Một điểm bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử Mỹ ở New York ngày 5/11/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Cử tri tại các “thành trì tự do” trên khắp đất nước, từ trung tâm thành phố đến các vùng ngoại ô, đã không đi bỏ phiếu cho Phó Tổng thống Kamala Harris ở mức mà họ đã bỏ phiếu cho ông Joe Biden bốn năm trước đó, góp phần đáng kể vào thất bại của bà trước ông Trump - theo phân tích của tờ New York Times về dữ liệu bầu cử sơ bộ.
Các con số đó cho thấy, ông Trump đã giành được Nhà Trắng không chỉ vì ông đã thu hút được những người ủng hộ và thuyết phục được những người hoài nghi, mà còn vì nhiều đảng viên Dân chủ đã đứng ngoài cuộc bầu cử này.
Theo phân tích của New York Times, các quận có chiến thắng lớn nhất của đảng Dân chủ vào năm 2020 đã trao ít hơn 1,9 triệu phiếu bầu cho bà Harris so với số phiếu bầu cho ông Biden. Ngược lại, các quận có nhiều đảng viên Cộng hòa nhất của quốc gia đã trao thêm 1,2 triệu phiếu bầu cho ông Trump trong năm nay, theo phân tích của 47 tiểu bang nơi phần lớn đã hoàn tất việc kiểm phiếu.
Sự sụt giảm này trải dài trên cả phương diện nhân khẩu học và kinh tế. Sự thể hiện rõ ràng nhất là ở các quận có tỷ lệ tăng trưởng việc làm cao nhất, các quận có nhiều việc làm bị mất nhất và các quận có tỷ lệ cử tri có trình độ đại học cao nhất. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cũng giảm ở các nhóm vốn có truyền thống ủng hộ đảng Dân chủ, bao gồm các khu vực có nhiều cử tri Do Thái và cử tri da đen theo đạo Thiên chúa.
Sự sụt giảm cử tri Dân chủ đi bỏ phiếu ở các thành phố quan trọng, bao gồm Detroit và Philadelphia, đã khiến bà Harris gặp khó khăn đặc biệt trong việc giành chiến thắng ở các bang chiến trường Michigan và Pennsylvania.
Sự sụt giảm này là một sự thay đổi bất thường đối với đảng Dân chủ, những người đã có động lực lớn sau chiến thắng bất ngờ của ông Trump vào năm 2016, và đã đi bỏ phiếu với số lượng lớn trong ba cuộc bầu cử tiếp theo. Họ đã cắt giảm quyền lực của ông ở Washington vào năm 2018, “sa thải” ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và đánh bại nhiều ứng cử viên do ông lựa chọn trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2022.
Lý do tỷ lệ cử tri Dân chủ đi bầu sụt giảm
Đảng Dân chủ cho biết họ cần tìm ra cách thức mới để thu hút lại những cử tri đã mệt mỏi vì thông điệp chống ông Trump và mất lòng tin vào cả hai đảng.
Có nhiều lý do dẫn đến sự sụt giảm này. Trước hết là có sự sụt giảm đáng kể sau khi tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt kỷ lục vào năm 2020, nhờ được hỗ trợ bởi những thay đổi về quy định trong đại dịch COVID-19, làm tăng số lượng cử tri bỏ phiếu qua thư.
Bên cạnh đó, một số nhà phân tích chỉ ra rằng bà Harris chỉ đơn giản là nạn nhân chính trị mới nhất của xu hướng ủng hộ những người thách thức thời hậu đại dịch trên toàn cầu, bất kể quan điểm chính trị của những người đương nhiệm, ở những nơi như Nhật Bản, Nam Phi, Hàn Quốc và Anh.
Nhưng kết quả sít sao ở các tiểu bang dao động cho thấy rằng đảng Dân chủ thực sự đã có cơ hội một lần nữa đánh bại ông Trump. Một số quan chức của đảng cho biết bà Harris không có đủ thời gian để cải tổ chiến dịch sau khi tiếp quản từ ông Biden, người có uy tín giảm sút mạnh sau chiến thắng năm 2020.
Những người khác chỉ trích thông điệp của bà nhiều hơn, cho rằng chiến dịch đang đuổi theo “những bóng ma” khi cố gắng thu hút cử tri Cộng hòa dao động bằng cách vận động tranh cử với những người bảo thủ như Liz Cheney và nói về các mối đe dọa đối với nền dân chủ. Theo họ, chiến dịch của bà Harris nên dành nhiều thời gian hơn để nói về cách các chính sách kinh tế của bà, những chính sách ảnh hưởng đến một bộ phận quan trọng nhưng bất mãn trong đảng Dân chủ.
Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris, ứng viên tranh cử Tổng thống của đảng Dân Chủ, phát biểu tại Washington, D.C., ngày 6/11/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Sự khác biệt về cấu trúc giữa các hoạt động của đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ cũng có thể đóng một vai trò. Chiến dịch của bà Harris, với nguồn tiền dồi dào, đã dựa vào một chương trình cử tri đi bỏ phiếu truyền thống, trong đó bố trí các nhân viên thực địa tại các văn phòng chiến dịch trên khắp bản đồ chiến trường. Ở một mức độ nào đó, dữ liệu cho thấy chương trình đó đã hiệu quả: Bà Harris đã giành được nhiều cử tri hơn ông Biden ở 4 trong số 6 tiểu bang chiến trường. Nhưng sự gia tăng đó đã bị lu mờ trước những thành quả của ông Trump.
