Hạt dổi giá tới 3 triệu/kg
Hương vị cay nồng độc đáo và hơn hẳn hương tiêu, dổi rừng được coi là "vàng đen" quý giá của núi rừng Tây Bắc
Trước kia, hạt dổi rơi la liệt dưới gốc và không được coi là mặt hàng thương mại, mọi người có thể lấy miễn phí mà không cần mua. Những năm gần đây hạt dổi trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng, thậm chí có giá lên đến vài triệu đồng/kg.
Những cây dổi có tuổi từ 60 - 70 năm sẽ cho khoảng 50 - 60kg hạt khô mỗi mùa. Thương lái đến tận nơi thu mua với giá 1 triệu/kg, có khi hiếm hàng còn lên tới 3 triệu/kg.
Tại thị trường Hà Nội, có khá nhiều nơi bán hạt dổi, từ các trang mạng trực tuyến đến chợ dân sinh, nhưng để tìm mua được hạt dổi thực sự chất lượng, người mua cần phải tìm đến các cửa hàng có uy tín.
Bên cạnh việc thu hoạch hạt dổi từ rừng, khoảng mười năm trở lại đây, người dân ở một số khu vực đã bắt đầu trồng dổi. Tuy nhiên, dổi trồng có giá thấp hơn hẳn so với dổi tự nhiên. Có hai loại hạt dổi là dổi nếp và dổi tẻ. Dổi nếp có hạt nhỏ, màu vàng và đen, hương thơm nồng nàn, có giá từ 260.000 đến 300.000 đồng mỗi lạng, tương đương với khoảng 3 triệu đồng mỗi kg. Trong khi đó, hạt dổi tẻ to hơn, màu đen nhưng không thơm bằng và chỉ có giá từ 150.000 đến 180.000 đồng mỗi lạng.
Dổi nếp có hạt nhỏ, màu vàng và đen, hương thơm nồng nàn, có giá từ 260.000 đến 300.000 đồng mỗi lạng
Thị trường hiện nay có đa dạng hạt dổi, người tiêu dùng cần chọn mua ở những nơi đáng tin cậy để tránh mua phải hàng giả mạo, kém chất lượng. Ngay cả với dổi nếp, cũng có nhiều loại khác nhau, trong đó quý hiếm nhất là hạt từ những cây trên 30 tuổi. Loại thứ hai thu được từ cây dổi rừng có tuổi thọ ít hơn. Những hạt này được người dân thu hoạch, phơi khô và bán ra thị trường, bao gồm cả hạt chín và chưa chín.
Hạt dổi tẻ, loại to hơn, có màu đen nhưng không mang hương thơm đặc trưng như dổi nếp và khi ngửi kỹ có mùi hắc không dễ chịu, do đó giá thành thấp hơn. Những người không am hiểu về hạt dổi có thể vô tình mua phải loại này.
Cách chế biến hạt dổi
Hạt dổi phơi khô.
Dổi là một loại cây thân gỗ cao, thẳng và có đường vân mượt mà, đẹp mắt, với độ bền và tính dẻo cao. Mùi tinh dầu thơm phảng phất từ thân cây còn giúp đẩy lùi mối mọt. Chính vì những đặc tính này, gỗ dổi thường được dùng để xây dựng nhà sàn, chế tác bàn ghế và các sản phẩm nội thất khác. Cây dổi thường bắt đầu ra hoa và kết quả vào cuối năm. Khi quả chín và rụng, người dân các dân tộc thường nhặt và phơi khô hạt để sử dụng.
Các cộng đồng ở Tây Bắc từ lâu đã đi rừng nhặt hạt dổi mà họ dùng để làm muối chấm hoặc nấu các món ăn truyền thống đặc sắc với hương vị thơm nồng, hơi cay. Hạt dổi tươi có màu đỏ rực rỡ, nhưng khi được phơi nắng chúng chuyển thành màu đen bóng hoặc màu của cánh gián.
Với những người lần đầu sử dụng hạt dổi thì có lẽ chưa biết chế biến loại hạt này ra sao. Người ta thường nướng hạt dổi trên bếp than đến khi mùi thơm lừng tỏa ra, sau đó đem đi giã nhuyễn, trộn cùng muối trắng rang thơm. Tùy khẩu vị mà thêm ớt hiểm và chanh tươi, thế là đã có một đĩa muối chấm thơm ngon lạ miệng.
Ngoài ra, hạt dổi cũng được bà con Tây Bắc ướp thịt, ướp cá hoặc thịt trâu gác bếp, thịt lợn gác bếp… Vì vậy giá hạt dổi càng về cuối năm càng cao, có khi lên đến 4 triệu đồng/kg.
Tác dụng hạt dổi với sức khỏe
Bên cạnh việc sử dụng để làm gia vị, hạt dổi còn có rất nhiều lợi ích đáng kinh ngạc đối với sức khỏe. Theo nghiên cứu, trong hạt dổi chứa rất nhiều hoạt chất sinh học quý giá như flavonoid, alkaloid,... các loại khoáng chất như canxi, sắt, kẽm, photpho,... vô cùng tốt đối với cơ thể.
Ngoài ra trong hạt dổi còn chứa tinh dầu với hoạt chất safrol, nhờ đó hạt dổi có khả năng hỗ trợ tiêu hóa, chữa đau bụng, khó tiêu, chống oxy hóa và kháng viêm hiệu quả. Rất nhiều lương y đã sử dụng hạt dổi trong các bài thuốc chữa bệnh dân gian của mình.
