Chuẩn bị lễ vật, mâm cúng Rằm tháng 7 âm lịch là một trong những thủ tục quan trọng của người Việt với hai ý nghĩa quan trọng là Vu lan báo hiếu và xá tội vong nhân.
Theo Phật giáo, đây là ngày Vu Lan báo hiếu, tưởng nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, đặc biệt là cha mẹ đã khuất. Theo tín ngưỡng dân gian, đây là ngày xá tội vong nhân, cánh cửa địa ngục mở ra để vong linh được trở về dương gian nhận lễ vật bố thí.
Mùa Vu lan kéo dài từ đầu tháng đến Rằm tháng 7 âm lịch; và Rằm tháng 7 âm lịch 2025 cúng vào ngày nào, giờ nào tốt nhất là băn khoăn của không ít gia đình.
Năm 2025, tháng "cô hồn" sẽ kéo dài từ ngày 23/8 đến hết ngày 21/9 dương lịch.
Theo lịch vạn niên, Rằm tháng 7 âm lịch năm 2025 (15/7 Âm lịch) rơi vào thứ Bảy, ngày 6/9 Dương lịch. Đây là ngày chính lễ, được xem là thời điểm tốt nhất để làm lễ Vu Lan, cúng thần linh, gia tiên và cúng thí thực cô hồn.
Mâm cúng Rằm tháng 7 âm lịch cần chuẩn bị những gì?
Dù đơn giản hay cầu kỳ, lễ vật và mâm cúng Rằm tháng 7 thường được được nhiều gia đình chuẩn bị thành tâm và chu đáo.
Thông thường, lễ cúng rằm tháng 7 đầy đủ sẽ có ba mâm: Mâm cúng Phật, mâm cúng gia tiên và mâm cúng cô hồn (chúng sinh). Tuy nhiên, tùy theo điều kiện và quan niệm, mỗi gia đình có thể điều chỉnh, đơn giản hóa, miễn sao thể hiện được tấm lòng thành kính.
Mâm cúng Phật Rằm tháng 7 âm lịch
Trước tiên, đó là ngày lễ Vu Lan, xuất phát từ tích kể đức Mục Kiền Liên xả thân cứu mẹ.
Đối với các gia đình theo đạo Phật, Rằm tháng 7 là ngày lễ lớn, việc chuẩn bị mâm cỗ cúng Phật là không thể thiếu. Mâm cúng thường là đồ chay, có thể gồm một mâm cơm chay hoặc đơn giản hơn là một đĩa ngũ quả để cúng Phật rồi thụ lộc tại nhà. Điều quan trọng nhất chính là lòng thành của gia chủ.
Đồ cúng Phật Rằm tháng 7 thường là cỗ chay hoặc ngũ quả.
Khi cúng, tốt nhất là đọc một khóa kinh – Kinh Vu Lan – để hiểu rõ về ngày này, hồi hướng công đức cho những người thân trong quá khứ được siêu sinh. Kinh Vu Lan khá dài, nhưng không đến mức quá dài, lại thuộc thể thơ song thất lục bát nên đọc cũng nhanh thôi.
Lễ cúng Phật cần được đặt ở nơi cao nhất trên bàn thờ, trong không gian thanh tịnh. Nếu dùng hoa tươi thì nên chọn hoa sen, hoa huệ, hoa mẫu đơn, hoa ngâu… tránh dùng các loại hoa tạp, hoa dại.
Mâm cúng Rằm tháng 7 gia tiên
Giống với cúng Phật, mâm cúng gia tiên cũng nên được thực hiện vào ban ngày. Mâm cúng Rằm tháng 7 gia tiên thường là mâm cỗ mặn với đủ các món và đồ vàng mã theo nhu cầu sinh thời của người đã khuất.
Mâm cúng gia tiên thường là mâm cỗ mặn, kèm theo tiền vàng,...
Mâm cúng Rằm tháng 7 cơ bản thường có:
- Trầu cau: Biểu tượng của lòng hiếu kính.
- Hương, đèn, nến: Những vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ.
