Trong đời sống sinh lý ở nam giới, từ tuổi 40 đến tuổi già là thời kỳ chuyển đổi chức năng, từ chỗ hoạt động mạnh mẽ về nội tiết tố sinh dục, sang trạng thái giảm dần; khiến cho người dễ mệt mỏi, đau cơ và cũng có nhiều nguy cơ loãng xương. Ngày nay với hiện tượng trên, các nhà khoa học đã lý giải rằng, nam giới cũng có thời kỳ “mãn kinh” giống như nữ giới. Khi bước vào thời kỳ này, lượng hoóc-môn testosteron giảm xuống, khiến cho cơ thể có biểu hiện thay đổi về thể chất và sức khỏe. Lúc này cơ thể dễ đi vào tình trạng suy nhược, hoạt động sinh lý trong đời sống vợ chồng giảm sút, giảm trương lực cơ, ngại vận động, dễ mắc bệnh tim mạch và huyết áp… Những hiện trên được các nhà khoa học gọi là chung là “mãn dục nam”.
Ở Hoa Kỳ dự đoán có khoảng 2,4 triệu người trong độ tuổi 40 - 69 có tình trạng mãn dục nam, tần suất mắc bệnh là 12,3/1000 dân. Ở Việt Nam chưa có thống kê cụ thể, nhưng tại khoa Nam học Bệnh viện Bình Dân, TP.HCM thì có khoảng 500 bệnh nhân đến khám mỗi tuần. Các nhà khoa học cũng thấy rằng, ở tuổi mãn dục nam, sự suy giảm testosterone có ảnh hưởng tới chuyển hóa lipid, qua trung gian chuyển hóa này đã tác động tới hệ thống mạch máu, xơ vữa động mạch có xu hướng gia tăng, trong đó xơ vữa động mạch vành là loại vữa xơ động mạch nguy hiểm nhất.
Về nguyên nhân, các nhà khoa học thấy rằng có sự suy giảm testosterone trong máu có liên quan mật thiết đến tuổi tác, thường đi vào giai đoạn khởi đầu là ở tuổi trên dưới 40 đến tuổi già. Mãn dục nam có liên quan mật thiết đến một số bệnh như: đái tháo đường, suy tuyến yên, bệnh lý u não vùng tuyến yên - tinh hoàn, u tuyến thượng thận, tăng huyết áp, bệnh lý mạch vành, nghiện rượu, thuốc lá, ma túy, do dùng một số thuốc có tính kháng testosterone như: estrogen; thuốc kháng tiết axít dạ dày như: cimétidine; các thuốc giảm đau nhóm opiate như Methadone...; các kháng viêm mạnh nhóm corticoid như: dexamethasone...
Về triệu chứng, biểu hiện thường thấy nhất là triệu chứng của bệnh lý suy nhược cơ thể như: mệt mỏi, mất ngủ, hay quên, giảm trương lực cơ, ngại vận động vì dễ mỏi mệt... khó lý giải một thời gian dài. Những trường hợp này mặc dù đi khám khó tìm được bệnh lý thực thể nào, trừ trường hợp có bệnh lý liên quan gây nên. Tiếp theo sẽ xuất hiện tình trạng giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, tinh trùng giảm về chất lượng cũng như số lượng, giảm khả năng thụ thai, tim - mạch, huyết áp dao động cao - thấp bất thường, tim đập nhanh, mặt đỏ bừng, hồi hộp, có thể khó thở về ban đêm, ngủ thường ngáy to. Nếu kiểm tra đo loãng xương, sẽ thấy giảm mật độ xương - loãng xương, tăng lượng mỡ cơ thể nhất là béo bụng. Về xét nghiệm máu, xuất hiện tình trạng giảm nội tiết tố sinh dục nam như: LH, FSH, Prolactine, Estradiol, testosterone, trong đó testosterone là xét nghiệm chính để chẩn đoán, giảm dưới mức sinh lý bình thường của cơ thể (<300ng/dl).
