Lợi ích của tư vấn, xét nghiệm HIV/AIDS sớm

Nên xét nghiệm sớm

BS Tôn Thất Toàn, Phó GĐ Trung tâm kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa cho biết: Việc xét nghiệm sớm, điều trị kịp thời sẽ mang lại lợi ích nhiều mặt cho người nhiễm HIV. Đặc biệt, công tác tư vấn luôn được các thầy thuốc quan tâm chu đáo với các đối tượng.

Tính từ đầu năm đến hết ngày 30/9/2021, tổng số người được tư vấn và xét nghiệm HIV ở Khánh Hòa   là 25.396 lượt người, trong đó có 164 lượt có  HIV dương tính chiếm tỷ lệ 0,65%. So với cùng kỳ năm 2020, số nhiễm mới HIV được phát hiện trong 9 tháng tháng đầu năm 2021 tăng 35,5%, và số người tử vong do AIDS giảm 16,7%. Việc chăm sóc, điều trị người nhiễm được làm bài bản nên cả tinh thần và thể trạng người bệnh được cải thiện rõ rệt.

Xét nghiệm HIV/AIDS là các xét nghiệm máu hoặc dịch trong cơ thể để xác định bạn có bị nhiễm HIV hay không. Hầu hết, cơ thể cần có một khoảng thời gian để tạo ra đủ lượng kháng thể hoặc vi rút để phát triển.

Theo đánh giá của các chuyên gia y tế thì dấu hiệu nhiễm HIV thường xuất hiện vào các thời điểm khác nhau ở mỗi người. Một số người có thể không thấy bất cứ biểu hiện nào ảnh hưởng tới sức khỏe, một số dù đang mang trong mình căn bệnh HIV nhưng vẫn sống khỏe mạnh trong nhiều năm.

Nếu chỉ nhìn bề ngoài, chúng ta khó có thể xác định ai đó bị nhiễm HIV bởi các triệu chứng của HIV tương tự như bệnh cảm cúm hoặc bạch cầu đơn nhân. Một khi hệ miễn dịch bị tấn công mãnh liệt bởi vi rút, người bệnh sẽ có những biểu hiện như: Cơ thể quá mệt mỏi, kiệt sức. Sụt cân không kiểm soát. Sốt kéo dài nhiều tuần và không rõ nguyên nhân. Đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm. Sưng hạch bạch huyết. Táo bón kinh niên. Lở loét miệng/thực quản. Nhiễm trùng, phát ban. Ho kéo dài…Vậy nên việc xét nghiệm HIV/AIDS có vai trò rất quan trọng. Nhất là với các nhóm nguy cơ như: Quan hệ tình dục mà không sử dụng bao cao su. Tiêm chích ma túy. Quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc hậu môn với người bị nhiễm HIV. Quan hệ tình dục không lành mạnh với nhiều người khác nhau…

Để đảm bảo chất lượng số liệu giám sát phát hiện HIV, Khoa Phòng, chống HIV/AIDS (thuộc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa) còn triển khai rà soát số liệu người nhiễm HIV/AIDS và tử vong do AIDS, loại bỏ những trường hợp trùng lặp, bổ sung và cập nhật thông tin những trường hợp còn lại như mất dấu, chuyển đi, tử vong, những trường hợp không có thực tế. Đồng thời, những thông tin sau khi rà soát đã được cập nhật vào phần mềm HIV 3.1 và báo cáo Cục Phòng, chống HIV/AIDS theo đúng quy định.

Nhằm giảm thiểu tác hại của dịch HIV/AIDS đối với việc phát triển kinh tế - xã hội, toàn tỉnh Khánh Hòa thực hiện nhiều giải pháp có hiệu quả trong việc nâng cao nhận thức của người dân về công tác phòng, chống HIV/AIDS. Đến nay, hầu khắp các địa bàn, nhất là khu vực "nóng" tụ tập nhiều đối tượng ma túy, mại dâm công tác tuyên truyền, vận động được triển khai sâu rộng. Luật phòng chống HIV/AIDS đi vào đời sống một cách thiết thực. 

Đừng hoang mang khi phát hiện nhiễm HIV/AIDS

Hiện tại, với sự phát triển của y học, người nhiễm HIV/AIDS được điều trị kịp thời vẫn có đời sống tốt. Một trong những loại thuốc đang phổ biến hiện nay là thuốc ARV. Khi uống thuốc, nồng độ thuốc ARV trong máu ngăn chặn không cho vi rút HIV xâm nhập và nếu vi rút có xâm nhập được vào cơ thể cũng không nhân lên trong cơ thể. Từ đó dự phòng được lây nhiễm HIV. Người sử dụng PrEP  nếu tuân thủ tốt theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV từ 96-99%.

