Nam thanh niên 22 tuổi bị giãn não thất sau lao màng não
Tháng 11/2024 anh N.V.T (22 tuổi) được chẩn đoán mắc lao toàn thể và lao màng não tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Trước đó anh T. là một thanh niên khỏe mạnh, không có bệnh nền, nhưng căn bệnh lao đã gây ra những tổn thương nghiêm trọng trên nhiều cơ quan trong cơ thể. Bệnh nhân gặp phải các biến chứng nguy hiểm như rò thực quản, viêm phổi và nhiễm khuẩn huyết do vi khuẩn đa kháng, đe dọa đến tính mạng. Sau hơn 30 ngày điều trị tích cực tại bệnh viện, sức khỏe của anh T. dần hồi phục và đã được xuất viện.
Sau khi ra viện anh T. tiếp tục uống thuốc chống lao tại nhà. Tuy nhiên, trong những ngày gần đây anh T. xuất hiện triệu chứng đau đầu liên tục, buồn nôn nhẹ nhưng không nôn và không sốt. Ngày 4/2/2025 anh T. đến cơ sở y tế kiểm tra và được chẩn đoán mắc giãn não thất.
Ngay sau đó anh T. được chuyển đến khoa Ngoại Chấn thương chỉnh hình và thần kinh cột sống thuộc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương để tiếp tục điều trị. Tại đây các bác sĩ xác định giãn não thất của anh là di chứng từ lao màng não.
Sau phẫu thuật, anh T. được chuyển đến Trung tâm Hồi sức tích cực để tiếp tục theo dõi và chăm sóc đặc biệt. Chỉ sau một ngày anh T. đã tỉnh táo, không còn cảm giác đau đầu và sức khỏe dần hồi phục. Hiện tại anh T. đang được các bác sĩ hỗ trợ tập phục hồi chức năng để nhanh chóng trở lại cuộc sống bình thường.
Lao màng não gây nên những tác hại nghiêm trọng đối với người bệnh.
Lao màng não dễ nhầm lẫn
Dù chỉ chiếm 5% tổng số các trường hợp nhiễm lao, nhưng lao màng não là thể lao ngoài phổi có tiên lượng nặng, tỉ lệ tử vong cao và thường để lại di chứng nặng nếu nhập viện muộn (khi đã hôn mê sâu). Những người qua khỏi có thể gặp những biến chứng nặng nề như sống thực vật, động kinh, mù mắt, liệt dây thần kinh 3 hoặc 4, liệt nửa người hoặc 2 chi dưới, thiểu năng trí tuệ, thay đổi tính tình, béo phì, vô kinh ở nữ giới…
Lao màng não là tình trạng hiếm gặp ở người mắc bệnh lao và có nguy cơ tử vong cao nhất trong các dạng bệnh lý lao hiện nay do quá trình phát triển chậm, các triệu chứng không đặc hiệu và dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác.
Lao màng não xuất hiện khi vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể và theo đường máu đến tấn công não và màng não. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi. Ở người lớn thì lao màng não thường gặp ở lứa tuổi 20 - 50, nam mắc nhiều hơn nữ. Ở trẻ em, bệnh chủ yếu ở lứa tuổi 1 - 5. Bệnh khởi đầu với những triệu chứng không đặc hiệu nhức đầu, chóng mặt, ù tai, co giật khu trú, liệt, nói sảng, buồn bã… khá giống với các bệnh thông thường như cảm cúm, rối loạn tiền đình, viêm xoang, rối loạn tâm lý. Nhìn chung các triệu chứng bệnh ở giai đoạn này khó nhận biết được, dễ bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý khác.
Khi bệnh tiến triển, tùy thuộc vào thời gian mắc bệnh sớm hay muộn mà các triệu chứng của lao màng não có thể rất nghèo nàn hoặc phong phú.
Tuy nhiên, càng về sau các biểu hiện bệnh càng đầy đủ và rõ ràng như sốt và ớn lạnh, sốt kéo dài, tinh thần thay đổi, đau đầu khu trú hoặc lan tỏa, liên tục hoặc thành từng cơn, âm ỉ hoặc dữ dội, buồn nôn và nôn, nôn vọt không liên quan tới bữa ăn, bí đại tiểu tiện (thường gặp bí tiểu). Các biểu hiện rối loạn ý thức có thể có với mức từ nhẹ đến nặng (hôn mê), nhạy cảm và sợ ánh sáng (thường nằm quay mặt vào phía góc tối).
Do các biểu hiện này cũng gặp ở các bệnh về não khác như u não, xuất huyết não, màng não, viêm màng não mủ, viêm màng não do nấm… nên bệnh nhân và ngay cả thầy thuốc cũng chẩn đoán nhầm, tập trung điều trị các bệnh về não mà bỏ qua việc điều trị lao.
Lao màng não thường gặp trên các cơ thể có hệ miễn dịch suy yếu như HIV/AIDS, nghiện rượu bia, lao phổi hoặc mắc các bệnh lý ác tính…
Lời khuyên thầy thuốc
Khi được chẩn đoán lao màng não bệnh nhân được chỉ định các thuốc chống lao theo phác đồ, kết hợp điều trị triệu chứng chống viêm, chống nôn, giảm đau…Khả năng phục hồi bệnh sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và thời gian bắt đầu điều trị. Nếu bạn được điều trị trước khi xuất hiện triệu chứng thì khả năng thành công cao.
Khi thấy cơ thể có những triệu chứng: nhức đầu, chóng mặt, ù tai kéo dài, bệnh nhân nên đến bệnh viện để kiểm tra sức khỏe. Đặc biệt, những người đã mắc các thể lao khác (như lao phổi, lao hạch, lao tiết niệu, lao xương…), những người sức đề kháng suy giảm do suy dinh dưỡng, sau nhiễm virus, không tiêm phòng lao, nhiễm HIV, đái tháo đường…cần tuân thủ tốt các hướng dẫn điều trị, có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, không làm việc quá sức để vi khuẩn lao không có cơ hội tấn công lên não.
Cũng như các bệnh lao khác, lao màng não nếu được phát hiện sớm, dùng các thuốc điều trị lao đặc hiệu và các biện pháp hồi sức tích cực, việc chẩn đoán và điều trị bệnh ngày càng đạt được kết quả khả quan, tỉ lệ tử vong và di chứng do bệnh giảm đi đáng kể.