Có thể sử dụng các loại hoóc-môn testosterone để thay thế theo chỉ định bác sĩ
Về khắc phục, nam giới cần trang bị cho mình một kiến thức khoa học nhất định và xem đây là tiến trình diễn tiến bình thường của cơ thể, cần có một cuộc sống với môi trường vui tươi - lành mạnh, tránh những lo âu phiền muộn. Xây dựng một kế hoạch làm việc thật khoa học nhằm tạo điều kiện thuận lợi để không ngoài mục đích bảo vệ sức khỏe. Cần có chế độ dinh dưỡng và vận động cho hợp lý. Sắp xếp giữa làm việc làm việc và nghỉ ngơi hợp lý. Cân bằng chế độ dinh dưỡng, ăn uống đầy đủ các chất, nên bổ sung nhiều vitamin nhóm B, bổ sung lượng calcium giúp làm giảm thay đổi tính khí, đau đầu, tăng lượng magnesium có trong trái cây rau quả, đồng thời qua đó tăng lượng serotonin giúp giảm stress. Nên ăn dưa hấu để cung cấp một phần chất xơ và nước sẽ giúp cơ thể chống được táo bón và đặc biệt cơ thể cần một lượng nước cho cơ thể. Tránh các thức ăn có nhiều muối, dùng nhiều thức ăn giàu kali như: cam - quít - chuối, cần uống nhiều nước, đủ lượng nước trong ngày từ 1 - 2 lít, tránh các chất kích thích như: rượu - bia - cà phê - thuốc lá. Cần tập thể dục thể thao thường xuyên để duy trì sự dẻo dai của hệ cơ - xương và giúp máu tuần hoàn đều khắp cơ thể, thể dục với các bài tập phù hợp sẽ giúp duy trì sự dẻo dai, giúp tinh thần minh mẫn, lạc quan.
Đi vào giai đoạn mãn dục nam, việc duy trì sinh hoạt tình dục là việc làm hết sức cần thiết vì đây là hình thức giúp cơ thể vận động, có tác dụng lên toàn diện các cơ bắp, gia tăng hoạt động vừa phải của tim, gia tăng nhịp thở, vận động các khớp xương tay chân và cột sống, giúp cải thiện cho sức khỏe.
Việc sử dụng nội tiết tố thay thế, tùy theo tính chất và mức độ mà thầy thuốc chuyên khoa có giải pháp cho điều trị thích hợp, trước hết để điều trị tốt chứng mãn dục nam, cần phải xác định rõ nguyên nhân. Nếu nguyên nhân do giảm nội tiết tố nam đơn thuần theo quy luật của tuổi tác và thời gian, có thể dùng các loại hoóc-môn testosterone để thay thế, sử dụng dưới dạng miếng dán trên da, viên uống hay thuốc tiêm, các thuốc thường dùng hiện nay, với tên thương mại như: Andriol 40mg, liều dùng 3 - 4 viên/ngày, uống trong 2 - 3 tuần đầu, sau đó duy trì 1 - 3 viên/ngày; hoặc thuốc chích như: Sustanon “250” 1 ống, 1ml tiêm bắp cách 3 tuần 1 lần, hoặc Heptylate de Testosteron 250mg tiêm bắp mỗi 2 tuần, sau đó 1 tháng 1 lần, thuốc không dùng cho người ung thư vú hay ung thư tiền liệt tuyến. Phương pháp điều trị bằng việc bổ sung hoóc-môn không được áp dụng bừa bãi vì nó có liên quan đến sự phát triển của các tế bào ung thư tuyến tiền liệt, nên khi cần điều trị phải được chỉ định và giám sát chặt chẽ bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Mãn dục nam là tình trạng có thể gặp ở bất cứ người đàn ông nào khi đi vào tuổi trung niên, với tính chất diễn biến âm thầm, ít ảnh hưởng cấp tính đến tính mạng, nhưng tác động lớn đến tâm lý, sức khỏe cũng như năng suất lao động. Phát hiện sớm chứng mãn dục nam là việc làm hết sức cần thiết.