Theo hướng dẫn của ngành y tế, PrEP được sử dụng để dự phòng lây nhiễm HIV cho các nhóm nguy cơ như: Nam có quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Người chuyển giới nữ. Người bán dâm. Người tiêm chích ma túy. Bạn tình của người nhiễm HIV mà người nhiễm HIV đó chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV nhưng tải lượng HIV chưa đạt dưới ngưỡng phát hiện (cón ≥ 200 bản sao/ml máu)…

BS Tôn Thất Toàn chia sẻ: PrEP được triển khai mạnh tại thành phố Nha Trang, Khánh Hòa từ cuối năm 2019. Đến nay đã mở rộng bao phủ đến các huyện/thành phố trong tỉnh này như: Cam Ranh, Ninh Hòa…Nhiều người nhiễm HIV tiếp cận điều trị bằng thuốc sức khỏe và đời sống đều ổn định. Phương pháp điều trị cũng như khả năng thích ứng với PrEP của các bệnh nhân đều cho kết quả khả quan. Chính vì thế, thuốc ngày càng được nhiều người lựa chọn. Độ bao phủ PrEP trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa ngày càng rộng. Hầu hết các nhóm yếu thế và người có nhu cầu đều được tư vấn, tiếp cận và sử dụng.

Nhiễm HIV vài năm nay, chị Nguyễn. T (Vạn Ninh, Khánh Hòa) chia sẻ: Trước mình tính phó mặc cho số phận. Để cuộc sống trôi đi đến đâu hay đến đó. Nhưng rồi khi được tiếp cận thuốc điều trị ARV, được sự cận kề hướng dẫn của y bác sĩ và sự động viên của người thân nên đã thay đổi hẳn hành vi. Lịch khám bệnh và uống thuốc nhớ rõ. Mọi việc làm và hành động đều cẩn trọng hướng đến bảo vệ, phòng, chống tối đa nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS cho người khác".

Một trong những nhóm nguy cơ cao nhiễm HIV/AIDS ở Khánh Hòa đó là quan hệ đồng giới. Một tình nguyện viên tuyên truyền phòng chống HIV ở Nha Trang (Khánh Hòa) nhìn nhận: Là tỉnh có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển năng động, nhất là lĩnh vực du lịch nên kéo theo nhiều dịch vụ khác phát triển. Chúng tôi đã mở rộng tuyên truyền đến tận các cơ sở, các tụ điểm có nguy cơ lây nhiễm HIV cao.

Tuy nhiên, người đồng giới rất ngại tiếp xúc với các tuyên truyền viên, khi họ đã cặp với nhau thì chỉ muốn tìm không gian riêng cho mình hoặc xúc tiếp với những người có cùng sở thích tâm sinh lý như họ. Có người đồng giới cùng lúc quan hệ với 2-3 người. Đó cũng là rào cản lớn trong việc ngăn ngừa lây nhiễm trong các đối tượng này. Từ đó, kỹ năng truyền thông phòng, tránh nhiễm HIV trong người đồng giới được nâng cao, đổi mới liên tục. Công tác tư vấn, hướng dẫn các nhóm, cặp đồng giới được triển khai tích cực để kịp thời phát hiện người nhiễm HIV động viên, khích lệ họ đi xét nghiệm. Bên cạnh đó các dịch vụ y tế trong điều trị HIV cũng không ngừng được nâng cao, thích ứng với hầu hết các nhóm đối tượng. Giúp từng nhóm đối tượng hiểu rõ về căn bệnh HIV/AIDS.

Anh H, một người nhiễm HIV/AIDS do quan hệ đồng giới cho biết: Đã mấy năm nhận thuốc điều trị từ Trung tâm kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa. Bị lây nhiễm HIV từ bạn tình của mình nên lúc đầu rất lo lắng, không biết xoay sở thế nào. Mỗi lần đối diện với gia đình, người thân anh H luôn có nỗi mặc cảm. Nhưng khi được các đồng đẳng viên, nhân viên y tế tư vấn, anh H đã được tiếp cận điều trị kịp thời nên đã vượt qua được giai đoạn khó khăn. Trong quá trình điều trị, H luôn nhận được sự quan tâm, động viên của các y bác sĩ, họ đã tiếp thêm cho anh nghị lực để vượt qua nỗi đau. Giờ đây sức khỏe ổn định, thấy cuộc sống của mình đã cân bằng. Cuộc sống bình thường mới như trở lại với H.

Một số bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS ở Cam Ranh (Khánh Hòa) cũng chung dòng cảm xúc: Khi cầm kết quả xét nghiệm biết mình mắc bệnh HIV đều suy sụp, muốn sống biệt lập với mọi người. Thế nhưng nhờ các nhân viên y tế, các đồng đẳng viên tư vấn, thường xuyên nhắc nhở uống thuốc đúng giờ, đồng thời giải thích cho hiểu về lợi ích khi tuân thủ điều trị nên các lo âu dần được xua tan đi.