Bơ là loài cây của miền nhiệt đới châu Mỹ, cũng được trồng ở các xứ nhiệt đới khác, bắt đầu nhập trồng ở nước ta từ thế kỷ 20, có nhiều nhất ở Lâm Đồng và các tỉnh Tây Nguyên.. Trong 100g thịt trái bơ chín có 60g nước, 2,08g protid, 20,10g lipid, 7,4g gluxit, tro 1,26g, các chất khoáng: Ca 12mg, P 26, Fe 0,6mg, vitamin A 205mg, B1 0,05mg, C 20mg, các aminaxit: cystin, tryptophan, ngoài ra còn có nhiều chất kháng khuẩn. Chính vì vậy mà trong sách Guiness ghi bơ là trái cây chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất. Ngoài ra trong lá và vỏ cây chứa nhiều chất dầu dễ bay hơi ( methyl – chavicol, alpha pinen) flavonoid, lanin…
Quả bơ là một loại thức ăn bổ dưỡng, rất dễ tiêu hóa. Hàng ngày dùng quả chín để ăn tươi trực tiếp hoặc chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, như trộn với nước chanh, cho thêm đường sữa vào đánh đều thành kem để ăn. Quả bơ bổ dưỡng, phòng bệnh làm cân bằng hệ thần kinh và kích thích tình dục. Ngoài ra còn có tác dụng chống tăng độ axit của nước tiểu, làm hạ cholesterol trong máu. Bơ cung cấp ít chất đường hơn loại quả khác nên rất thích hợp với những người bị đái tháo đường. Ăn quả bơ chín bồi dưỡng người ốm dậy, người làm việc quá sức trong lao động trí óc căng thẳng chân tay. Quả bơ hãm uống để trừ ngộ độc do ăn uống.
- Lá, vỏ, cành non cây bơ trị tiêu chảy, lị, trừ ngộ độc thức ăn, giảm ho: Lấy 20-40g lá hoặc vỏ cành bơ sắc với 750ml, 300lm nước thuốc chia làm 3 lần uống trong ngày trước bữa ăn. Lưu ý: Bài thuốc này có tác dụng kích thích kinh nguyệt và có thể gây sảy thai nên phụ nữ trong thời kỳ mang thai không nên dùng.
- Vỏ trái bơ có tác dụng chống giun sán.
- Dầu chiết từ hạt bơ có tác dụng nuôi dưỡng, bảo vệ da tươi tắn, làm mềm dịu các loại da khô, sần sùi, bong vẩy, ngoài ra còn dùng làm dầu xoa mát xa vùng đầu, kích thích da đầu, giúp tóc mau mọc.
- Bài thuốc giúp ổn định thần kinh: Quả bơ 200g, hoa nhài 50g, mật ong 30g, thịt quả bơ hấp chín, sấy khô, hoa nhài phơi khô, cả hai thứ tán thành bột mịn, trộn mật ong viên thành từng viên khoảng bằng hạt ngô. Ngày uống hai lần, mỗi lần 5 viên, uống với nước sôi để nguội.
- Bài thuốc chữa đau dạ dày: Quả bơ 300g, nghệ vàng 150g, mật ong 50ml. Lấy thịt quả bơ hấp chín, sấy khô, nghệ vàng phơi khô, tán thành bột mịn, dùng mật ong luyện thành viên khoảng bằng hạt ngô, phơi khô. Ngày uống hai lần, mỗi lần 5 viên, uống với nước sôi để nguội.
BS. Phó Thuần Hương