- Hoa tươi: Thường là hoa cúc, huệ hoặc hồng.
- Trái cây: Chuối, cam, nho, quýt… được bày biện tươi ngon.
- Rượu, nước
- Xôi và cơm như xôi gấc, xôi đậu xanh hoặc cơm trắng.
- Món mặn: Gà luộc, thịt lợn, cá…
- Món chay: Đậu phụ, rau củ quả, nộm…
Tùy điều kiện mà gia đình lựa chọn làm mâm lễ mặn hoặc mâm lễ chay để cúng gia tiên. Điều quan trọng là các món ăn phải được chế biến tinh tươm, bày biện trang trọng để thể hiện tấm lòng thành kính.
Kèm theo mâm cúng còn có tiền vàng và cả những vật dụng dành cho người cõi âm làm bằng giấy tượng trưng từ những vật truyền thống (giống như đồ thật) như quần áo, giày dép, đến những vật hiện đại như xe cộ, điện thoại... để cho người cõi âm có được một cuộc sống tiện nghi, đầy đủ giống như người dương trần.
Tuy nhiên, thói quen đốt vàng mã ngày nay đã giảm đi nhiều vì mọi người cho rằng người chết rồi không thể nhận được những thứ ấy.
Mâm cúng cô hồn tháng 7 âm lịch (cúng chúng sinh)
Ngoài lễ cúng Phật và gia tiên, sách Nghi lễ thờ cúng cổ truyền Việt Nam ghi rõ: Các gia đình còn bày cỗ ngoài sân để cúng các vong hồn, dân gian gọi là "cúng cháo".
Lễ vật thường có: Cháo loãng, cơm vắt, hoa quả, bánh kẹo, bỏng ngô, xôi chè, ngô rang, tiền giấy, quần áo nhỏ bằng giấy… Các món thường được chia nhỏ để "phân phát" cho nhiều linh hồn.
Quần áo chúng sinh với nhiều màu sắc như xanh lam, xanh lá mạ, vàng, hồng...
Nước: 3 chung (hay 3 ly nhỏ ), 3 cây nhang , 2 ngọn nến nhỏ...
Món cháo loãng là thường được nhiều gia đình sử dụng vì dân gian tin rằng các linh hồn lang thang có thực quản nhỏ hẹp, không ăn được thức ăn thông thường.
Mâm cúng cô hồn thường có cháo loãng và được chia nhỏ.
Lưu ý khi cúng cô hồn vào ngày Rằm tháng 7 đó là mâm cúng cần được thực hiện ngoài trời hoặc trước cửa chính ngôi nhà. Ngoài ra, nên cúng cô hồn vào buổi chiều tối vì ban ngày ánh nắng Mặt Trời rất mạnh khi các cô hồn rất yếu. Gia chủ có thể đọc văn khấn hoặc khấn nôm theo tâm nguyện. Sau lễ, rải gạo muối, đốt vàng mã (nên hạn chế để tránh lãng phí).
Chuẩn bị đồ phóng sinh Rằm tháng 7
Trong ngày Rằm tháng 7, thường các gia đình sẽ đi phóng sinh, có thể phóng sinh chim, cá, tôm, cua… nhưng cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
Phóng sinh là cách nuôi dưỡng lòng nhân hậu, từ bi và có thể làm quanh năm chứ không nhất thiết thực hiện vào dịp Rằm tháng 7.
Phóng sinh phải xuất phát từ tâm chứ không chạy theo phong trào, không cố phóng sinh thật nhiều tôm, cua hay chọn mua những con vật quý hiếm, đắt tiền để thực hiện.
Gặp con gì thì mua con đó, không đặt trước, không phân biệt nhiều hay ít, lớn hay nhỏ, gầy hay bé mà tùy tâm, thành tâm.
Không cứ phải đến vùng ao, hồ gần chùa mới phóng sinh mà hãy thực hiện phóng sinh đúng nơi, đúng chỗ, đúng thời điểm miễn là chúng sống được.
Không nên cầm cả xô hay túi vứt xuống ao, hồ, sông, suối.
(*) Lưu ý: Thông tin bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
