Hành lang Bắc-Nam kết nối 2 trung tâm kinh tế, chính trị lớn Hà Nội và TPHCM, qua 20 tỉnh/thành phố (61% GDP cả nước), có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế và an ninh quốc phòng, thể hiện ý nguyện dân tộc về sự thống nhất của đất nước.
Những năm qua, các phương thức vận tải trên hành lang này chưa được khai thác và kết nối cân đối, đồng bộ (đường bộ, hàng không quá tải, đường thủy chưa phát huy hiệu quả vốn có, đường sắt lạc hậu...) khiến chi phí tăng cao, báo động về ô nhiễm môi trường và tai nạn giao thông... Để phân bố lại nhu cầu vận tải trên toàn tuyến và bù đắp năng lực vận tải thiếu hụt trong tương lai, nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) trục Bắc-Nam là hết sức cần thiết.
Ảnh minh họa
Trước đó, Thủ tướng đã giao Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phối hợp các tổ chức tư vấn trong và ngoài nước nghiên cứu, hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án (DA) ĐSTĐC trên trục Bắc-Nam. Bộ GTVT đã tổ chức nhiều hội thảo lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà kinh tế và các tổ chức xã hội-nghề nghiệp và cơ bản hoàn thành quá trình nghiên cứu DA.
Tuy nhiên, đây là DA có quy mô và tổng mức đầu tư lớn, tính chất kỹ thuật phức tạp, khối lượng bồi thường, giải phóng mặt bằng lớn và đi qua nhiều địa phương trên hành lang Bắc-Nam nên quá trình chuẩn bị đầu tư DA cần phải được nghiên cứu thận trọng, kỹ lưỡng để tạo sự đồng thuận cao của Chính phủ, Trung ương, Quốc hội và người dân. DA phải được trình Hội đồng thẩm định Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ thông qua để xem xét, trình Bộ Chính trị, BCHTW cho ý kiến và trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.
Thời gian qua Bộ GTVT và các tổ chức tư vấn đã nỗ lực thực hiện việc nghiên cứu DA; đã xin ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học và người dân để hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi DA. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn những ý kiến khác nhau về kết quả nghiên cứu phương án đầu tư, đặc biệt là việc xác định giai đoạn đầu tư DA.
Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu trên cơ sở hồ sơ DA đã được hoàn thiện, Hội đồng thẩm định Nhà nước sau khi thành lập tổ chức thẩm định theo quy định, xem xét kỹ lưỡng về sự cần thiết đầu tư, hiệu quả kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh; làm rõ khả năng cân đối nguồn lực đầu tư DA trong giai đoạn 2021-2030, đặc biệt là cân nhắc nhu cầu vốn đầu tư cho các DA giao thông lớn (như đường bộ cao tốc, hệ thống cảng hàng không, nâng cấp tuyến đường sắt hiện có và các hạ tầng giao thông khác) hoặc đề xuất đầu tư DA giai đoạn sau năm 2030 để cân đối nguồn vốn đầu tư phát triển theo từng giai đoạn cho phù hợp, báo cáo Thủ tướng xem xét để báo cáo các cấp thẩm quyền theo quy định.
Bộ GTVT tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi từ các chuyên gia, các nhà khoa học, các tổ chức xã hội-nghề nghiệp và người dân, thu thập thêm kinh nghiệm các nước đã và đang phát triển ĐSTĐC.
