Estrogen là nội tiết tố nữ được tiết ra từ buồng trứng. Trên thế giới, cứ mỗi 4 giây lại có 1 người mắc chứng sa sút trí tuệ. Vào năm 2010, 36 triệu người mắc bệnh này trên toàn cầu. Mới đây, trong một nghiên cứu, TS. Y khoa của Đại học Khoa học và Công nghệ Na uy (NTNU) đã cho thấy phụ nữ được cho dùng estrogen sẽ giảm nguy cơ sa sút trí tuệ. Theo Carl Pintzka - tác giả nghiên cứu, cho biết: “Dùng estrogen sẽ giúp phụ nữ chống lại căn bệnh sa sút trí tuệ nếu bắt đầu đủ sớm”. Công trình nghiên cứu này được đăng tải trên tập san Neurobiology of Aging.
Não thu nhỏ lại khi thiếu estrogen
Sau giai đoạn mãn kinh, lượng estrogen ở phụ nữ bị giảm đáng kể so với nồng độ estrogen trước khi mãn kinh. Trong nghiên cứu của NTNU, khi chụp cộng hưởng từ MRI não của phụ nữ cho thấy, phụ nữ nào dùng estrogen suốt giai đoạn mãn kinh sẽ có một thùy hải mã lớn hơn. Thùy hải mã là một trong những cấu trúc quan trọng nhất của não có chức năng ghi nhớ, định hướng không gian và nó bị ảnh hưởng sớm trong tiến trình bệnh Alzheimer. Tuy vậy, những nghiên cứu khác cho thấy nếu phụ nữ bắt đầu dùng estrogen sau khi mãn kinh vài năm thì estrogen sẽ không tác động lên thùy hải mã như trên.
Các bộ phận chịu sự tác động của estrogen một cách đặc hiệu.
Phải bắt đầu dùng estrogen vào cuối những năm 40 - 50 tuổi
Chưa có thuốc nào làm ngưng bệnh Alzheimer tiến triển và trọng tâm là hướng đến chiến lược làm chậm khởi phát bệnh này. Người ta cho rằng các phương pháp điều trị thành công là làm tăng thể tích não, đặc biệt bảo tồn nhân hải mã. Vì vậy, nguy cơ sa sút trí tuệ sẽ giảm đi khi phụ nữ được dùng estrogen. Cho đến năm 2002, nhiều phụ nữ ở Na-uy và nhiều nước khác đã dùng estrogen trong suốt và sau giai đoạn mãn kinh. Sở dĩ họ dùng là để giảm cảm giác bốc hỏa, loãng xương và phòng ngừa các bệnh tim mạch. Sau đó, nhiều phụ nữ đã giảm dùng estrogen một cách đáng kể.
Nên bổ sung các loại thực phẩm giàu estrogen.
Nguy cơ một số bệnh ung thư gia tăng khi dùng estrogen, nhưng nguy cơ gãy xương hông và ung thư đại trực tràng lại giảm. Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy việc dùng estrogen có tác dụng bảo vệ não nếu bắt đầu dùng estrogen quanh giai đoạn mãn kinh, nhưng sẽ gây hại cho phụ nữ nếu dùng muộn hơn một vài năm sau mãn kinh.
Theo một nghiên cứu vào năm 2014, Nauy hiện có 70.000 người bị sa sút trí tuệ, con số này sẽ tăng mạnh trong những năm tới do dân số tăng và tuổi thọ tăng cao. Tổ chức Y tế Thế giới WHO nhận định cuộc chiến chống các căn bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson sẽ ngày càng khốc liệt trong những năm tới.
Mặc dù việc bổ sung estrogen ở phụ nữ mãn kinh có nhiều tác dụng tích cực đối với việc ngăn ngừa bệnh Alzheimer, tuy nhiên, chỉ nên bổ sung qua nguồn thực phẩm. Còn việc bổ sung bằng thuốc cần theo chỉ định của bác sĩ.
BS. NGÔ VĂN TUẤN
