Ở Việt Nam, dân số đã và đang già hóa, 2016 có khoảng 11 triệu người trên 65 tuổi, ước tính 2022 là 18 triệu và 2030 là khoảng 22 triệu.
Suy giảm trí nhớ
PGS.TS.BS. Huỳnh Nguyễn Khánh Trang (Bộ môn Phụ sản, ĐH Y Dược TP.HCM) cho biết suy giảm trí nhớ hay chứng mất trí, thường gọi là lẫn hay đãng trí, là hiện tượng kém dần của trí nhớ và nhận thức suy thoái không ngừng của não bộ. Khoảng 24 triệu người trên thế giới bị đãng trí, trong đó gần 60% là do bệnh Alzheimer. Bệnh Alzheimer là bệnh thoái hóa não nguyên phát, căn nguyên chưa rõ ràng, biểu hiện lâm sàng là trạng thái mất trí tiến triển, không phục hồi, thường khởi phát ở lứa tuổi trên 65. Tỉ lệ bệnh Alzheimer ở người trên 65 tuổi là khoảng 5% và ở nhóm người trên 85 tuổi là 20%.
Ngoài ra, liên quan đến suy giảm trí nhớ về hoóc-môn (nội tiết tố) sinh dục, theo các chuyên gia, còn rất nhiều tranh cãi về trí nhớ ngắn hạn liên quan đến đồi hải mã hay trí nhớ dài hạn liên quan đến vỏ não. Đặc biệt kích thước của vùng hải mã bị thu nhỏ 0,5% mỗi năm sau tuổi 50. Các nguyên nhân ảnh hưởng làm teo vùng này: đái tháo đường, cao huyết áp, béo phì, đột quỵ, chấn thương não, ngưng thở khi ngủ, Alzheimer, trầm cảm, stress và mãn kinh.
Khoảng 24 triệu người trên thế giới bị đãng trí
Trầm cảm
Giai đoạn tiền mãn kinh kéo dài từ 10 - 15 năm trước kỳ kinh cuối cùng, kèm theo đó là các nội tiết tố như: estrogen, progesterone và testosterone giảm hoặc trồi sụt thất thường, nên trầm cảm thường xảy ra vào giai đoạn chuyển tiếp này. Sự biến động nội tiết cộng với căng thẳng, sắc vóc suy sụp, tình dục, vô sinh, hoặc lão hóa, bất kỳ một hoặc kết hợp những nguyên nhân trên, đều gây ra tình trạng căng thẳng tinh thần có thể dẫn đến sự thay đổi trạng thái hoặc, nghiêm trọng hơn, trầm cảm.
Trầm cảm thường ảnh hưởng đến 25% số phụ nữ tại một số thời điểm trong cuộc đời, một tỉ lệ cao hơn nhiều so với nam giới. Trầm cảm có thể là một căn bệnh suy nhược, hạn chế hoạt động hàng ngày cũng như viêm khớp nặng hoặc bệnh tim. Các nghiên cứu quy mô lớn đã chỉ ra rằng hầu hết các vấn đề trầm cảm bắt đầu ngay từ khi phụ nữ ở độ tuổi từ 20 hay thậm chí trẻ hơn. Phụ nữ trong độ tuổi từ 45 - 55 có khả năng bị trầm cảm gấp 4 lần so với những phụ nữ ở độ tuổi khác. Trầm cảm nặng có thể có những biểu hiện như tâm trạng chán nản xuất hiện hầu hết trong ngày, gần như mỗi ngày đều có, kéo dài 2 tuần hoặc lâu hơn, kèm theo đó là đánh mất sự quan tâm hoặc thích thú trong các hoạt động yêu thích.
Tại Hội nghị Mãn kinh lần VI ngày 10/12/2017, một trong những phương pháp làm chậm suy giảm trí nhớ và giảm trầm cảm là bổ sung nội tiết thay thế. Nhờ đó, các chuyên gia ghi nhận phương pháp này có ảnh hưởng tốt đến trí nhớ và các thay đổi nội tiết theo chiều hướng cải thiện tuần hoàn đến não bộ, đặc biệt là trong 2 năm đầu tiên của liệu pháp nội tiết thay thế. Bên cạnh đó, bổ sung nội tiết cũng ảnh hưởng đến chuyển hóa chung của cơ thể về tình trạng đái tháo đường, cân nặng, giấc ngủ, tình dục… Bên cạnh đó, chúng ta còn cần một chương trình tổng hợp bao gồm: chế độ ăn uống phù hợp, tập thể thao toàn thân, các bài tập luyện não bộ… giúp giảm chậm, cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ tuổi mãn kinh.
Thay đổi lối sống là bước đầu tiên quan trọng để giải quyết chứng trầm cảm. Mỗi tuần 5 buổi tập thể dục 30 phút như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, và đạp xe, người phụ nữ có thể giảm bớt các triệu chứng trầm cảm. Tương tự, một chế độ ăn uống lành mạnh cũng sẽ giúp ổn định sự thay đổi tâm trạng và giảm bớt chứng trầm cảm, nhưng có những lựa chọn điều trị khác nếu phụ nữ cần được giúp đỡ để điều trị các triệu chứng của mình.