Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ bắt đầu thí điểm vùng phát thải thấp tại một số phường thuộc Vành đai 1, theo Nghị quyết vừa được HĐND thành phố thông qua. Trong khu vực này, xe máy chạy xăng sẽ bị cấm lưu thông theo khung giờ hoặc từng tuyến, ô tô không đạt chuẩn khí thải mức 4 bị hạn chế, và các phương tiện kinh doanh trên nền tảng ứng dụng cũng không được hoạt động. Theo PGS.TS Phùng Chí Sỹ - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, chủ trương này hướng tới mục tiêu giảm ô nhiễm không khí, khi giao thông hiện chiếm đến 58-74% tổng lượng phát thải, trong đó xe máy là nguồn chính.
Lộ trình mở rộng vùng phát thải thấp sẽ tăng dần, từ Vành đai 1 vào năm 2026, mở sang một phần Vành đai 2 từ năm 2028 và đến năm 2030 áp dụng trong phạm vi Vành đai 3. Cùng với các biện pháp bổ sung như không cấp mới phương tiện chạy nhiên liệu hóa thạch và hạn chế xe tải lớn vào nội đô, Hà Nội kỳ vọng việc giãn lộ trình cấm theo giờ sẽ phù hợp hơn với hạ tầng và thói quen đi lại của người dân, đồng thời tạo nền tảng chuyển đổi sang phương tiện xanh trước mốc 2030.
Theo tờ trình của UBND TP Hà Nội về vùng phát thải thấp, lộ trình thí điểm cấm xe máy xăng được triển khai từ ngày 1/7/2026 tại 9 phường thuộc Vành đai 1.
Thông tin này nhanh chóng nhận được sự quan tâm lớn của người dân. Nhiều ý kiến cho rằng việc thiết lập vùng phát thải thấp là bước đi cần thiết, thể hiện quyết tâm của thành phố trong cải thiện chất lượng không khí và tổ chức giao thông hiện đại hơn. Bên cạnh sự đồng thuận, vẫn còn một số băn khoăn liên quan đến giải pháp thay thế, song đa phần đều kỳ vọng chính sách sẽ được triển khai đồng bộ để mang lại hiệu quả rõ rệt cho môi trường và đời sống đô thị.
Anh Nguyễn Văn Tưởng (41 tuổi, phường Định Công, kỹ sư điện) cho biết: "Tôi đã chuyển sang đi tàu điện và xe buýt cách đây nửa năm. Lúc đầu hơi bất tiện, nhưng giờ thấy nhẹ đầu, không lo tắc đường, không lo phải gửi xe. Nếu thành phố phát triển tốt hệ thống xe công cộng, tôi tin nhiều người sẽ bỏ xe cá nhân, đặc biệt là xe máy xăng".
Tuy nhiên, anh Tưởng cũng nêu ra một số tâm tư, ngoài việc nâng cao giao thông công cộng, thành phố cần kết hợp các chính sách hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe điện.
"Tôi chỉ mong hệ thống xe buýt, tàu điện được nâng cấp thêm để việc di chuyển hằng ngày thuận tiện hơn cho người dân. Việc chuyển sang xe điện cũng là xu hướng tốt, rất mong nhà nước sẽ có các chính sách hỗ trợ để những người thu nhập trung bình như chúng tôi có thể chuyển đổi một cách nhẹ nhàng, không quá áp lực", anh Tưởng chia sẻ.
Yến Nhi chia sẻ về khó khăn khi phải thay đổi phương tiện di chuyển. Ảnh: Lục Giang
Tuy nhiên, nhiều người lao động tự do hay sinh viên, nhóm chịu ảnh hưởng trực tiếp nếu chính sách được áp dụng, vẫn đang còn nhiều băn khoăn trong quá trình chuẩn bị thích ứng. Dương Thị Yến Nhi (19 tuổi, sinh viên đại học) chia sẻ: "Em cũng muốn đi xe điện để tiện di chuyển và không lo bị cấm vào Vành đai 1, nhưng chi phí mua xe giờ vẫn khá cao với sinh viên như em. Một chiếc xe điện tầm trung cũng phải hơn 10 triệu, chưa kể tiền sạc, bảo dưỡng hay thay pin về lâu dài. Nên em vẫn đang tính toán, có thể đi nhờ xe buýt, xe ôm công nghệ hoặc đi chung với bạn cho tiết kiệm, rồi mới tính chuyển sang xe điện khi có thêm điều kiện".
Anh Trần Văn Sơn (25 tuổi, một shipper chuyên giao hàng ở khu vực phố cổ Hà Nội) thẳng thắn: "Trước chủ trương mới của nhà nước, tôi cũng đã tính đến việc thay thế phương tiện xe máy hiện tại sang xe điện. Tuy nhiên, trước hết tôi vẫn còn đang băn khoăn về tìm địa điểm, trạm sạc cho xe. Bởi tôi đang thuê tại một khu chung cư giá rẻ tại phường Hoàng Liệt, Hà Nội. Theo quy định của Ban quản lý tòa nhà, cư dân không được phép sạc xe điện. Tôi cũng đang tính toán đến việc tìm thêm trạm sạc ở gần nhà, vì tôi nhận thấy trong nội đô hiện tại, các trạm xe điện cũng được bố trí thêm khá dày đặc, giải quyết được một phần nỗi lo của người dân".
Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, PGS.TS Phùng Chí Sỹ - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho rằng, việc đưa ra chính sách là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, cần kết hợp nhiều giải pháp khác để giảm thiểu được tình trạng ô nhiễm môi trường.
PGS.TS Phùng Chí Sỹ - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam.
Theo PGS.TS Phùng Chí Sỹ, vấn đề không thể chỉ cấm xe máy chạy xăng mà phải đi cùng với nhiều giải pháp hỗ trợ khác như: tăng cường phương tiện công cộng; ứng dụng công nghệ thông minh để điều tiết giao thông; có hệ thống giám sát và cảnh báo sớm; làm tốt công tác truyền thông, giáo dục để người dân nâng cao ý thức; tăng nguồn lực, nhân lực cho lực lượng thanh tra, kiểm tra.
Theo quy định, khi vùng phát thải thấp được áp dụng, các phương tiện nằm trong diện hạn chế nhưng vẫn cố tình lưu thông sẽ bị xử phạt theo mức tương ứng với hành vi vi phạm giao thông. Cụ thể, xe máy xăng đi vào khu vực hoặc khung giờ cấm có thể bị phạt từ 2-3 triệu đồng, ngoài ra người điều khiển xe thực hiện hành vi vi phạm sẽ bị trừ 2 điểm giấy phép lái xe.
Việc hạn chế xe máy xăng tại Vành đai 1 không chỉ là bước đi quan trọng nhằm giảm ùn tắc giao thông và cải thiện chất lượng không khí cho Hà Nội, mà còn thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện xanh, bền vững như xe điện. Đây là chính sách dài hạn, đi kèm lộ trình cụ thể, hạ tầng sạc và các giải pháp hỗ trợ, nhằm giúp người dân thuận tiện thích ứng và đảm bảo hiệu quả thực tiễn, đồng thời tạo nền tảng cho giao thông hiện đại và môi trường đô thị trong lành hơn.
