Giữa hai quốc gia cách nửa vòng trái đất, một mạng lưới hợp tác khoa học đang hình thành – kết nối tri thức, công nghệ và lòng nhân ái – vì con người và sự phát triển bền vững.
Hành trình kết nối công nghệ y sinh học – từ Đà Lạt đến La Habana
Trước khi chính thức ra mắt tại Cuba, hành trình hình thành Mạng lưới đã trải qua nhiều dấu mốc quan trọng:
Ngày 28/6/2025 tại Đà Lạt, Hội nghị hợp tác công nghệ sinh học Việt Nam – Cuba do Viện Kinh tế Xanh phối hợp với Uỷ ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng được tổ chức lần đầu tiên tại Đà Lạt khẳng định công nghệ sinh học nông nghiệp và y học tự nhiên là lĩnh vực hợp tác chiến lược giữa hai nước.
Đoàn Bệnh viện Da liễu Trung ương trao quà lưu niệm cho đại diện tập đoàn Labiofam (Cuba), ngày 8/10/2025.
Tháng 8/2025 tại Hà Nội, Lễ công bố thỏa thuận hợp tác và ra mắt Mạng lưới Công nghệ sinh học Việt Nam – Cuba đã quy tụ 22 viện, trường, bệnh viện và doanh nghiệp tiên phong, mở đầu cho việc xây dựng một "Ngôi nhà Khoa học chung" giữa hai quốc gia.
Ngày 1/9/2025, tại Hà Nội, trong lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, lễ ký kết Bản ghi nhớ thành lập Liên doanh Công nghệ sinh học nông nghiệp và sức khỏe tự nhiên giữa Tập đoàn Labiofam (Cuba) và Công ty TNHH Tập đoàn đầu tư Hoa Sen – Viện Kinh tế Xanh (Việt Nam) đã được diễn ra.
Liên doanh hướng tới nghiên cứu – phát triển (R&D), chuyển giao công nghệ, sản xuất và thương mại các sản phẩm sinh học phục vụ nông nghiệp xanh và sức khỏe cộng đồng.
La Habana – Dấu mốc khẳng định tầm nhìn chiến lược chung
Phát biểu tại lễ ra mắt Mạng lưới công nghệ sinh học và sức khỏe tự nhiên Việt Nam – Cuba tại thủ đô Lahabana (Cuba) ngày 11/10/2025, bà Dương Bích Diệp – Viện trưởng Viện Kinh tế Xanh, nhấn mạnh: "Mạng lưới là cầu nối để đưa tri thức và sản phẩm công nghệ sinh học của Cuba đến Việt Nam và khu vực, đồng thời mang trí tuệ khoa học Việt Nam đồng hành cùng công cuộc phát triển của nhân dân Cuba."
Phía Cuba, Ủy viên Bộ Chính trị, Tổng Giám đốc Trung tâm Công nghệ Di truyền và Công nghệ Sinh học (CIGB) thuộc Tập đoàn BioCubaFarma, bà Marta Ayala Ávila, nhấn mạnh: "Việc ra mắt Mạng lưới thể hiện tình đoàn kết và hữu nghị đặc biệt giữa hai dân tộc Cuba – Việt Nam. Tôi tin tưởng Mạng lưới sẽ phát triển thành công và được nhân rộng, góp phần cung cấp những sản phẩm y dược chất lượng cao vì sức khỏe của người dân."
Đại diện doanh nghiệp, ông Tô Hải Đăng – Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Mai, phụ trách điều phối Mạng lưới cho rằng, sự phối hợp giữa nguồn tài nguyên sinh học và năng lực nghiên cứu của hai quốc gia sẽ hình thành chuỗi giá trị khép kín từ nguyên liệu, nghiên cứu đến sản xuất và ứng dụng, góp phần tạo ra các sản phẩm sinh học chất lượng cao, hướng tới thị trường quốc tế.
Cùng quan điểm, Ông Trần Thế Cường – Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau nhận định: Cuba sở hữu một nền công nghệ sinh học phát triển mạnh mẽ, với kho tư liệu và thành tựu nghiên cứu phong phú, đặc biệt trong các lĩnh vực y tế, nông nghiệp và phân bón sinh học. Những kết quả ấy không chỉ thể hiện tầm cao khoa học của Cuba, mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác thiết thực cho các đối tác Việt Nam.
Đoàn đại biểu Việt Nam làm việc tại Trung tâm Kỹ thuật Di truyền và Công nghệ Sinh học Cuba (CIGB).
