng tử cung, nhiễm khuẩn... Đặc biệt tai biến rất dễ xảy ra đối với những trường hợp phá thai trên 12 tuần tuổi thậm chí có không ít trường hợp gây tử vong.
Cũng cần khẳng định lại rằng hút điều hòa kinh nguyệt, hoặc nạo thai không phải là một biện pháp tránh thai, mà chỉ là một giải pháp thụ động nhằm giải quyết những trường hợp thai nghén ngoài ý muốn. Đặc biệt cần lưu ý là việc nạo, phá thai có ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và tâm lý của người phụ nữ, do đó nếu vẫn chưa sẵn sàng chào đón một thành viên mới trong gia đình, bạn không nên có QHTD trước hôn nhân hoặc cần sử dụng các biện pháp tránh thai phù hợp.
BS. Vũ Thành
