Lupus ban đỏ và bệnh đục thủy tinh thể

Khai thác thông tin từ bệnh nhân cho biết, chị bị Lupus ban đỏ đã 10 năm nay và phải điều trị corticoid hàng ngày. Gần đây bệnh nhân thấy mắt mờ, lóa, chói khi ra nắng.

"Vì còn trẻ, vẫn đi làm nên tôi gặp nhiều khó khăn trong làm việc, sinh hoạt và đặc biệt là tham gia giao thông. Bác sĩ nói, tôi mới hiểu: Vì thủy tinh thể bị đục ở dưới bao sau nên mỗi khi ra nắng hoặc gặp đèn pha chiếu, tôi phải dạt vào bên đường hoặc nhắm mắt lại vì chói mắt. Đi bộ cũng khó, bởi đôi khi chướng ngại vật phía trước bị nhòe làm tôi bước hụt do không tránh "trúng"" - bệnh nhân M. kể …

Bệnh nhân được chỉ định mổ phaco khúc xạ 2 mắt với thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu cao cấp loại MF30. ThS.BS. Nguyễn Văn Sanh – Giám đốc hệ thống Bệnh viện Mắt HITEC khẳng định: Đây là giải pháp phù hợp cho chị M. để có thể thoải mái nhìn được ở mọi khoảng cách mà không phụ thuộc vào kính.

Nguyên nhân gây ra đục thủy tinh thể bệnh lý

Theo các bác sĩ, nguyên nhân chính gây ra đục thủy tinh thể ở người già là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Theo thời gian, các protein trong thủy tinh thể bị biến đổi và xơ cứng dẫn đến đục và hạn chế tầm nhìn.

Tại Việt Nam khoảng 70-80% người trên 60 tuổi có dấu hiệu đục thủy tinh thể. Cùng với sự gia tăng tuổi tác, nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể cũng tăng lên đáng kể. Đây là một quá trình tự nhiên, không thể tránh khỏi, nhưng có thể được kiểm soát và điều trị kịp thời bằng việc khám mắt định kỳ.

Tuy nhiên, ngoài yếu tố lão hóa, một số tác nhân từ môi trường cũng có thể góp phần gây ra đục thủy tinh thể như: Tiếp xúc quá lâu với ánh nắng mặt trời đặc biệt là tia cực tím, hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều... Những yếu tố này có thể làm tăng nhanh quá trình lão hóa của thủy tinh thể, dẫn đến sự đục sớm hơn so với bình thường.

Bên cạnh đó, một số bệnh lý khác cũng có thể là nguyên nhân gây ra đục thủy tinh thể: Tình trạng tăng đường huyết kéo dài có thể làm thay đổi cấu trúc và tính chất của thủy tinh thể. Chấn thương mắt với các vết thương xuyên hoặc đụng dập cũng có thể dẫn đến đục thủy tinh thể…

Đặc biệt việc sử dụng corticosteroid trong thời gian dài để điều trị một số bệnh tại mắt và toàn thân có thể ảnh hưởng đến thủy tinh thể và gây đục. Đục thủy tinh thể bệnh lý phức tạp hơn nhiều và kết quả điều trị phẫu thuật cũng hạn chế so với đục người già.

Lupus ban đỏ hệ thống là một trong những bệnh tự miễn mạn tính, không chỉ gây những biến chứng toàn thân mà còn gây nhiều vấn đề tại mắt. Trong đó, đục thủy tinh thể ở người trẻ do tác dụng phụ dùng corticoid kéo dài ở người bị Lupus ban đỏ là một trong những vấn đề khá thường gặp.

Ngoài ra, khô mắt cũng xảy ra thường xuyên ở những người mắc lupus ban đỏ. Nghiêm trọng hơn, lupus ban đỏ còn gây tổn thương mạch máu võng mạc dẫn đến thiếu máu võng mạc, kích thích sinh ra các chất phát triển các mạch máu mới (tân mạch). Đó là những mạch máu không hoàn thiện, rất mỏng manh và yếu, có thể gây rò rỉ các chất lỏng trong lòng mạch ra ngoài gây phù nề võng mạc.

Tổn thương mạch máu võng mạc vùng hoàng điểm làm cho thị lực trung tâm bị giảm hoặc mất. Bệnh thần kinh thị giác cũng có thể xảy ra khi các mạch cung cấp máu cho dây thần kinh thị giác bị tắc nghẽn, gây tắc mạch giống như đột quỵ mắt. Đây là một tình trạng hết sức nghiêm trọng, đòi hỏi phải điều trị kịp thời, nếu không có thể bị mất thị lực vĩnh viễn.

Các bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân lupus ban đỏ nên định kỳ kiểm tra mắt toàn diện hàng năm hoặc mỗi 06 tháng.

Phaco khúc xạ điều trị đục thủy tinh thể ở người trẻ

Monovision là giải pháp được áp dụng trong mổ phaco với thủy tinh thể nhân tạo (IOL) đơn tiêu để điều chỉnh mắt chủ đạo (mắt thuận) về chính thị giúp nhìn xa rõ khi lái xe hoặc sinh hoạt ngoài trời, mắt kia mang độ cận nhẹ (1.00 - 1.50 Diop) để nhìn gần và nhìn trung gian, đọc sách, xem tivi mà không cần kính.

Phương pháp này cũng được áp dụng để phẫu thuật giúp người lão thị không muốn đeo kính để có sự thoải mái trong sinh hoạt hàng ngày.

Tuy nhiên, hiện nay với sự ra đời của các thế hệ thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu cao cấp đã đem lại cho người bệnh đục thủy tinh thể sự thoải mái vì tìm lại thị lực tuổi thanh xuân mà không còn phụ thuộc vào kính sau mổ.

Tại Bệnh viện Mắt HITEC, trong những năm gần đây, khoảng 60-70% người bệnh đục thủy tinh thể đã tin tưởng lựa chọn phaco khúc xạ với các loại IOL đa tiêu khúc xạ xoay không đối xứng (Teleon IOL multifocal) với các ưu điểm tương thích thị giác nhanh, ít hoặc không chói lóa.

Trong đó, MF30 plusX là 1 loại IOL đa tiêu cao cấp đem đến cho người bệnh một trường nhìn rộng nhất: nhìn xa, nhìn gần và rất gần với chữ rất nhỏ và chi tiết, kể cả có thể xâu kim. Nhưng khi đó, sự chênh lệch thị lực 2 mắt rất rõ rệt nên người bệnh cần thời gian để não thích nghi và đôi khi bị chói, lóa làm họ không thật hài lòng.

Bên cạnh đó, MF20 là 1 loại IOL đa tiêu đem đến cho người bệnh khả năng thích nghi về thị giác cao hơn, ít chói và lóa nhưng người có nhu cầu nhìn rất gần sẽ không rõ lắm, nhất là các chi tiết nhỏ.

Đặc biệt MF15- Comfort IOL được người bệnh chấp nhận sử dụng nhiều hơn vì đem lại sự thoải mái, không gây chói lóa, thích hợp cho những người có nhu cầu cao về hoạt động ngoài trời như chơi thể thao, lái xe…

Phạm Thị Bích Mận – Hệ thống Bệnh viện Mắt HITEC