Nhiều năm qua, xác định cây dược liệu là loại cây trồng chủ lực, Lào Cai đã ban hành các Quy hoạch, Nghị quyết, Đề án, Kế hoạch để phát triển sản xuất cây dược liệu. Đến nay, tổng diện tích cây dược liệu chính trên địa bàn tỉnh này đạt trên 3.550 ha (gồm nhóm cây dược liệu lâu năm dưới tán rừng như sa nhân tím, hồi, chè dây, tam thất, giảo cổ lam và nhóm dược liệu hàng năm như atiso, đương quy, cát cánh, xuyên khung, chùa dù).
Địa phương này cũng từng bước hình thành vùng sản xuất dược liệu tập trung, gắn với ứng dụng các biện pháp kỹ thuật. Đồng thời, một trong những tiềm năng lớn có thể khai thác khi phát triển kinh tế dược liệu tại Lào Cai là gắn với kinh tế du lịch.
Vùng chuyên canh trồng dược liệu cát cánh
Hiện có 210 ha (13 loại cây) cây dược liệu trồng tại Lào Cai đã được Bộ Y tế đánh giá công nhận đạt các nguyên tắc, tiêu chuẩn thực hành tốt nuôi trồng, thu hái dược liệu và các nguyên tắc, tiêu chuẩn khai thác dược liệu tự nhiên GACP; giá trị thu nhập bình quân từ sản xuất cây dược liệu đạt 120 - 150 triệu/ha, hiệu quả kinh tế cao gấp 4 - 5 lần so với sản xuất lương thực.
Việc sơ chế, chế biến bước đầu được trú trọng đầu tư, có 01 cơ sở chế biến theo quy mô công nghiệp và nhiều cơ sở chế biến quy mô nhỏ.
Tuy nhiên, theo đánh giá của UBND tỉnh Lào Cai, bên cạnh những kết quả đạt được, hiện việc phát triển công nghiệp dược liệu vẫn còn nhiều bất cập, khó khăn như hệ thống cơ sở hạ tầng của các vùng trồng cây dược liệu còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất với quy mô lớn, tập trung.
Khâu sản xuất giống cây dược liệu cũng yếu, chưa ứng dụng các công nghệ tiên tiến trong sản xuất giống cây dược liệu, sản lượng cây giống chưa đáp ứng đủ yêu cầu sản xuất. Sản xuất một số loại dược liệu chính còn nhỏ lẻ, manh mún, bị động.
Hiện Lào Cai cũng chưa có nhiều doanh nghiệp, HTX đầu tư cơ sở chế biến sâu nên giá trị sản phẩm còn thấp. Việc liên kết trong sản xuất cây dược liệu thực hiện chưa tốt, thiếu doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm có năng lực đủ lớn để hình thành liên kết bền vững...
Nhằm phát triển công nghiệp dược liệu thành ngành trọng điểm, Lào Cai đã phê duyệt Chương trình phát triển công nghiệp dược liệu trên địa bàn tỉnh Lào Cai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Theo đó, từ nay đến năm 2030, tỉnh Lào Cai sẽ ưu tiên đầu tư xây dựng phát triển các sản phẩm dược liệu gắn với du lịch và chương trình OCOP - mỗi xã một sản phẩm.
Theo thống kê, hiện trên địa bàn tỉnh Lào Cai có khoảng 850 loài cây thuốc, trong đó có 70 loài cây thuốc quý hiếm thuộc diện bảo tồn. Đặc biệt, Lào Cai có nhiều loài quý hiếm có giá trị y dược rất cao, là thành phần chính để sản xuất các loại biệt dược như sâm Hoàng Liên, bình vôi, tam thất, chè dây, giảo cổ lam, thất diệp nhất chi hoa, đỗ trọng,…
Hiện, các mô hình sản xuất dược liệu kết hợp du lịch tại Lào Cai ngày càng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là các mô hình du lịch dịch vụ thắm thuốc, ngâm chân, xông hơi và các sản phẩm từ dược liệu làm quà tặng như cao Atiso, trà thảo dược, tam thất, các loại mỹ phẩm từ dược liệu,…
Dự kiến, lượng khách du lịch đến Lào Cai sẽ tăng mạnh với khoảng trên 5 triệu lượt khách/năm; nếu mỗi du khách mua hoặc sử dụng một sản phẩm/dịch vụ từ thảo dược thì giá trị thu ước đạt trên 500 tỷ đồng từ các sản phẩm như ẩm thực, mỹ phẩm, thuốc tắm, chất tẩy rửa hữu cơ, sản phẩm chức năng…
Tính đến nay, Lào Cai đã có 163 sản phẩm được công nhận OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có nhiều sản phẩm là thảo dược đã và đang hấp dẫn du khách, làm món quà cho du khách mang nét đặc trưng riêng có của Lào Cai.
Lào Cai phấn đấu đến năm 2030, duy trì và phát triển diện tích dược liệu của tỉnh đạt khoảng 5.000ha. Tỉnh phát triển tối thiểu 2 cơ sở sơ chế, chế biến dược liệu; xây dựng thương hiệu từ 2-3 sản phẩm dược liệu và có thêm từ 3-5 sản phẩm dược liệu được tạo ra gắn với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm.
Lào Cai: Phát triển kinh tế dược liệu gắn với du lịch và OCOP
Đồng thời, hình thành 5 nhóm sản phẩm dược liệu gắn với du lịch; hình thành ít nhất 5 điểm du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm gắn với dược liệu tại Sa Pa, Bắc Hà, Bát Xát, Bảo Yên.
Để đạt được mục tiêu này, Lào Cai sẽ tiếp tục xây dựng ổn định vùng nguyên liệu bằng việc bảo tồn các loài cây dược liệu quý tại Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Khu Bảo tồn Thiên nhiên Bát Xát, Khu Bảo tồn Thiên nhiên Hoàng Liên, Văn Bàn; khuyến khích các doanh nghiệp, Hợp tác xã đầu tư nâng câp dây truyền chế biến, tăng cường xúc tiến, quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu và phát triển các sản phẩm OCOP.
