Nhóm ngũ cốc nguyên hạt
Khi chọn nhóm ngũ cốc nguyên hạt (gạo tẻ, gạo nếp, thậm chí các loại đậu đỗ, vừng lạc…) nên chọn các loại gạo phổ thông được nhiều người biết đến, dễ phân biệt để tránh mua phải những loại gạo bị trộn tạp nham. Nếu muốn ăn gạo trộn thì nên tự mua từng loại và trộn theo tỷ lệ phù hợp với khẩu vị cá nhân hay gia đình.
Khi chọn gạo cần kiểm tra kỹ đặc điểm hạt gạo không chỉ hoàn toàn tin tưởng vào hương thơm và độ bóng. Gạo ngon có tỷ lệ gạo nguyên hạt lớn, không có nhiều hạt bị gãy, các hạt gạo tương đối đồng đều, không có nhiều hạt gạo màu vàng. Gạo mới xay có mùi thơm tự nhiên, để lâu mùi thơm này sẽ giảm đi. Hạt gạo mới xay bóng đẹp hoặc độ bóng vừa phải, nhìn kỹ có thể thấy một lớp vỏ cám rất mỏng. Hạt gạo nếu bị đánh bóng bằng hóa chất sẽ bóng đẹp đến hoàn hảo, nếu được tẩm ướp hoặc nhiễm mốc thì sẽ có mùi thơm nồng hoặc có mùi lạ. Các loại hóa chất tạo mùi bán tràn lan trên thị trường hầu như không được kiểm nghiệm chất lượng sẽ ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, vì vậy không nên dùng các loại gạo này. Không nên mua các loại gạo được xay xát quá kỹ thường có màu quá trắng do đã mất gần hết lớp ngoài của gạo (hay còn gọi là lớp áo) chứa nhiều vitamin, chất khoáng như sắt, kẽm, một số vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B1 và chất xơ. Lớp lõi trong của gạo có thành phần tinh bột là chủ yếu. Do vậy, muốn ăn gạo ngon thì nên chọn gạo mới theo mùa vụ. Gạo có mùi hương nhẹ nhàng, không có mùi ẩm mốc. Cắn hạt gạo thấy cứng, giòn không bị mục, nhai vài hạt gạo thấy có vị ngọt, thơm là gạo ngon. Nên để gạo nơi khô ráo, tránh ẩm thấp dễ bị nấm mốc và làm giảm chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng.
Không nên mua các loại gạo được xay xát quá kỹ.
Nhóm thực phẩm giàu đạm
Chọn thịt (lợn, gà, bò…), màng ngoài thịt phải khô, không bị nhớt, không có mùi lạ, mùi ôi thiu, mùi thuốc kháng sinh. Màu sắc bình thường: Thịt lợn màu hồng tươi, thịt bò màu đậm vừa phải (không quá sẫm), thịt trâu màu tím đỏ. Khối thịt săn chắc, có độ dính, mềm và đàn hồi cao, ngón tay ấn vào thịt tạo thành vết lõm nhưng không để lại dấu vết khi nhấc ngón tay ra. Mỡ lợn màu trắng, dày bì không có những chấm xuất huyết màu đỏ tím, không bị những mảng bầm tím, tụ máu. Cắt thịt không thấy có nước, thịt không hao, chỗ vết cắt có màu sáng, khô. Kiểm tra phần thịt nạc và lưỡi không được có ấu trùng sán màu trắng nhỏ bằng hạt gạo.
Chọn cá còn tươi, tốt nhất là cá đang sống. Nếu cá vừa mới chết nhưng thân cá co cứng, khi để cá lên bàn tay thân cá không thõng xuống, mắt cá trong suốt, nhãn cầu lồi, giác mạc đàn hồi, miệng ngậm cứng. Mang màu đỏ tươi, không có nhớt và không có mùi hôi. Vây tươi, sáng óng ánh, dính chặt vào thân, không có niêm dịch hoặc có ít niêm dịch trong, không có mùi ươn ôi. Bụng lép, không phình, hậu môn thụt sâu và màu trắng nhạt, (nếu cá ươn thì hậu môn màu hồng hay đỏ bầm, lòi ra ngoài, bụng cá phình to), thịt rắn chắc, có đàn hồi, dính chặt vào xương sống là cá tươi. Miệng cá tươi ngậm kín, còn cá ươn, ôi thì miệng hé mở.
Chọn mực, nên chọn con to, dày mình, trắng trong, thịt chắc không bị nát, lớp màng màu nâu bao quanh đều bên ngoài đối với mực nang. Với mực ống thì chọn con có lớp thịt màu sáng hơi hồng, đầu vẫn dính chặt vào thân, túi mực chưa bị vỡ. Lưu ý, mực kém tươi là mực đã chuyển sang màu hơi xanh ngà, thịt nhão, đầu không dính chặt với thân, mùi rất tanh.
