Cận Tết, giá cả các mặt hàng cũng như dịch vụ thiết yếu đều có xu hướng tăng. Tuy nhiên, hiện tại, với những khó khăn chung của nền kinh tế, công nhân viên chức, công nhân, đặc biệt là nhóm người thuộc đối tượng lao động tự do đều canh cánh nỗi lo cận Tết trong thời kinh tế khó khăn.
Lao đao tìm việc làm
Thông thường, Tết đến, cán bộ, công nhân, viên chức, người lao động trông chờ vào khoản thưởng. Năm nay, đúng như dự đoán của nhiều người, “kịch bản” thưởng Tết vẫn như những năm trước, khối kinh doanh lĩnh vực tài chính, ngân hàng, tư vấn luật... có mức thưởng cao nhất: 10 - 20 tháng lương. Đội sổ vẫn là những doanh nghiệp may, giày da, xây dựng... với số đông người lao động. Qua khảo sát ở một số doanh nghiệp (DN), thưởng Tết năm nay duy trì bằng năm ngoái cũng là một cố gắng lớn. Chính vì dự đoán được tình hình lương thưởng trong dịp Tết không như mong đợi, nhiều lao động đang bất an, lo lắng. Tiếp xúc với anh Nguyễn Tuấn Thành, quê Nam Định, công nhân xây dựng, anh cho biết: “Năm nay, lạm phát tăng cao, thưởng Tết nghe đâu lại thấp hơn năm trước nên nhiều công nhân đã tỏ ra lo lắng”. Bản thân anh cũng đang dự tính, sau Tết có thể không trở lại công ty mà sẽ đi làm phụ hồ bên ngoài. Thế nhưng ý định này của anh Quân có vẻ không ổn vì “tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa”, những người làm việc thời vụ như phụ hồ cho các công trường xây dựng có khi cả đời không biết mặt tiền thưởng Tết. Để có chút tiền dư dả chuẩn bị cho Tết, ngoài kiếm việc làm thêm, tăng ca thì phần lớn người lao động đang phải tính toán chi tiêu từng đồng trong cuộc sống hàng ngày. Chị Trần Tú Quỳnh, công nhân Khu công nghiệp Nội Bài, cho biết: “Giá cả dẫu chưa tăng nhiều nhưng với thu nhập của chúng tôi, ngay cái giá rẻ hơn một chút này cũng đã là khó thở. Phần lớn người lao động thu nhập bình quân trên dưới 2 triệu đồng/người/tháng, ngoài khoản ăn uống hàng ngày, họ còn nhiều khoản chi khác như tiền nhà trọ, tiền điện, nước, rồi con cái ăn học. Ngày thường đã khó khăn, Tết đến phải lo nhiều hơn, chi tiêu dè sẻn hơn”.
Thời điểm này, hàng loạt DN đang làm ăn thua lỗ, phải phá sản hoặc tạm ngừng hoạt động. Do đó, thay vì bắt đầu việc tuyển thêm lao động phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh dịp Tết thì hàng loạt chủ DN lại giảm việc, bớt nhân công. Và tất yếu khối thị trường lao động tự do lao đao. Anh Đinh Ngọc Như ở Khu công nghiệp Bắc Ninh, cho biết, giờ này mọi năm, anh đã đi làm phụ hồ, giặt bao ni lông thuê... kiếm chừng 3 triệu đồng/tháng. Gia đình anh luôn trông vào khoản thu nhập đáng kể này để tiêu Tết. Nhưng năm nay, giờ này anh vẫn ở nhà chờ việc. “Chưa bao giờ khó kiếm chuyện làm mướn như trước Tết này. Có hôm đứng ở chợ người Cầu Giấy cả ngày chẳng có ai gọi thuê làm”.
Làng nghề cũng ít việc làm
Ông Khuất Văn Thành – Trưởng phòng Lao động việc làm huyện Hoài Đức, Hà Nội, cho biết: “So với năm trước, năm nay, tỷ lệ lao động tự do làm việc tại các làng nghề như La Phù, Dương Liễu giảm mạnh. Thay vì thuê lao động thời vụ, các gia đình tự điều chỉnh sản xuất nhằm giảm nhân công, tiết kiệm chi phí. Vì theo dự tính, tình hình kinh doanh của làng nghề trong dịp cận Tết cũng khó khăn hơn so với cùng kỳ năm 2011”. Ông Đỗ Quang Vui – Giám đốc Sở LĐ-TB&XH tỉnh Bắc Ninh cho hay: “Toàn tỉnh có tới 62 làng nghề, thông thường, các làng nghề này có thể giải quyết việc làm cho hơn nửa số lao động thời vụ trong toàn tỉnh, ngoài ra còn tạo việc làm cho hàng nghìn lao động tự do từ các vùng quê khác như: Thái Bình, Nam Định, Thanh Hoá... về làm việc. Tuy nhiên, năm nay, số lượng lao động thời vụ cũng giảm”. Ông Vũ Quang Thành – Phó Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm Hà Nội nhận định: “Tình hình chung là thị trường lao động năm nay khó khăn hơn so với các năm trước. Căn cứ vào các kênh thông tin trung tâm thu thập được, các DN, gia đình vẫn tuyển dụng lao động tự do, lao động thời vụ để phục vụ nhu cầu bán hàng Tết. Đa phần vẫn là tuyển dụng lao động vận chuyển hàng hóa, bán hàng (hiện tại đã chiếm 50% nhu cầu tuyển dụng trên thị trường). Tuy nhiên, dù có khởi sắc thì nhu cầu về lao động dịch vụ cũng đã giảm so với các năm trước”.
Như vậy, mặt bằng chung năm nay ở mọi phương diện khiến người lao động khá khó khăn trong tìm việc làm cũng như chuẩn bị cho một cái Tết tươm tất. Có lẽ chính những gian hàng bình ổn giá cũng như những chính sách hỗ trợ, trợ cấp của các ban ngành chức năng sẽ hỗ trợ cho người lao động dịp cận Tết này.
Bài và ảnh: Tuệ Minh