Số ca mắc sởi gia tăng
Theo báo cáo của sở Y tế Nghệ An, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn tỉnh ghi nhận gần 1.100 ca sốt phát ban nghi sởi, tại 19/20 địa phương. Trong đó, các huyện miền núi có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất như Kỳ Sơn ghi nhận 526 ca, Tương Dương có 115 ca, Quế Phong 98 ca và Quỳ Châu 87 ca. Đặc biệt, tại huyện Kỳ Sơn và Tương Dương, bệnh xuất hiện nhiều sau Tết Nguyên đán, với số lượng bệnh nhân ngày càng tăng, gây áp lực lớn lên hệ thống y tế địa phương.
Trước đây, bệnh ghi nhận chủ yếu ở khu vực thành phố, di biến động dân cư cao. Tuy nhiên, hiện đã có xu hướng gia tăng tại khu vực miền núi.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng của bệnh sởi tại các huyện miền núi. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Nghệ An, hầu hết, trẻ mắc sởi đều không được tiêm vaccine phòng bệnh sởi hoặc không rõ về tình trạng tiêm chủng (chiếm hơn 95%). Trước đây, bệnh ghi nhận chủ yếu ở khu vực thành phố, di biến động dân cư cao. Tuy nhiên, hiện đã có xu hướng gia tăng tại khu vực miền núi. Việc xuất hiện số lượng lớn ca sốt phát ban nghi sởi là do tỷ lệ tiêm chủng vaccine tại một số huyện miền núi thấp nên dịch bệnh sởi còn có khả năng bùng phát lớn. Một số địa phương tuy tỷ lệ tiêm chủng cao đạt 95% nhưng vẫn còn 5% không tiêm phòng tích lũy mỗi năm sẽ tạo ra khoảng trống miễn dịch. Tỷ lệ tiêm phòng một số địa phương không đạt yêu cầu trên quy mô cấp xã.
Hiện có một số thay đổi trong miễn dịch cộng đồng, đặc biệt là nhóm trẻ dưới 9 tháng chưa đến lịch tiêm chủng mở rộng vẫn mắc bệnh, chiếm 15,4%. Nhóm trẻ đã tiêm đủ 2 mũi trong tiêm chủng mở rộng nhưng vẫn mắc bệnh, chiếm 2,4%.
Tại Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn, nơi đang điều trị cho nhiều ca mắc sởi, chị Cụt Thị Lan (trú tại xã Na Loi), mẹ của bệnh nhi Moong Thị Trâm A. (38 tháng tuổi) cho biết, không biết bệnh sởi nguy hiểm, cứ nghĩ đó chỉ là bệnh thông thường. "Khi cháu sốt cao và nổi ban, tôi mới đưa cháu đến trạm y tế. Bác sĩ nói nếu chậm hơn, cháu có thể gặp biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi hoặc viêm não", chị A. kể.
Bác sĩ thăm khám cho trẻ đang điều trị tại Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn.
BS.CKII Sầm Văn Hải, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn cho biết, ở các huyện miền núi, đồng bào chưa thực sự quan tâm đến việc tiêm phòng cho con em. "Vì điều kiện đi lại khó khăn, di biến động dân cư, phần khác là do nhận thức của bà con về phòng bệnh còn hạn chế. Bên cạnh đó, điều kiện vệ sinh môi trường kém cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Thêm vào đó, thời tiết giao mùa thuận lợi cho virus lây lan. Bệnh sởi thường gia tăng mạnh vào mùa đông - xuân, khi thời tiết ẩm ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho virus sởi phát triển và lây nhiễm trong cộng đồng", bác sĩ Sầm Văn Hải nói.
Giải pháp ứng phó
Theo các chuyên gia y tế, bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vaccine. Nếu trẻ được tiêm đủ hai mũi vaccine sởi theo chương trình tiêm chủng mở rộng, nguy cơ mắc bệnh và biến chứng sẽ giảm đáng kể.
ThS.BS Nguyễn Trọng Di, Phó Trưởng khoa Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, CDC Nghệ An cho biết, tại các huyện miền núi, do nhận thức của đồng bào còn nhiều hạn chế, nên nhiều bà con không tham gia tiêm chủng cho trẻ. Việc tổ chức tiêm chủng cần có sự vào cuộc tích cực của chính quyền địa phương, không thể chỉ thông báo qua hệ thống phát thanh mà người dân đến. Ở các huyện miền núi, nhân viên y tế xã phải trực tiếp đến tận bản, tận nhà để vận động tiêm chủng. Bên cạnh đó, cần có chế độ phụ cấp hợp lý để hỗ trợ cho đội ngũ y tế thực hiện nhiệm vụ này.
Ngành Y tế khuyến cáo cần đưa trẻ đi tiêm sởi đầy đủ để phòng chống dịch sởi.
Thực tế tại nhiều xã miền núi, có những trẻ em sinh ra vài năm nhưng vẫn chưa được làm giấy khai sinh. Thậm chí, trong một xã có từ 5 đến 7 trẻ chưa có giấy khai sinh, gây nhiều khó khăn trong việc quản lý và chăm sóc y tế cho trẻ.
"Các bậc phụ huynh người đồng bào cần thay đổi nhận thức về tiêm chủng, chủ động đưa con đi tiêm vaccine đúng lịch. Khi thấy trẻ có biểu hiện sốt, ho, phát ban, cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời", bác sĩ Di khuyến cáo.
Bên cạnh nỗ lực của ngành Y tế, người dân cũng cần nâng cao ý thức trong việc chăm sóc sức khỏe cho con em mình. Chỉ khi tất cả cùng chung tay, dịch sởi tại miền núi Nghệ An mới có thể được kiểm soát, đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng.
Trước diễn biến phức tạp của bệnh sởi, ngành Y tế Nghệ An đang triển khai nhiều biện pháp nhằm kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Cụ thể, công tác giám sát dịch tễ được tăng cường nhằm phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc sởi. Đồng thời, chiến dịch tiêm chủng vaccine sởi tiếp tục được đẩy mạnh, tập trung vào trẻ từ 6 đến dưới 9 tháng tuổi và những trẻ chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ mũi vaccine.
Bên cạnh đó, công tác truyền thông cũng được chú trọng với nhiều hình thức đa dạng nhằm nâng cao nhận thức của người dân về các biện pháp phòng chống bệnh sởi. Các cơ quan y tế địa phương tích cực vận động phụ huynh đưa trẻ đi tiêm chủng đúng lịch, qua đó giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch và hạn chế tối đa số ca mắc mới.
