Các thuốc kháng viêm corticosteroid (prednisolon, dexamthason, betamethason…) là những thuốc tổng hợp có tính chất và cấu trúc hóa học tương tự cortisol là một hoóc-môn glucocorticoid do vỏ thượng thận tiết ra.
Cơ chế tác dụng:
Trong quá trình viêm, các bạch cầu thoát ra khỏi mạch máu để xâm nhập các mô bị viêm chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, vi rút… Các thuốc kháng viêm corticosteroid ngăn chặn quá trình này do làm giảm số lượng của tế bào lympho, bạch cầu ưa eosin, bạch cầu đơn nhân trong máu ngoại biên, làm giảm sự di chuyển của chúng đến các mô bị viêm và ức chế sự hoạt động của các tế bào lympho và các đại thực bào.
Ngoài ra, các thuốc kháng viêm corticosteroid còn ức chế enzym COX và phospholipase A2 là những enzym tham gia quá trình tổng hợp prostaglandin.
Dùng thuốc kháng viêm cần tuân theo chỉ định của thầy thuốc.
Chỉ định:
Các thuốc corticosteroid có tính kháng viêm, kháng dị ứng và ức chế miễn dịch nên được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau:
- Viêm khớp dạng thấp.
- Viêm cơ.
- Lupus ban đỏ toàn thân.
- Hội chứng Sjogren.
- Hen suyễn, dị ứng…
Chống chỉ định:
- Quá mẫn với thuốc kháng viêm corticosteroid.
- Người có tiền sử viêm loét dạ dày-tá tràng, đái tháo đường, cao huyết áp.
- Người đang bị nhiễm khuẩn hay nhiễm virút hoặc nhiễm nấm toàn thân…
Tác dụng phụ:
- Gây loãng xương.
- Suy giảm hệ miễn dịch.
- Gây viêm loét dạ dày-tá tràng, xuất huyết tiêu hóa.
- Cao huyết áp.
- Gia tăng đái tháo đường.
- Sưng phù…
Nhóm thuốc kháng viêm enzym
Nhóm thuốc kháng viêm enzym gồm các enzym thủy phân protein như: chymotrypsin (được sản xuất bởi tuyến tụy), bromelain (có trong quả dứa), papain (có trong quả đu đủ)…
Cơ chế tác dụng:
Các enzym này ngăn chặn tổn thương mô và sự hình thành sợi huyết (fibrin) trong quá trình viêm. Các sợi huyết tạo thành một lớp rào bao quanh vùng viêm, gây tắc nghẽn mạch máu và mạch bạch huyết dẫn đến hiện tượng phù nề tại vùng viêm. Các enzym này tham gia vào quá trình phân hủy sợi huyết (quá trình tiêu sợi huyết) và kích thích quá trình thực bào, tăng cường hoạt động của hệ bạch huyết nên có tác dụng chống viêm.
Chỉ định:
- Chống viêm và chống phù nề sau chấn thương hay sau phẫu thuật.
- Viêm xương khớp.
Chống chỉ định:
- Quá mẫn với các thuốc enzym kháng viêm.
Tác dụng phụ:
- Dị ứng da.
- Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn, nôn, đầy hơi, ăn không tiêu, tiêu chảy…
Lời khuyên của thầy thuốc
Các thuốc kháng viêm có các tác dụng phụ nguy hiểm, có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng đến cơ thể người sử dụng (đặc biệt với nhóm NSAID và nhóm corticosteroid). Do đó, việc sử dụng các thuốc kháng viêm cần phải hết sức thận trọng, người bệnh không được tự ý sử dụng và tuân theo đúng chỉ định của thầy thuốc!
DS. MAI XUÂN DŨNG
