Bị rắn lục cắn khi đi phát rừng, chị Cháng Thị T. (18 tuổi, Vị Xuyên, Hà Giang) rơi vào tình trạng “thập tử nhất sinh”. May mắn thay, bệnh nhân (BN) đã được các bác sĩ của Trung tâm Chống độc (BV Bạch Mai) cứu sống với số lần thay huyết tương (PEX) kỷ lục – 10 lần. Đây được coi là giải pháp tình thế lần đầu tiên áp dụng cho BN nguy kịch vì rắn độc cắn do không đủ nguồn huyết thanh kháng nọc để điều trị và đã mang lại kết quả tốt.
 Sức khỏe bệnh nhân ổn định sau 12 ngày điều trị. |
Suýt chết vì rắn cắn
Trong lúc đi vào rừng (ngày 31/5/2013), chị Cháng Thị T. bất ngờ bị một con rắn màu xám lao ra cắn vào cánh tay trái. Khoảng 1 giờ sau, khi thấy cánh tay bắt đầu sưng nề, đau buốt, chảy máu tại chỗ cắn, chị T. mới vào BV đa khoa tỉnh Hà Giang. Tại đây, BN được điều trị kháng sinh, truyền dịch, giảm đau... nhưng không đỡ nên đã được chuyển đến Trung tâm Chống độc (BV Bạch Mai) điều trị ngày 1/6. Lúc vào viện, BN rơi vào tình trạng mệt xỉu, da xanh, niêm mạc nhợt nhạt. Đặc biệt, BN xuất huyết nhiều nơi, tại chỗ cánh tay trái, nhiều mảng xuất huyết kèm phỏng nước, hoại tử; sưng nề toàn bộ tay trái lan lên vai và ngực trái. Mạch 170 lần/phút; huyết áp 95/40 mmHg; nhiệt độ cơ thể 36,9 độ C; nhịp tim nhanh.
Kết quả xét nghiệm máu rất đáng lo ngại: hồng cầu giảm mạnh 1,25 triệu/l (bình thường khoảng 4 triệu/l), BN sốc giảm thể tích do mất máu. Test đông máu tại giường 180 phút không đông... Các bác sĩ chẩn đoán, BN bị rối loạn đông máu nguy kịch do rắn lục cắn.
TS. Phạm Duệ - Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết: “Với BN này, cần thay huyết thanh kháng nọc gấp nếu không sẽ tử vong nhanh chóng vì nọc độc của rắn. Tuy nhiên, do thiếu nguồn huyết thanh kháng nọc nên các bác sĩ Trung tâm Chống độc đã quyết định kết hợp sử dụng thay huyết tương có kế hoạch điều trị cho BN với các biện pháp hồi sức chống độc tích cực toàn diện, mang lại kết quả điều trị tốt cho BN”.
Truyền gần 46 lít máu và chế phẩm cứu bệnh nhân
Căn cứ vào xét nghiệm và điều trị, các bác sĩ đã chia làm 3 giai đoạn bệnh để điều trị cho BN. Nhờ vậy, dù chức năng sống của BN bị đe dọa ngay từ lúc vào viện nhưng tình trạng bệnh tiến triển dần và đến ngày điều trị thứ 12, BN không cần thở ôxy.
ThS. Lê Quang Thuận (Trung tâm Chống độc) cho biết: Sau 12 ngày hồi sức chống độc, BN được thay huyết tương 10 lần với tổng số 24,2 lít. Tổng cộng máu và các chế phẩm truyền cho BN là 45,7 lít. BN tỉnh, tiếp xúc tốt, đỡ đau nhiều, da niêm mạc hồng. Tại chỗ vết rắn cắn đã khô, đang liền sẹo. Các chỉ số sinh học trở về mức bình thường.
TS. Phạm Duệ cũng khuyến cáo: nếu chẳng may bị rắn độc cắn, cần sơ cứu ngay, sau đó chuyển BN đến BV điều trị. Người thân cần động viên BN yên tâm, đỡ lo lắng, không để BN tự đi lại. Bất động chân, tay bị cắn bằng nẹp (vì vận động làm cho nọc độc xâm nhập cơ thể nhanh hơn). Cởi bỏ đồ trang sức ở chân, tay bị cắn vì có thể gây chèn ép khi vùng đó bị sưng nề. Áp dụng biện pháp băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang chúa, rắn biển và một số giống rắn hổ mang thường) để làm chậm sự xuất hiện triệu chứng liệt. Không băng ép khi rắn lục cắn vì có thể làm vết thương nặng thêm. Vận chuyển BN bằng phương tiện đến cơ sở y tế, đồng thời duy trì băng ép, bất động. Nếu BN khó thở thì hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt hoặc bằng phương tiện y tế có tại chỗ như bóp bóng, máy thở xách tay...).
Thanh Hiệp