Tách rời khỏi London là một “cơ may” hay “rủi ro” về phương diện kinh tế? Bài toán kinh tế là một yếu tố đè nặng lên lá phiếu của cử tri Scotland ngày 18/9/2014. Với 130 tỷ bảng Anh, Scotland chiếm 10% GDP toàn Vương quốc Anh.
Phe muốn ly khai do Thủ tướng Scotland Alex Salmond lãnh đạo, giải thích với cử tri rằng, một khi độc lập, Scotland sẽ tự mình định đoạt ̀ mức thuế khóa, tự quyết định về chính sách kinh tế và quản lý các nguồn thu nhập từ dầu hỏa mà không cần phải chia sẻ với London. Về mặt xã hội thì các nhà cầm quyền ở Edimbourg thường tỏ ra hào phóng hơn so với các nhà lãnh đạo ở London.
Nhìn từ phía “bên kia” phe chống đối việc Scotland tách rời khỏi Anh quốc nhấn mạnh đến những thua thiệt một khi Edimbourg không còn được hậu thuẫn của London. Từ hơn 300 năm qua, Scotland được hưởng chính sách thuế khóa, hải quan và tiền tệ ưu đãi. Nhờ vậy mà nhiều tập đoàn của vùng đất này mới nổi bật trên toàn cảnh thế giới như First Group trong lĩnh vực giao thông đường sắt và xe buýt; SSE trong ngành phân phối điện lực hay Royal Bank of Scotland trong giới ngân hàng. 270.000 ngàn công việc làm của vùng Scotland trực thuộc vào các hoạt động xuất nhập khẩu giữa vùng lãnh thổ này với nước Anh.
Tách rời khỏi London là cơ may hay mối đe dọa đối với kinh tế Scotland? Chưa thể trả lời câu hỏi này. Có một điều chắc chắn, nếu cử tri Scotland muốn chia tay với Anh quốc thì Edimbourg và London sẽ phải bàn về “thủ tục ly dị”. Thứ nhất là ngày 24/3/2016 bản tuyên ngôn chính thức sẽ được công bố về việc Scotland chia tay với vương quốc Anh. Thứ hai là đôi bên sẽ có 18 tháng để làm thủ tục “phân chia tài sản” với hai câu hỏi chính: Scotland sẽ thay thế đồng bảng Anh bằng gì và nợ công cũng như thu nhập từ dầu hỏa khai thác từ vùng Bắc Hải phải được chia sẻ ra sao cho cả đôi bên?
Trong khi chờ đợi kết quả cuộc trưng cầu dân ý, khu tài chính City của London đang “ngồi trên lửa”: hai tập đoàn ngân hàng lớn là Royal Bank of Scotland và Lloyds dọa chuyển trụ sở chính khỏi Scotland trong trường hợp vùng đất này chia tay với Anh quốc.
Scotland nằm ở phía Bắc nước Anh, trải rộng trên một diện tích gần 79.000km2. 80% trên tổng số 5,3 triệu dân là người Scotland và gần 8% là người Anh. Trong số các cộng đồng người “nước ngoài”, đông nhất là người Ba Lan. Về phương diện kinh tế, vùng đất này tới nay vẫn sử dụng đồng bảng Anh. Nhìn đến các định chế chính trị, nguyên thủ quốc gia là nữ hoàng Elizabeth đệ Nhị. Trớ trêu thay là dù muốn độc lập với London nhưng người dân Scotland vẫn gắn bó với đồng bảng Anh và nhất là với nữ hoàng Elizabeth.
Ngoài Thủ tướng Anh, David Cameron, vùng đất này còn có một nghị viện riêng, với người đứng đầu là Thủ tướng Alex Salmond. Nghị viện này hiện đã kiểm soát các lĩnh vực như y tế, tư pháp, giáo dục, nông nghiệp, môi trường và chính quyền địa phương. Trong trường hợp đa số cử tri Scotland vào ngày 18/9/2014 đòi độc lập thì các hồ sơ tài chính, quốc phòng, năng lượng, ngoại giao, an sinh xã hội... đang do London định đoạt được chuyển cả về Edimbourg.
(Theo AFP, CNN)
Quỳnh Anh
Scotland là một quốc gia thuộc Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Scotland chiếm 1/3 diện tích phía Bắc của đảo Anh, có biên giới với Anh ở phía Nam, Ðại Tây Dương bao quanh các mặt còn lại: trong đó biển Bắc ở phía Ðông và eo biển Bắc cùng biển Ireland ở phía Tây - Nam. Ngoài phần đại lục trên đảo Anh, quốc gia còn có hơn 790 đảo, trong đó có quần đảo Phương Bắc và Hebrides.
Edinburgh là Thủ đô và thành phố lớn thứ nhì của Scotland và là trung tâm của vận động Khai sáng Scotland trong thế kỷ 18, cuộc vận động biến đổi Scotland thành một trong các cường quốc thương nghiệp, tri thức và công nghiệp của châu Âu. Glasgow là thành phố lớn nhất của Scotland, một thời từng là một trong các thành thị công nghiệp hàng đầu thế giới và hiện là trung tâm của vùng đô thị Ðại Glasgow. Vùng biển của Scotland gồm một khu vực lớn trên Bắc Ðại Tây Dương và biển Bắc có các trữ lượng dầu thô lớn nhất trong Liên minh châu Âu. Ðiều này giúp cho thành phố lớn thứ ba của Scotland là Aberdeen được nhận danh hiệu là thủ đô dầu thô châu Âu.
Hệ thống tư pháp của Scotland vẫn tách biệt với các hệ thống tư pháp của Anh và Wales hay Bắc Ireland và Scotland thiết lập các quyền hạn riêng biệt trong pháp luật công cộng và cá nhân. Việc tiếp tục tồn tại những thể chế tư pháp, giáo dục và tôn giáo riêng biệt với phần còn lại của Vương quốc Liên hiệp góp phần cho sự liên tục của văn hóa Scotland và bản sắc dân tộc kể từ khi Liên hiệp vào năm 1707.
