Được triển khai ở tỉnh Quảng Trị từ tháng 9/2013, đến nay, chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone (điều trị methadone) đã bước đầu mang lại một số lợi ích đối với người nghiện ma túy và gia đình họ cũng như cộng đồng.
Tư vấn về điều trị methadone ở Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Quảng Trị.
Trước khi được điều trị bằng methadone, sức khỏe của anh C. ở phường Đông Lương, TP. Đông Hà đã giảm sút nghiêm trọng sau 5 năm sử dụng ma túy. Mỗi ngày C. tiêu tốn hàng triệu đồng mua heroin trong khi bản thân không có việc làm nên thường phải bán đồ đạc trong nhà hoặc buộc phải trộm cắp khiến tình cảm giữa C. và những người thân trong gia đình bị đổ vỡ, đồng thời C. cũng bị cộng đồng xa lánh, kỳ thị. Mặc dù đã thử cai nghiện nhiều lần nhưng C. đã không thành công. Biết tin Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Quảng Trị triển khai chương trình methadone, C. đến đăng ký tham gia với sự có mặt của vợ và bố, mẹ. Được điều trị methadone, C. đã giảm dần sử dụng heroin từ 4-5 lần/ngày xuống còn 1 lần/ngày ngay sau khi khởi liều và đã từ bỏ ma túy sau 3 tháng khi liều methadone ổn định, cùng vợ buôn bán và có thu nhập ổn định, cơ thể dần khỏe mạnh hơn. Một người bệnh điều trị methadone khác là Đ. ở phường 5, TP. Đông Hà từ khi được các bác sĩ, y tá thực hiện chương trình điều trị methadone tư vấn về tâm lý và chăm sóc, điều trị đã giảm dần sự thèm, nhớ ma túy và đã đến được ngày không còn thèm ma túy, sức khỏe hồi phục và làm việc có thu nhập ổn định, được gia đình và họ hàng, láng giềng tha thứ vì những lỗi lầm do nghiện ma túy trước đây. Tương tự, một người bệnh đang uống thuốc methadone cho biết: Được sự động viên, khích lệ của bác sĩ, mình đã vượt qua sự e ngại khi mới đến điều trị methadone và giành phần thắng trong việc đấu tranh tư tưởng với bản thân khi vẫn còn phải chịu những cơn thèm ma túy. Một thời gian sau uống methadone, người mình tỉnh táo hơn, sức khỏe tốt hơn nên có thể làm việc và sống bình thường. Mình mừng đã đành, nhưng vui hơn là gia đình mình. Đặc biệt, người thân trong gia đình luôn nhắc nhở mình cố gắng theo hết liệu trình điều trị methadone dứt điểm để không bị tái nghiện. Là người hiểu rõ những lợi ích tích cực từ chương trình điều trị methadone nên mình mong chương trình được nhân rộng để nhiều người nghiện ma túy trong tỉnh được điều trị nghiện ma túy, từ đó không còn thực hiện những hành vi xấu trong gia đình và xã hội mỗi khi bị cơn nghiện ma túy điều khiển, chi phối.
Đến nay, cơ sở điều trị methadone đặt tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Quảng Trị đã thu dung và điều trị 116 người nghiện ma túy có địa chỉ thường trú ở TP. Đông Hà. Qua theo dõi, tất cả những người này đều được hưởng các lợi ích khi điều trị methadone như giảm lệ thuộc vào heroin, tiến tới ngừng heroin, dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS, cải thiện sức khỏe, được điều trị cai nghiện ma túy miễn phí, hòa nhập cộng đồng, sống tích cực hơn. Việc tự đánh giá sức khỏe và chất lượng cuộc sống khi tham gia điều trị methadone của người bệnh theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy, 90% người có chất lượng cuộc sống kém trước điều trị, 10% người có chất lượng cuộc sống trung bình, sau 10 tháng điều trị có 5% người có chất lượng cuộc sống trung bình và 95% người có chất lượng cuộc tốt. Với hiệu quả này, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Quảng Trị đã xây dựng kế hoạch phối hợp UBND, các ban, ngành, đoàn thể các huyện Cam Lộ, Gio Linh, Triệu Phong và thị xã Quảng Trị triển khai chương trình điều trị methadone. Theo kế hoạch, hội nghị đồng thuận và tập huấn điều trị methadone được tổ chức lần lượt ở các địa phương này với sự tham gia của đại diện các ban, ngành, đoàn thể và một số người nghiện ma túy cùng người thân của họ. Cùng với việc quán triệt nội dung Nghị định số 96/2012/NĐ-CP ngày 15/11/2012 của Chính phủ quy định về điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, Thông tư số 12/2013/TT- BYT ngày 12/4/2013 của Bộ Y tế hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 96/2012/NĐ-CP, thảo luận về chương trình điều trị methadone, chia sẻ hiểu biết về tâm lý của người nghiện ma túy và báo cáo một số kết quả điều trị methadone tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS, hội nghị đã đi đến sự tán thành, ủng hộ việc mở rộng địa bàn điều trị methadone trong phạm vi tỉnh Quảng Trị. Đặc biệt, trong tình hình mới, chỉ có 116/954 người nghiện ma túy quản lý được trên toàn tỉnh (số liệu thống kê tính đến hết tháng 11/2014) tham gia điều trị methadone, việc mở rộng địa bàn điều trị methadone sẽ tạo điều kiện thuận lợi để những người nghiện chất dạng thuốc phiện tại các huyện, thị xã trong tỉnh tham gia chương trình, từng bước tăng số lượng người bệnh được điều trị, giảm các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV và các bệnh qua đường máu khác trong cộng đồng, giúp người bệnh nâng cao sức khỏe, hòa nhập cộng đồng, tích cực góp phần bảo đảm an ninh trật tự và an toàn xã hội ở các địa phương.
Bài, ảnh: NGUYỄN BỘI NHIÊN
