Theo TS.BS. Trương Thanh Tình, toàn thế giới ghi nhận khoảng 50 triệu người mắc bệnh động kinh. Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc bệnh động kinh vào khoảng 0,5 tới 1% dân số, tương ứng khoảng 500 tới 1 triệu người mắc.
"Đáng chú ý, cứ 10 người bị động kinh thì có tới 3 người lâm cảnh động kinh kháng thuốc", TS.BS Trương Thanh Tình cho biết.
Đây là tình trạng bệnh nhân bị các cơn động kinh lập đi lập lại nhiều lần, dù đã thử nhiều loại thuốc chống động kinh khác nhau (ít nhất 3 loại thuốc). Động kinh kháng thuốc có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm như chấn thương, đuối nước, lo âu, trầm cảm, suy giảm trí nhớ, chậm phát triển (đối với trẻ nhỏ). Thậm chí, tình trạng động kinh kháng thuốc có có thể dẫn tới nguy cơ đột tử.
TS.BS. Trương Thanh Tình - Trưởng khoa Ngoại Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM chia sẻ tại hội nghị.
Liên quan tới vấn đề điều trị động kinh kháng thuốc, chuyên gia chỉ rõ 3 phương thức từ truyền thống tới hiện đại. Theo đó, cách truyền thống là phẫu thuật cắt bỏ vùng tổn thương, hay còn gọi là vùng sinh động kinh. Đây là giải pháp có chi phí rẻ nhất (vài chục triệu mỗi ca phẫu thuật). Tuy nhiên, mổ hở luôn đính kèm những biến chứng khó lường.
Đối với giải pháp hiện đại hơn gọi là kích thích não sâu (DBS), các điện cực được cấy vào não thông qua các lỗ nhỏ trên hộp sọ. Các điện cực này được nối với máy tạo xung điện đặt dưới da (ở vùng ngực), để gửi các xung điện tới các vùng não cụ thể nhằm điều chỉnh các tín hiệu bất thường, cải thiện các triệu chứng run, cứng khớp… Mặc dù ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật hở, song phương thức điều trị DBS vẫn được xem là can thiệp xâm lấn.
Chuyên gia còn thông tin thêm, ở Việt Nam lâu nay, vấn đề điều trị động kinh kháng thuốc chủ yếu bằng 2 phương thức này. Còn trên thế giới, ở những quốc gia phát triển, bệnh nhân động kinh kháng thuốc còn được điều trị với giải pháp hiện đại hơn: Phẫu thuật cấy thiết bị kích thích dây thần kinh phế vị (VNS).
Đây là giải pháp can thiệp ít xâm lấn đúng nghĩa với 2 đường mổ nhỏ vùng cổ để "bó" dây thần kinh phế vị, còn gọi là dây thần kinh số 10, bằng các lõi điện cực. Các lõi điện cực này nối với một máy phát xung nhỏ cỡ đồng tiền được đặt dưới da (vùng ngực trái).
"Phương thức này giúp chúng ta không đụng chạm gì tới não, không phẫu thuật cắt bỏ tổn thương não hay đặt thiết bị gì vào vỏ não cả. Chúng ta giữ nguyên hiện trạng não và chỉ điều biến thần kinh số 10 thông qua các lõi điện cực mà thôi. Tại Việt Nam, kỹ thuật VNS mới được thực hiện lần đầu tiên tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM", chuyên gia chia sẻ thêm.
Bộ thiết bị thực hiện kỹ thuật xâm lấn tối thiểu VNS.
Đối với hiệu quả điều trị động kinh kháng thuốc của VNS, chuyên gia phân tích rõ: Trong 3 tháng đầu tiên người bệnh có thể giảm được khoảng 25% các cơn động kinh. Đến 6 tháng sau người bệnh có thể giảm được từ 40% tới 50% các cơn động kinh. Sau một năm, có thể giảm tới 60% các cơn động kinh.
"Ghi nhận thực tế ở các nước đã thực hiện VNS cho thấy có thể giảm tối đa 66% sau 2 năm" – chuyên gia thông tin thêm.
Được biết, mỗi ca can thiệp VNS điều trị động kinh kháng thuốc có chi phí vào khoảng 700 triệu đồng. Bộ thiết bị hiện do một công ty ở Hoa Kỳ độc quyền sản xuất và tại Việt Nam chỉ có một đơn vị độc quyền phân phối. Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đã đặt hàng bộ thiết bị này từ 3 năm trước, tới nay mới có.
Đáng chú ý, tại hội nghị, các chuyên gia Ngoại thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đã thực hiện can thiệp thị phạm ca VNS đầu tiên tại Việt Nam.
Theo TS.BS Trương Thanh Tình, đây là bệnh nhân nam 17 tuổi, bị động kinh từ năm hai tuổi rưỡi và các cơn động kinh cứ tăng dần.
Ban đầu, bệnh nhân được các bác sĩ Nội Thần kinh kiểm soát cơn động kinh bằng thuốc. Song cách đây 2 năm thì cơn động kinh ngày càng dữ dội hơn, thậm chí gây ra những chấn thương nguy hiểm. Vì vậy, cách đây 2 năm em được phẫu thuật truyền thống, tức là phẫu thuật cắt bỏ vùng sinh động kinh.
Sau phẫu thuật, các cơn động kinh thưa dần, ổn định dần. Nhưng khoảng 6 tháng gần đây, nam bệnh nhân bị tái phát với 5 đến 8 cơn mỗi ngày.
"Phẫu thuật cắt bỏ kinh điển đã thực hiện rồi, giờ chuyển sang điều biến VNS để hoá giải tình trạng động kinh kháng thuốc", TS.BS Trương Thanh Tình cho hay.
Chia sẻ với PV Báo Sức khỏe & Đời sống, TS.BS. Trương Thanh Tình đã đề cập tới những bệnh nhi không may mắc bệnh lý động kinh kháng thuốc. Chuyên gia mong muốn kết nối và phối hợp với Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhi đồng 2 và Nhi đồng TPHCM, để mở rộng cơ hội điều trị VNS cho bệnh nhi.
"Tương lai của các em còn dài nhưng động kinh kháng thuốc khiến các em mặc cảm, giảm khả năng nhận thức, ảnh hưởng đến khả năng hòa nhập xã hội. Chúng tôi hy vọng kỹ thuật mới này sẽ mở ra hy vọng sống khỏe và học tập bình thường cho nhiều trẻ em Việt Nam", chuyên gia chia sẻ.
