Cùng với sự tiến hóa và phát triển của xã hội, tuổi thọ con người ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, tuổi thọ không chỉ phụ thuộc vào chất lượng cuộc sống, đặc điểm khí hậu từng quốc gia, châu lục mà còn phụ thuộc vào đặc điểm giới tính của con người. Những nghiên cứu khoa học về tuổi thọ của con người đã cho thấy phụ nữ thường có tuổi thọ trung bình cao hơn nam giới.
Tại đất nước phát triển và dân số có tuổi thọ trung bình cao như Thụy Điển, những ghi nhận của lịch sử về tuổi thọ con người cho thấy: từ những năm 1800, tuổi thọ trung bình của phụ nữ vào khoảng 33 tuổi, trong khi đó nam giới là 31 tuổi. Ngày nay, tuổi thọ trung bình của phụ nữ tại quốc gia này là 83,5 tuổi, còn tuổi thọ trung bình của nam giới là 79,5 tuổi.
Không chỉ tại Thụy Điển, tại nhiều quốc gia khác trên thế giới, tuổi thọ trung bình của phụ nữ thường cao hơn khoảng 5% so với nam giới. Lý giải cho điều này, các nhà khoa học cho rằng tuổi thọ của nam giới thường thấp hơn phụ nữ vì những nguyên nhân sau đây:
Tác động của thói quen sinh hoạt và môi trường sống
Đặc điểm tâm sinh lý của nam giới là yếu tố quan trọng tạo nên thói quen sinh hoạt và môi trường sống của người đàn ông khác biệt so với phụ nữ. Những yếu tố như rượu, thuốc lá và môi trường làm việc khắc nghiệt... trong cuộc sống sinh tồn dần dần đã tác động đến tuổi thọ của đàn ông. Theo kết quả một cuộc điều tra về tuổi thọ dân số Nga những năm gần đây cho thấy, do sử dụng rượu bia và thuốc lá, tuổi thọ trung bình của nam giới tại quốc gia này thấp hơn phụ nữ khoảng 13 năm.
Phụ nữ ngày nay thường có tuổi thọ cao hơn nam giới.
Sự khác biệt về tuổi thọ là do đặc điểm sinh học
Theo GS. Tom Kirkwood - chuyên gia nghiên cứu về tuổi thọ tại Trường đại học Newcastle (Anh), sự khác biệt trong cấu tạo các chromosome ở cơ thể nam giới và phụ nữ là một trong những nguyên nhân tạo ra sự khác biệt về tuổi thọ ở hai giới. Trong cơ thể nam giới có mang hai loại chromosome là X và Y, trong khi đó ở phụ nữ chỉ có hai chromosome X. Điều này làm nên sự khác biệt về giới tính và những biểu hiện khác giữa nam giới và nữ giới. Chẳng hạn như nhịp tim của phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt đập nhanh hơn bình thường, điều này mang lại lợi ích về sức khỏe cho phụ nữ giống như khi tập luyện thể dục: giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh tim mạch khi về già.
Cũng do mang hai chromosome X nên phụ nữ luôn có hai bản sao của mỗi loại gen trong cơ thể, do đó khi một gen bị lỗi, gen còn lại có thể giúp phục hồi lỗi, điều này giúp làm giảm tỉ lệ lỗi gen và bệnh tật cho phụ nữ, giúp tuổi thọ nữ giới cao hơn.
Mặt khác, cơ thể nam giới có kích thước trung bình lớn hơn phụ nữ, tương ứng số lượng tế bào trong cơ thể nam giới lớn hơn phụ nữ, do đó nguy cơ tế bào bị lỗi gen, bị biến đổi dẫn tới nguy cơ bệnh tật cũng cao hơn ở phụ nữ.
Tuổi thọ phụ thuộc vào hormon giới tính?
Nghiên cứu tuổi thọ con người trong lịch sử Trung Quốc, các nhà khoa học nhận thấy tuổi thọ trung bình của các thái giám (hoạn quan) cao hơn so với tuổi thọ trung bình của nam giới. Sự khác biệt duy nhất giữa thái giám và nam giới bình thường là khả năng sản sinh hormon giới tính trong cơ thể. Ở thái giám, sự sản sinh hormon testosteron và nồng độ hormon này đã bị hạn chế bởi chế độ triệt sản tàn bạo khi họ mới 15 tuổi (ngay ở thời kỳ đầu phát triển mạnh nhất của hormon giới tính). Theo ghi nhận của giới sử học, dưới thời đại phong kiến ở Hàn Quốc, tuổi thọ trung bình của hoạn quan trong triều đình là 70 tuổi, trong khi đó tuổi thọ trung bình của đàn ông cùng thời là 50 tuổi.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Trường đại học London (Anh): hormon nam testosteron có thể khiến cho cơ thể nam giới mạnh khỏe, nhưng chỉ trong thời gian ngắn và ở những giai đoạn nhất định của cuộc đời. Tuy nhiên khi nồng độ testosteron giảm xuống (khi cơ thể già đi), nó cũng để lại những ảnh hưởng lớn đến sức khỏe như nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nguy cơ nhiễm khuẩn và nguy cơ mắc bệnh ung thư khi về già. Đây chính là những yếu tố làm giảm tuổi thọ trung bình của đàn ông bình thường so với thái giám và so với phụ nữ.
Ở phụ nữ, hormon giới tính nữ - oestrogen lại có những tác động trái ngược với testosteron. Nó được ví như chất chống ôxy hóa dành cho cơ thể phụ nữ. Khi thiếu hụt oestrogen đột ngột, những rối loạn trong cơ thể người phụ nữ xảy ra cao hơn, quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn, song quá trình giảm sút của oestrogen trong cơ thể người phụ nữ luôn diễn ra một cách từ từ kéo dài trong suốt thời kỳ tiền mãn kinh để tạo cho cơ thể người phụ nữ thích nghi dần với việc giảm dần của oestrogen.
Nghiên cứu sự khác biệt về hormon giới tính cũng như sự khác biệt về tuổi thọ của loài người hiện vẫn đang được giới khoa học đặt nhiều quan tâm, nó không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đặc điểm sinh học mà còn mang lại những kiến thức nền tảng tạo tiền đề cho sự phát triển của y học trong tương lai.