Trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn từ 0 – 24 tháng tuổi sẽ dễ mắc bệnh và gặp các biến chứng nguy hiểm do hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, chưa phát triển hoàn thiện. Điều này khiến cơ thể trẻ dễ bị tổn thương và dễ chịu những di chứng nghiêm trọng hơn so với người lớn.
Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), việc tiêm vắc xin đầy đủ có thể bảo vệ trẻ em trước nhiều loại bệnh nguy hiểm, với 95% trẻ được tiêm chủng sẽ phát triển một hệ miễn dịch vững chắc.
Việc nắm vững lịch tiêm chủng cho trẻ em từ 0- 24 tháng uổi giúp cha mẹ quản lý chặt chẽ, không bỏ sót các mũi tiêm quan trọng, đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho con.
Dưới đây là thông tin về lịch tiêm chủng cho trẻ em từ 0 – 24 tháng tuổi theo từng mốc thời gian cụ thể.
Giai đoạn sơ sinh
Tiêm vắc xin viêm gan B
Ngay sau khi chào đời, trẻ sơ sinh cần được tiêm vắc xin ngừa viêm gan B trong vòng 24 giờ đầu để ngăn ngừa căn bệnh truyền nhiễm cấp tính có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho gan.
Trường hợp mẹ mắc viêm gan B, nguy cơ truyền virus cho con trong quá trình sinh rất cao do bệnh có thể lây qua máu. Vì vậy, ngoài vắc xin viêm gan B, trẻ còn cần được tiêm huyết thanh kháng viêm gan B càng sớm càng tốt trong vòng 7 ngày sau sinh để ngăn ngừa virus hiệu quả vì tác dụng của huyết thanh giảm dần theo thời gian. Nếu trẻ được tiêm sau 7 ngày, hiệu quả phòng ngừa sẽ giảm đáng kể.
Đối với trẻ sơ sinh nhẹ cân (dưới 2kg) hoặc mắc bệnh tim bẩm sinh, mũi tiêm vắc xin viêm gan B sẽ được hoãn lại cho đến khi sức khỏe của trẻ ổn định hơn.
Tiêm vắc xin cho trẻ là cách tốt nhất bảo vệ trẻ trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Vắc xin Lao
Bệnh lao do vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis gây ra, là một trong những bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm ở trẻ. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến phổi và hệ hô hấp, nhưng vi khuẩn lao có thể lây lan qua máu và tấn công các cơ quan khác như xương, gan, thận, gây tổn thương nghiêm trọng.
Trẻ sơ sinh còn cần tiêm vắc xin ngừa bệnh lao cũng trong vòng 24 giờ đầu.
Giai đoạn từ 1 tháng tuổi
Trong tháng đầu tiên sau sinh, trẻ có thể được tiêm mũi thứ hai của vắc xin viêm gan B dạng đơn liều. Tuy nhiên, phụ huynh nên đợi đến khi trẻ được 6 tuần tuổi để tiêm các loại vắc xin phối hợp có chứa thành phần viêm gan B nhằm tối ưu hóa khả năng bảo vệ.
Giai đoạn 6 tuần tuổi
Khi trẻ được 6 tuần tuổi, cơ thể đã đủ khả năng để tiếp nhận nhiều loại vắc xin quan trọng giúp ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Những loại vắc xin cần thiết bao gồm:
Vắc xin phối hợp 6 trong 1, giúp phòng 6 bệnh gồm là bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, bại liệt và các bệnh do vi khuẩn Haemophilus influenzae type B (HiB).
Vắc xin phối hợp 5 trong 1: Pentaxim (Pháp), phòng 5 bệnh là bạch hầu, ho gà, uốn ván, các bệnh do HiB. Với loại vắc xin này, cần bổ sung thêm một liều vắc xin viêm gan B đơn để đảm bảo đủ kháng thể phòng ngừa bệnh viêm gan B.
Vắc xin phòng phế cầu khuẩn
Vắc xin phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus
Giai đoạn từ 2 tháng tuổi
Nếu trẻ chưa được tiêm các loại vắc xin như vắc xin 6 trong 1, vắc xin phòng phế cầu hay vắc xin ngừa Rotavirus vào lúc 6 tuần tuổi, ba mẹ có thể bắt đầu đưa trẻ đi tiêm trong giai đoạn từ 2 tháng tuổi. Ngoài các vắc xin đã nêu, trẻ cũng có thể bắt đầu tiêm vắc xin ngừa bệnh viêm màng não do não mô cầu khuẩn nhóm B.
Giai đoạn từ 3 tháng tuổi
Các loại vắc xin trong giai đoạn 3 tháng tuổi có tác dụng bổ sung và tăng cường hiệu quả từ các mũi tiêm trước. Bao gồm mũi thứ 2 của vắc xin 6 trong 1, vắc xin ngừa các bệnh do phế cầu khuẩn và liều uống thứ 2 của vắc xin phòng tiêu chảy cấp do Rotavirus.
