Mặc dù sự chú ý của thế giới đang hướng vào các sự kiện tại Trung Đông và Ukraina, diễn biến ở châu Á – Thái Bình Dương cũng không khỏi là điều đáng báo động. tại châu Á, đặc biệt là khu vực Đông Á và Đông Nam Á, chi phí quốc phòng lại gia tăng. Theo Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI), Trung Quốc - nước có ngân sách quân sự lớn thứ hai thế giới (sau Mỹ), lại nằm trong số hơn 20 quốc gia đã tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng của mình từ năm 2004 đến nay. Chi tiêu quân sự của Bắc Kinh đã tăng thêm 7,4% trong năm 2013. Sự gia tăng chi tiêu quân sự của Trung Quốc cũng khiến nhiều nước châu Á tham gia vào cuộc chạy đua này. Ông Sam Perlo Freeman, Giám đốc nghiên cứu của SIPRI, lấy ví dụ trường hợp của Nhật Bản. Ông cho biết "Những lo ngại của Nhật Bản về sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc, cộng thêm với chính sách của chính quyền đương nhiệm, đã thúc đẩy Tokyo bãi bỏ chính sách đã có từ lâu là giảm bớt dần dần chi tiêu quân sự của mình".SIPRI nhận định việc gia tăng chi phí quân sự là một xu hướng đáng tiếc vì tài nguyên bị lãng phí thay vì tập trung nguồn lực cho phát triển kinh tế. Đồng thời, tổ chức này cũng cảnh báo sự gia tăng ngân sách quốc phòng, đặc biệt là của các nước lớn, sẽ khiến các quốc gia láng giềng lo ngại, dẫn tới chạy đua vũ trang tại các khu vực.
Cùng với Trung Quốc, Nhật Bản cũng không tiếc tiền đầu tư quân sự
Ông Valery Kistanov, lãnh đạo các nghiên cứu Nhật Bản tại Viện Viễn Đông (Viện HLKH Nga) nêu lên nhận xét:“Sự tăng cường tiềm lực kinh tế-quân sự của Trung Quốc đã thay đổi cán cân lực lượng trong khu vực. Mặc dù sự đề cao hòa bình của Trung Quốc luôn được nhắc đến, các nước láng giềng trong khu vực không khỏi không lo ngại trước chính sách tiến công của Bắc Kinh trong các hoạt động hải quân. Điều này cũng liên quan đến kỳ vọng của Bắc Kinh đối với một vùng rộng lớn trên Biển Đông /biển Hoa Nam/ và các vấn đề chủ quyền với một số nước trong khối ASEAN. Vì vậy, ngày càng nhiều các nước bắt đầu quan tâm đến bảo vệ an ninh và chi tiền nhiều hơn để trang bị vũ khí và tăng cường tiềm lực vũ trang.
Tại châu Âu, nơi đã có sẵn cơ chế OSCE, các đường biên giới đều đã được xác định và không còn có tranh chấp biên giới giữa các cường quốc phương Tây. Trong khi đó ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, các vấn đề lãnh thổ tiếp tục là những quả bom nổ chậm. Nhưng tất cả đều diễn ra khá chậm chạp, không thuyết phục và chưa đem lại nhiều thành công đáng kể. Do vậy, các quốc gia châu Á-Thái Bình Dương tìm cách xây dựng liên minh song phương. Còn Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thì công khai thực hiện những bước mở rộng tiềm lực: tăng chi tiêu quân sự, điều chỉnh phương hướng trong chính sách quốc phòng, giảm bớt hạn chế về xuất khẩu vũ khí.
Tình hình được gia tăng thêm sự trầm trọng bởi những nỗ lực của người Mỹ củng cố vị thế tại các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Philippines. Mục đích ở đây nhằm duy trì vai trò khống chế và ngăn ngừa sự xuất hiện bất cứ quốc gia có sức mạnh tương đương mình tại khu vực. Không chỉ với Nhật Bản. Mỹ còn lôi kéo vào cuộc đối đầu này các nước như Australia, New Zealand, ông Valery Kistanov tiếp tục nhận định của mình. – “Trong khi đó, lịch sử cho thấy xung đột có thể bùng phát từ bất kỳ tia lửa khó ngờ. Đường phân thủy chính trong sự căng thẳng ở khu vực diễn ra giữa Nhật Bản và Trung Quốc. Đây là điều rất nguy hiểm nhất, vì đứng sau Nhật Bản là người Mỹ. Bất kỳ cuộc xung đột trong khu vực đều có khả năng dẫn đến cuộc đụng độ của hai cường quốc quân sự.”
Theo công bố của Jane’s Defence Weekly, tỷ lệ chi tiêu quốc phòng của các nước châu Á-Thái Bình Dương sắp tới có thể đạt 28% tổng số chung của thế giới, hay nói cách khác là khoảng 474 tỷ đô la. Nhưng liệu điều đó có làm cho thế giới trở nên an toàn hơn?
Quỳnh Diệp(theo RT, Dailynews)