Những thành viên tiêu biểu – Trụ cột của Mạng lưới tại Việt Nam
Ở vị trí trung tâm, Viện Kinh tế Xanh giữ vai trò hạt nhân điều phối và kiến tạo tầm nhìn chiến lược cho toàn bộ Mạng lưới. Là đơn vị khởi xướng sáng kiến, Viện kết nối các nhà khoa học, doanh nghiệp và tổ chức Việt Nam – Cuba, xây dựng chiến lược hợp tác xuyên suốt từ nghiên cứu – phát triển – ứng dụng – thương mại hóa sản phẩm công nghệ sinh học.
Mạng lưới quy tụ 22 thành viên sáng lập đầu tiên, trong đó có nhiều đơn vị đầu ngành của Việt Nam. Bên cạnh đó, Mạng lưới còn có sự tham gia của nhiều đơn vị Việt Nam uy tín như Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Đại học Y tế Công cộng, Công ty New Fortune Consulting, Công ty Cổ phần Sinh học Thiên An, cùng một số doanh nghiệp trong lĩnh vực dược liệu, thực phẩm và nông nghiệp bền vững – tất cả cùng tạo nên một hệ sinh thái hợp tác đa ngành, liên kết chặt chẽ giữa nghiên cứu – sản xuất – thương mại trong lĩnh vực công nghệ sinh học Việt Nam – Cuba.
PGS.TS Lê Hữu Doanh – Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết trong nhiều năm qua Bệnh viện Da liễu Trung ương đã đầu tư rất nhiều cho vấn đề liên quan đến trang thiết bị, máy móc, cho việc phát triển về cả công tác dược pha chế, công tác thử nghiệm lâm sàng và các công nghệ liên quan đến công nghệ sinh học.
Bệnh viện Da liễu Trung ương là một trong đơn vị rất vinh dự tham gia hệ thống mạng lưới đợt này trong hoạt động giữa Việt Nam và Cuba. Và lần này rõ ràng là một cơ hội rất lớn về công nghệ sinh học nói chung và đặc biệt là Bệnh viện Da liễu Trung ương nói riêng trong việc tiếp nhận những khoa học công nghệ, những công nghệ về y tế, về dược phẩm, về mỹ phẩm của Cuba có thể được chuyển giao, được ứng dụng và được sử dụng cho người dân Việt Nam và đặc biệt là trong ngành da liễu.
TS.BS Đinh Văn Lượng – Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho hay, các phác đồ điều trị đa mô thức tại Bệnh viện Phổi Trung ương đã rất hoàn chỉnh: hóa chất, tia xạ, điều trị đích, điều trị miễn dịch và đặc biệt là phẫu thuật.
Về phẫu thuật ung thư phổi, hiện Bệnh viện Phổi Trung ương đã triển khai phẫu thuật như các nước tiên tiến trong khu vực. Sắp tới Bệnh viện Phổi Trung ương điều trị ung thư phổi sẽ là một đơn vị điều trị có thể nói xếp vào hàng các nước tiên tiến trên thế giới.
"Chúng ta sẽ cùng liên kết và cùng phối hợp với Cuba về điều trị, như vậy người Việt Nam sẽ nhanh chóng có thêm một mô thức điều trị nữa cho ung thư phổi. Đấy chính là nhóm về miễn dịch. Và điều trị như vậy thì sẽ giúp ích được cho bệnh nhân"- TS Lượng nói.
Đoàn đại biểu Việt Nam làm việc tại Tập đoàn Labiofam (Cuba).
Cũng chia sẻ về vấn đề này, GS.TS. NCVCC. Nguyễn Huy Hoàng - Bí thư Đảng ủy - Phó Viện trưởng Viện Sinh học cho hay sự kết hợp của các nhà khoa học giữa Viện Sinh học với các mạng lưới công nghệ sinh học bên Cuba như tập đoàn La Biofam, Trung tâm sinh học phân tử và công nghệ sinh học, chúng ta có thể trao đổi khoa học, hợp tác nghiên cứu cùng hai bên để tìm ra và phát triển thuốc nhanh hơn, hoặc có thể tiếp nhận những công nghệ mà Cuba đã có kinh nghiệm.
"Chúng ta sẽ học hỏi nhanh hơn và có thể phát triển những sản phẩm đó tại Việt Nam, trên một thị trường lớn, cũng như phục vụ người dân Việt Nam, cho đất nước chúng ta về mảng y học, nông nghiệp và môi trường"- GS.Ngọc bày tỏ.
Xuân Hương