Giai đoạn từ 4 tháng tuổi
Ở giai đoạn từ 4 tháng tuổi, đây là thời điểm lý tưởng để tiêm mũi thứ 3 của vắc xin 6 trong 1, vắc xin ngừa các bệnh do phế cầu khuẩn, uống liều thứ 3 của vắc xin phòng tiêu chảy cấp do Rotavirus và tiêm mũi thứ 2 của vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm B.
Giai đoạn từ 6 - 9 tháng tuổi
Từ 6 - 9 tháng tuổi là giai đoạn quan trọng để tiếp tục lịch tiêm chủng cho trẻ nhằm củng cố hệ miễn dịch đang phát triển. Trong thời gian này, trẻ cần tiêm các loại vắc xin như sau:
Từ 6 tháng tuổi: Trẻ sẽ tiêm mũi đầu tiên của vắc xin ngừa cúm tứ giá, mũi 1 vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu nhóm B, C. Đây là thời điểm trẻ không còn kháng thể thụ động từ mẹ, nên các mũi tiêm này đặc biệt quan trọng.
Từ 7 tháng tuổi: Trẻ cần tiêm mũi thứ 2 của vắc xin ngừa cúm để củng cố kháng thể chống lại virus cúm, giúp trẻ được bảo vệ toàn diện hơn trong năm đầu đời.
Từ 8 tháng tuổi: Trẻ cần tiêm mũi thứ 2 của vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm B, C, giúp hoàn thành phác đồ tiêm chủng và đảm bảo hệ miễn dịch được bảo vệ tối ưu.
Từ 9 tháng tuổi: Đây là thời điểm để bắt đầu các loại vắc xin mới, bao gồm vắc xin ngừa viêm não Nhật Bản, vắc xin ngừa sởi - quai bị - rubella, vắc xin ngừa thủy đậu và vắc xin phòng viêm não mô cầu nhóm A, C, Y, W-135.
Cha mẹ hãy đưa trẻ đến Trạm Y tế xã để tiêm chủng cho con. (ảnh N.Hồng)
Giai đoạn từ 12 tháng tuổi
Một số vắc xin cần được tiêm trong giai đoạn này bao gồm:
Vắc xin ngừa viêm gan A.
Vắc xin phối hợp ngừa viêm gan A và B.
Vắc xin ngừa thủy đậu (nếu trẻ chưa tiêm mũi trước đó).
Vắc xin viêm não Nhật Bản (nếu chưa tiêm trước đó).
Vắc xin ngừa sởi - quai bị - rubella (nếu chưa tiêm trước đó).
Từ 1 đến 2 tuổi, khi trẻ bắt đầu tiếp xúc với nhiều người hơn, nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm tăng cao. Trong giai đoạn này, lịch tiêm chủng khuyến cáo ba mẹ đưa trẻ tiêm vắc xin phòng viêm gan A, vắc xin viêm não Nhật Bản (vắc xin bất hoạt) và vắc xin 3 trong 1 phòng sởi - quai bị - rubella. Trẻ cũng cần được tiêm nhắc lại một số mũi như:
Mũi 2 vắc xin viêm não Nhật Bản (nếu đã tiêm vắc xin sống từ 9 tháng tuổi).
Mũi 2 của vắc xin ngừa thủy đậu.
Mũi 2 của vắc xin ngừa viêm màng não mô cầu nhóm A, C, Y, W-135.
Đồng thời, bố mẹ cần nhớ tiêm nhắc lại mũi vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu nhóm B khi trẻ đủ 12 tháng tuổi để tăng cường hiệu quả bảo vệ.
Giai đoạn 15 - 24 tháng
Giai đoạn 15 - 24 tháng là lúc trẻ cần được tiêm nhắc mũi thứ 4 của vắc xin 6 trong 1 và mũi 2 của vắc xin ngừa viêm gan B. Việc tiêm nhắc lại ở giai đoạn này là rất quan trọng vì theo thời gian, nồng độ kháng thể trong cơ thể sẽ suy giảm.
Kháng thể bảo vệ khỏi các bệnh truyền nhiễm chỉ đạt mức tối ưu khi trẻ được tiêm đầy đủ theo đúng lịch trình do nhà sản xuất và chuyên gia y tế khuyến cáo. Nếu trẻ chưa hoàn thành lịch tiêm chủng, nguy cơ mắc bệnh vẫn tồn tại ngay cả sau mũi tiêm đầu tiên.
Lưu ý: Nhiều cha mẹ thường hay quên tiêm nhắc lại mũi thư 4 vì vậy hãy lưu trữ sổ tiêm chủng thật tốt để theo dõi và không bỏ sót các mũi tiêm của con.
Bài viết có sử dụng tư liệu của Chương trình MTTCMR Quốc gia và các nguồn tài liệu tin cậy khác.