Đó là những nguy cơ cả về thể chất, tinh thần và sự lệ thuộc thuốc.
Steroid và cái chết của những người nổi tiếng
Mới đây, cái chết của vận động viên thể hình không chuyên nổi tiếng nhất thế giới người Mỹ Rich Piana (46 tuổi) đã gây cú sốc lớn đối với những người hâm mộ anh. Nguyên nhân cái chết nghi ngờ do dùng quá liều steroid. Bắt đầu tập thể hình từ năm 11 tuổi, 4 năm sau tham gia một số cuộc thi nhưng Rich Piana không đạt được giải thưởng nào mặc dù các cuộc thi này không lớn. Quá thất vọng, đến năm 18 tuổi, Rich tìm đến steroid để cải thiện cơ bắp và sử dụng nó suốt gần 30 năm. Trong quãng thời gian này, có lúc Rich đã chi đến 2.500 đô-la/tháng (ước khoảng 56 triệu VNĐ) cho loại thuốc này. Tuy nhiên, cái chết của Rich không phải là người đầu tiên trong ngành công nghiệp thể hình mà bên cạnh đó còn có Mike Matarazzo. Mike cũng là một vận động viên thể hình nổi tiếng vào những năm 90 của thế kỷ trước, qua đời ở tuổi 47 vì đau tim sau nhiều năm lạm dụng steroid để duy trì trọng lượng cơ thể, khối lượng mỡ (8%) và cơ bắp.
Mặc dù Rich đã từng chia sẻ trên trang cá nhân với người hâm mộ rằng muốn có cơ bắp như anh thì nên “thuận theo tự nhiên” và không nên sử dụng steroid vì nó có thể âm thầm hủy hoại sức khỏe nhưng các chuyên gia sức khỏe của Mỹ lại lo ngại khi loại thuốc này vẫn được sử dụng rộng rãi và doanh thu vẫn tăng mạnh.
Các chuyên gia y tế không ngừng lo ngại về những hậu quả do lạm dụng steroid.
Thực trạng sử dụng steroid ở Mỹ như thế nào?
Theo Quỹ Nghiên cứu Y tế Mỹ, hơn 1 triệu người Mỹ, hay 0.5% dân số và 4% học sinh trung học (khảo sát năm 2002) cho biết đã từng dùng steroid. Nhóm tuổi từ 18 - 34 sử dụng steroid nhiều gấp đôi so với bất kỳ nhóm tuổi nào khác. Nam giới lạm dụng chất steroid gấp đôi so với nữ giới. Hiện nay, trên thị trường có sẵn hơn 50 loại steroid dành cho vận động viên thể hình. Trong số những người dùng, 57% cho biết họ sẽ tiếp tục uống thuốc ngay cả khi biết rằng nó rút ngắn cuộc sống của họ.
Steroid tác động xấu đến sức khỏe thể chất thế nào?
Steroid là một hợp chất hữu cơ, là bản sao tổng hợp của hormon testosteron (hormon sinh dục nam) có tác dụng tăng cường cơ bắp và sức bền. Các vận động viên thể hình sử dụng steroid nhằm mục đích khiến cơ bắp nở to hơn, tập luyện hăng hái hơn. Họ có thể dùng steroid đường uống hoặc tiêm trực tiếp vào cơ với liều lượng nhiều khi cao gấp 10 hoặc 100 lần so với liều lượng mà bác sĩ kê toa để điều trị bệnh lý liên quan đến testosteron thấp như dậy thì muộn, rối loạn cương dương... Có hai cách dùng thuốc các vận động viên thường dùng là thường xuyên dùng liều cao hoặc dùng theo chu kỳ (sử dụng trong một khoảng thời gian dài sau đó dừng lại) để tăng hiệu quả. Tuy nhiên, việc sử dụng steroid lâu dài có tác động nghiêm trọng đến quá trình sản sinh testosteron tự nhiên từ tuyến yên. Ngoài ra, khi đã dùng thuốc steroid để tăng nồng độ testosteron thì phải dừng từ từ trước khi dừng hẳn để tuyến yên dần thích ứng và hoạt động trở lại. Nhưng với những người lạm dụng steroid để kích thích các lợi ích sức khỏe khác như tăng cường sức mạnh cơ bắp hay sức bền có nguy cơ rất cao đối diện với nhiều tác dụng phụ nói chung như bệnh mạch vành, huyết áp cao, cholesterol cao, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư gan. Riêng với nam giới, steroid sẽ làm giảm số lượng tinh trùng, một trong những nguyên nhân gây vô sinh; làm cho tuyến vú phát triển đột biến, giảm ham muốn tình dục, gây bất lực. Ở nữ giới, steroid khiến người dùng xuất hiện triệu chứng nam tính hóa như mọc nhiều lông phía trên lưng, kinh nguyệt thất thường, giọng nói biến đổi trầm hơn…
Và những bệnh lý tâm thần
Việc sử dụng steroid kéo dài có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần và lệ thuộc thuốc. TS. Alan Manevitz - bác sĩ tâm thần tại TP. New York cho biết, các vận động viên thể hình có thể bị áp lực từ người hâm mộ nên muốn giữ được hình ảnh cơ thể hoặc trình độ nào đó, điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần của họ, có thể gây ra các triệu chứng lo lắng, cáu gắt, suy nghĩ hưng cảm hay bệnh trầm cảm, rối loạn lưỡng cực… Thanh thiếu niên và thanh niên là nhóm tuổi không được khuyến khích sử dụng steroid vì chúng đang trong giai đoạn phát triển và hơn thế nữa, steroid có thể gây ra những vấn đề về sức khỏe tâm thần nặng nề.
Trong thực tế, do tên gọi của hai loại thuốc này có phần đuôi giống nhau nên dễ bị nhầm lẫn là giống nhau nhưng thực ra đây là hai loại thuốc hoàn toàn khác nhau. Steroid là các chất tổng hợp có liên quan đến hormon testosteron của nam giới có tác dụng thúc đẩy sự phát triển và sức mạnh của cơ bắp trong cơ thể bằng cách tăng lượng testosteron. Còn corticosteroid là một loại thuốc được sử dụng để điều trị viêm khớp và một số bệnh lý khác. Thuốc có tác dụng giảm đau, giảm viêm bằng cách kích thích hệ miễn dịch sản xuất các chất kích hoạt phản ứng dị ứng hoặc viêm. Thuốc được bác sĩ kê đơn trong thời gian ngắn, liều lượng nhỏ để tránh nguy cơ bị các phản ứng phụ như tăng sự thèm ăn, tăng cân, huyết áp cao, yếu cơ, đái tháo đường, viêm loét dạ dày, trầm cảm…