Vi khuẩn lao đi vào da qua những vết xây xát, chảy máu hoặc những vết cắt, thường là ở các phần hở như bàn chân, cẳng chân, bàn tay hay mặt. Ở các nước có phong tục cắt bao quy đầu và âm vật, lao còn có thể xâm nhập qua tổn thương ở đây.
Thương tổn của lao da xuất hiện do rối loạn chức năng da, mà nguyên nhân là sự giảm độ bền và sức thẩm thấu của các mạch máu lớp hạ bì, rối loạn chuyển hóa nước muối khoáng và sự thăng bằng của các vitamin. Lao da còn chịu ảnh hưởng của điều kiện sống và xã hội như ô nhiễm, chỗ ở chật chội, thiếu ánh nắng mặt trời, phong tục tập quán...
Sau khi lao da xâm nhập qua các vết đứt, xây xát, các vết này sẽ lên sẹo bình thường nhưng sau một thời gian lại sưng, không đau hoặc đau ít, sau đó vỡ ra tạo một ổ loét nông, hạch khu vực to dần. Đây là phức hợp sơ nhiễm ở da. Ổ loét dày và to dần, ăn rộng ra vùng da xung quanh. Có những nốt bã đậu nhỏ màu vàng. Hạch khu vực vỡ gây rò và loét.
Lupus lao là thể hay gặp nhất, thường xảy ra ở lứa tuổi thanh thiếu niên, có các hình thái sau:
Lupus lao phẳng: Các củ lao nổi cao trên mặt da, kích thước từ 1mm - 3mm. Ấn vào xuất hiện màu vàng, dùng kim chọc có cảm giác như chọc vào một miếng bở.
Lupus lao vẩy nến: Có một lớp vảy dày trên mặt tổn thương.
Lupus lao loét: Nhiều ổ loét nông bờ nham nhở. Đáy ổ có các hạt lổn nhổn lẫn với mủ.
Lupus lao mì: Tổn thương sần mì như hạt cơm.
Lao cóc hay gặp ở người lớn, gồm nhiều sẩn chắc, mặt sần sùi có vảy, kích thước 2mm - 3mm, màu tím viền đỏ, đứng sát nhau trông như da cóc.
Lao kê ở da hiếm gặp, nhưng phổ biến ở những người có HIV/AIDS. Trên da, thậm chí toàn thân có những nốt màu đỏ, đồng kích thước 1mm - 2mm, không nổi cao hơn mặt da.
Để chẩn đoán lao da, phải dựa vào tổn thương cơ bản, tìm vi khuẩn. Lao da có thể bị nhầm với mụn cơm do virut, các sẩn ban giang mai.
Lao da có thể điều trị tốt bằng chống lao đường toàn thân. Có thể đốt điện hay đốt bằng hóa chất, laser và phẫu thuật cắt bỏ tổn thương, vá da.
BS. Thanh Tâm