Chọn tôm, thân phải săn chắc, vỏ còn cứng, màu trắng trong chứ không đục hay ngả sang đỏ, vàng. Phần đầu dính chặt vào thân, các càng của tôm vẫn còn nguyên, không có mùi tanh ươn.
Khi chọn trứng, nên nắm quả trứng trong lòng bàn tay, chỉ hở hai đầu trứng, mắt nhìn vào đầu trứng, đầu kia soi lên một nguồn ánh sáng (ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng điện). Quan sát phần bên trong của trứng có vết máu không? có ký sinh trùng, giun sán, có vật gì lạ không? Trứng soi có màu hồng, trong suốt với một chấm hồng; túi khí có đường kính nhỏ hơn 1cm, đường bao quanh cố định. Hoặc thả trứng vào dung dịch nước muối 10%, nếu trứng chìm xuống đáy có nghĩa là trứng mới đẻ trong ngày. Trứng lơ lửng trong dung dịch có nghĩa là trứng đã đẻ 3 -5 ngày. Nếu trứng nổi trên mặt dung dịch thì trứng đã để quá 5 ngày. Có thể lắc trứng bằng cách cầm quả trứng giữa hai ngón tay trỏ và ngón tay cái, khẽ lắc. Trứng mới lắc không kêu, trứng càng để lâu lắc càng kêu.
Thực phẩm chế biến sẵn như giò, chả, thịt hun khói, đồ đông lạnh… cần chọn sản phẩm có thương hiệu, cơ sở sản xuất uy tín, đầy đủ nhãn mác, thành phần dinh dưỡng, ngày sản xuất, hạn sử dụng.
Khi chọn được thực phẩm đóng hộp cần chú ý: Hình dáng bên ngoài của vỏ hộp phải mới, bóng sáng, không gỉ, hộp kín, không phồng (phồng do vật lý, phồng do hóa học, phồng do vi sinh vật). Hình dáng bên trong khi mở hộp, lớp véc ni còn nguyên vẹn, không hoen ố, không có mùi vị tanh của kim loại, không có mùi khó chịu của H2S (sulfua hydro) hoặc NH3 (ammoniac), có mùi vị thơm ngon đặc biệt và đặc trung của từng loại thực phẩm. Nếu bên trong đồ hộp có một trong những đặc điểm không tốt như trên thì không nên sử dụng. Trên nhãn mác phải có đầy đủ các thông tin của một thực phẩm được bao gói sẵn: Tên sản phẩm, trọng lượng, thành phần chính có trong sản phẩm và tên các phụ gia thực phẩm được cho thêm vào, nơi sản xuất, địa chỉ sản xuất, hướng dẫn sử dụng, số đăng ký chất lượng, thời gian bảo hành sản phẩm, hạn sử dụng của sản phẩm.
Nên chọn các loại rau, hoa quả theo mùa.
Nhóm rau xanh và hoa quả
Một chế độ ăn giàu rau xanh và hoa quả rất tốt cho sức khỏe, vì rau quả là cung cấp các chất dinh dưỡng có hoạt tính sinh học cao, đặc biệt là vitamin A, vitamin C, vitamin E, chất khoáng và vi khoáng, ngoài ra rau quả còn cung cấp các acid hữu cơ, xenluloza.
Khi chọn rau xanh, không nên mua những bó rau có cọng to hơn bình thường, không nên chọn loại rau khi tươi bẻ thấy quá giòn, lá màu xanh sẫm, nhìn từ xa mặt trên của lá rất bóng và mướt, vì rau này dùng quá nhiều đạm hoặc phân bón lá. Rau an toàn thường không bóng bẩy, không xanh mướt như những loại rau được phun thuốc kích thích. Lá và thân nhỏ, hơi cứng. Các loại rau có những lỗ thủng lấm chấm do sâu gây ra. Khi luộc rau, nước rau có màu xanh của diệp lục, vắt chanh vào màu xanh hơn, không có mùi lạ.
Hạn chế mua những hoa quả trái vụ, nhất là các tháng cuối mùa. Vì vào thời điểm này thời tiết không thuận lợi, sâu bệnh phát triển nhiều, người trồng phải sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trưởng với liều lượng vượt mức an toàn và dùng đến cận ngày thu hoạch.
Không nên chọn những trái quá lớn, những quả da xanh bóng, có vết nứt, bị dập nát hoặc những quả có các vết lấm tấm trên cuống và không chọn quả có mùi, vị khác thường. Nên chọn quả còn tươi, nguyên vẹn, không bị trầy xước, màu sắc tự nhiên, cảm giác quả phải nặng tay, giòn chắc.
Không mua quả đã gọt vỏ và xắt sẵn, hoa quả ngâm trong nước vì ngoài nguồn nước ngâm không đảm bảo vệ sinh hay hòa lẫn các chất độc hại để cho hoa quả nhanh chín, giữ vẻ trắng, giòn hấp dẫn người mua. Cảnh giác với các quả nhìn còn xanh tươi, nhưng bên trong ruột đã hỏng do dùng thuốc bảo quản.
