Làng cổ Đường Lâm là làng cổ đầu tiên ở Việt Nam được Nhà nước trao bằng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Nơi đây lưu giữ được hầu hết các đặc trưng cơ bản của một ngôi làng Việt với cổng làng, cây đa, bến nước, sân đình, chùa, miếu, điếm canh, giếng nước... Đường Lâm cũng là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nơi duy nhất “một ấp hai vua” – nơi sinh của Vua Phùng Hưng và vua Ngô Quyền; đồng thời cũng là quê hương của nhiều danh nhân như: Thám hoa Giang Văn Minh, Phan Kế Toại, Hà Kế Tấn, Kiều Mậu Hãn, Phan Kế An…
Phó Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây, ông Lê Đại Thăng cho biết, thời gian qua, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản Làng cổ Đường Lâm luôn được chú trọng với sự hỗ trợ, tư vấn của các cấp quản lý và nhiều tổ chức trong nước, quốc tế. Di tích đã và đang phát huy giá trị một cách bền vững, đúng với tiêu chí mà Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND thành phố Hà Nội đã đề ra.
Bên cạnh công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích, công tác khai thác tiềm năng phát triển du lịch di sản, phát huy giá trị di tích tại Làng cổ cũng được chính quyền và người dân thị xã Sơn Tây triển khai hiệu quả.
Đến với Làng cổ Đường Lâm, ngoài việc tìm hiểu câu chuyện lịch sử, những nét kiến trúc, mỹ thuật của các di tích nổi tiếng: Đình Mông Phụ, chùa Mía…, khách tham quan còn được thưởng thức sản vật nông thôn; trải nghiệm 1 ngày làm nông dân; dịch vụ homestay.... Trung bình mỗi năm, Làng cổ Đường Lâm thu hút 120 nghìn đến 130 nghìn lượt khách du lịch, trong đó có từ 6 nghìn đến 7 nghìn lượt khách quốc tế.
Lối kiến trúc cổ kính của Cổng làng Mông Phụ.
Làng cổ Đường Lâm nhìn từ trên cao.
Để quảng bá và tôn vinh các giá trị văn hoá, di sản cũng như khai thác tiềm năng du lịch, tại lễ kỉ niệm đã diễn ra nhiều hoạt động hấp dẫn: Tuyên truyền vận động các tổ chức, cá nhân cùng chung tay bảo vệ di sản, phát triển du lịch cộng đồng; tổ chức các hoạt động, xây dựng sản phẩm du lịch hấp dẫn, phù hợp với nhu cầu của khách; trưng bày một số tác phẩm hội họa về đề tài sinh hoạt, sản xuất, phong tục, tập quán của người dân làng cổ; trưng bày trang phục truyền thống của địa phương; trưng bày các bản vẽ, vật liệu kiến trúc độc đáo của làng cổ Đường Lâm.
Bên cạnh đó, còn có các hoạt động: Cuộc thi ẩm thực dành cho một số hộ sản xuất sản phẩm du lịch với các món ăn truyền thống của địa phương, thưởng thức trà đạo Nhật Bản; không gian trải nghiệm trò chơi dân gian…