Về phần mình, ứng viên đảng Cộng hòa đã nắm bắt các phán quyết bầu cử liên bang mới, lần đầu tiên cho phép các chiến dịch phối hợp trực tiếp với các nhóm bên ngoài tập trung vào việc thúc đẩy cử tri đến các điểm bỏ phiếu. Elon Musk, người giàu nhất thế giới, đã rót 175 triệu USD cho America PAC, nhóm này thực chất đã tuân theo lệnh của chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Sự thiệt thòi ở các chiến trường
Tại Pennsylvania, “giải thưởng bầu cử” lớn nhất trên bản đồ chiến trường, chiến thắng của ông Trump đã nhận được sự thúc đẩy vượt trội từ những nơi không ngờ tới - năm quận có tỷ lệ đảng viên Dân chủ đã đăng ký cao nhất: Allegheny, Delaware, Lackawanna, Montgomery và Philadelphia.
Bà Harris đã giành chiến thắng tại các quận này, nhưng không phải bằng biên độ cần thiết để vượt qua các khu vực có nhiều đảng viên Cộng hòa của tiểu bang. Tổng số cử tri đi bỏ phiếu đã giảm so với năm 2020 tại tất cả 5 thành trì này của đảng Dân chủ, điều có thể giải thích một phần lý do tại sao bà Harris nhận được ít hơn 78.000 phiếu bầu so với ông Biden. Còn ông Trump đã tăng thêm 24.000 phiếu bầu tại các quận này.
Khoảng cách này khiến bà Harris có rất ít cơ hội giành chiến thắng tại Pennsylvania. Biên độ chiến thắng của ông Trump tại tiểu bang này, tính đến ngày 10/11, là khoảng 145.000 phiếu bầu.
Tại Wisconsin, tỷ lệ cử tri tham gia bầu cử nói chung là một trong những tỷ lệ cao nhất. Nhưng cử tri ở các quận có nhiều người theo đảng Dân chủ không theo kịp mức tăng từ những người theo đảng Cộng hòa.
Tại Michigan, chiến thắng của ông Trump chủ yếu là kết quả của sự sụt giảm cử tri Dân chủ ở quận Wayne, nơi có Detroit và các vùng ngoại ô đa dạng như Dearborn và Hamtramck cung cấp nguồn phiếu bầu của đảng Dân chủ quan trọng nhất.
Branden Snyder, một nhà tổ chức theo chủ nghĩa tự do tại Detroit, nhớ lại rằng đảng Dân chủ đã gặp rắc rối trong tuần cuối của cuộc đua khi ông gõ cửa từng nhà ở phía Đông Detroit và không thể tìm ra cách thuyết phục một phụ nữ da đen trung niên đi bỏ phiếu. Phụ nữ da đen từ lâu đã là một trong những cử tri đáng tin cậy nhất của đảng Dân chủ.
“Khi phụ nữ da đen không bỏ phiếu vì họ nói rằng sẽ chẳng có gì xảy ra — rằng không ứng cử viên nào sẽ thay đổi được điều gì — thì đó chính là ngày tận thế đối với đảng Dân chủ”, ông Snyder cho biết.
Xu hướng tương tự trên toàn quốc
Những hồi chuông cảnh báo đang vang lên đối với đảng Dân chủ, vượt xa cả chiến trường. Bà Harris giành được ít phiếu bầu hơn ông Biden ở 36 trong số 47 tiểu bang. (Kết quả vẫn chưa hoàn tất tính tới 10/11 tại Alaska, Arizona và California.)
Tại các quận chủ yếu là đô thị trên toàn quốc, nơi hầu hết các phiếu bầu đã được kiểm, bà Harris nhận được ít hơn 2 triệu phiếu bầu so với ông Biden bốn năm trước đó.
Xu hướng này đặc biệt nổi bật ở Quận Cook, nơi có Chicago, thành phố lớn thứ ba của quốc gia. Tổng số cử tri đi bỏ phiếu ở đó đã giảm 20%. Ông Trump đã thu được số phiếu bầu tương đương với tổng số phiếu bầu năm 2020 của mình, nhưng tổng số phiếu bầu của bà Harris lại kém ông Biden hơn 417.000 phiếu.
Tuy nhiên, ở các vùng ngoại ô trên toàn quốc, có bằng chứng rõ ràng hơn cho thấy ông Trump đã thuyết phục thành công cử tri của ông Biden thay đổi quan điểm, nhờ đó giành được thêm 1,3 triệu phiếu so với 4 năm trước.
Ở các quận có ít nhất 40% người da trắng trưởng thành có bằng đại học, tổng số cử tri đi bỏ phiếu đã giảm khoảng 230.000 phiếu, tương đương 3%, so với năm 2020. Bà Harris đã giành được ít hơn 271.000 phiếu ở những nơi như vậy, trong khi ông Trump giành thêm 61.000 phiếu.
