Zanamivir là thuốc kháng virut, được sử dụng để điều trị các triệu chứng cúm hoặc để phòng ngừa cúm ở những người tiếp xúc với bệnh nhân nhưng chưa có triệu chứng. Thuốc không được sử dụng thay cho việc tiêm phòng cúm hàng năm. Mùa thu - đông, thời tiết đang thay đổi bất thường là điều kiện cho virut cúm phát triển. Vì vậy chúng ta cần hiểu biết để dùng thuốc zanamivir hiệu quả.
Ai không được sử dụng zanamivir?
Zanamivir được dùng để phòng và điều trị cúm, nhưng không phải tất cả mọi người đều dùng được thuốc này. Vậy ai là người không nên sử dụng zanamivir?
Những người sau đây không được dùng zanamivir: bệnh nhân hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc bất kỳ bệnh phổi mạn tính nào; người bị co thắt phế quản nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng (khó thở) và các hiệu ứng khác trên phổi có thể xảy ra trong khi sử dụng zanamivir; phải ngừng sử dụng zanamivir và gọi bác sĩ ngay nếu bị thở khò khè.
Không dùng zanamivir ở bệnh nhân phổi tắc nghẽn mạn tính.
Cách sử dụng thuốc an toàn
Không nên sử dụng thuốc này nếu bị dị ứng với zanamivir hoặc lactose (protein sữa). Bạn cần dùng thuốc zanamivir theo đúng hướng dẫn của bác sĩ kê đơn. Không sử dụng thuốc với liều lượng lớn hơn hoặc nhỏ hơn, hoặc kéo dài thời gian hơn so với đơn thuốc. Ngoài ra, bạn cần thực hiện theo các hướng dẫn trên nhãn thuốc. Việc điều trị bằng zanamivir nên bắt đầu càng sớm càng tốt khi xuất hiện các triệu chứng cúm như: sốt, ớn lạnh, đau cơ, đau họng và chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi. Không sử dụng zanamivir qua ống phun hoặc máy thở. Dạng thuốc bột hít zanamivir không bao giờ được hòa vào chất lỏng.
Không sử dụng thuốc này để điều trị các triệu chứng cúm ở trẻ em dưới 7 tuổi. Không sử dụng vắc-xin cúm hít (FluMist) trong vòng 2 tuần trước hoặc 48 giờ sau khi sử dụng thuốc zanamivir. Zanamivir có thể làm vắc-xin kém hiệu quả.
Đến nay, chưa thể khẳng định zanamivir có gây tổn hại cho thai nhi hay không. Hơn nữa, nếu đang cho con bú, bà mẹ phải nói cho bác sĩ biết để cân nhắc quyết định có nên sử dụng thuốc này hay không.
Nếu quên uống một liều, bạn uống ngay liều đó khi nhớ ra. Trường hợp thời điểm nhớ ra liều đã quên cách thời gian uống liều tiếp theo trong vòng 2 giờ thì bạn không uống liều đã quên nữa, mà chỉ đợi đến giờ uống liều tiếp theo. Khi uống quá liều vì bất cứ lý do gì, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được xử lý khẩn cấp.
Tác dụng phụ của zanamivir
Thuốc zanamivir có thể gây ra các tác dụng phụ như: nổi mề đay, khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng. Khi gặp một hay nhiều triệu chứng này, bệnh nhân cần đến bệnh viện để cấp cứu. Một số người sử dụng zanamivir có tác dụng phụ hiếm hoi với biểu hiện: nhầm lẫn, mê sảng và tự gây thương tích. Những triệu chứng này hay gặp ở trẻ em. Do đó, bất cứ ai sử dụng zanamivir phải được theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu của sự nhầm lẫn hoặc hành vi bất thường. Bạn cũng phải ngừng sử dụng zanamivir và gọi bác sĩ ngay nếu thấy thở khò khè hoặc cảm thấy như vắng ý thức.
Những tác dụng phụ ít nghiêm trọng gồm: đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn, tiêu chảy; sốt, ớn lạnh, đau khớp; đau tai hoặc triệu chứng cảm lạnh như nghẹt mũi, hắt hơi, đau họng...
BS. Ninh Hồng
