Khi khởi phát và ngay cả khi đang ở giai đoạn đầu, ung thư vú không có triệu chứng cũng như không gây một biểu hiện nào cho bệnh nhân cảnh giác. Do đó, việc khám tầm soát nó là hết sức quan trọng. Dưới đây là một số cách để kiểm tra, khám.
Tự khám vú: được đề nghị thực hiện với mọi phụ nữ trên 20 tuổi. Phụ nữ nên khám ngực mình từ ngày thứ 8 của chu kỳ kinh hay sau khi sạch kinh với nhịp độ mỗi tháng một lần. Khi tự khám đều đặn, chị em sẽ biết tình trạng mỗi bên vú nên rất dễ phân biệt được đâu là bình thường, đâu là bất thường, với các bước như sau:
Đứng trước gương, tìm những thay đổi ở vú: ở trần, hai cánh tay buông xuôi hai bên hông, quan sát hai vú rồi đổi tư thế: hai tay giơ lên khỏi đầu và cuối cùng hai tay chống vào hông. Trong mỗi tư thế quay qua, quay lại chậm và quan sát cả hai vú để xem có gì thay đổi về kích thước, hình thể của hai vú, quan sát thay đổi mặt da vú (da cam, da bị lõm xuống ở một vùng nào đó), xem núm vú có bị kéo lệch hay tụt vào không và ấn nhẹ núm vú xem có máu hay chất dịch tiết ra ở đầu núm vú không.
Phụ nữ nên khám ngực mình từ ngày thứ 8 của chu kỳ kinh hay sau khi sạch kinh với nhịp độ mỗi tháng một lần
Tìm các thay đổi ở tư thế nằm: nằm ngửa, kê gối hoặc khăn xếp lại dưới vai bên phải, bàn tay phải đặt dưới đầu, dùng tay trái khám ngực phải (chụm các ngón tay lại dùng phần thẳng ngón tay day tròn tìm khối u hoặc mảng dày), bắt đầu sờ phần hõm nách tìm hạch và khối u sau đó sờ từ bờ ngoài của vú, sờ vòng quanh vú theo những đường vòng tròn nhỏ dần, cuối cùng là vùng sau núm vú nhằm tìm một cục u (khối u, khối bướu). Khi khám vú trái thì đổi ngược tư thế lại. Nếu thực hiện tốt các bước trên thì sẽ phát hiện được ung thư vú ở các giai đoạn rất sớm hoặc với các khối u với kích thước dưới 1cm và không có di căn hạch, lợi ích của phương thức này là một phương thức tự phát hiện sớm các u cục ở vú nói chung và ung thư nói riêng, không tốn kém.
Khám vú định kỳ: Đối với những phụ nữ khỏe mạnh từ 35 tuổi trở lên dù không có bất kỳ triệu chứng gì cũng cần khám kiểm tra vú định kỳ kể cả khám phụ khoa hàng năm, tốt nhất là 3 - 6 tháng khám 1 lần, nhất là những nữ giới có yếu tố nguy cơ.
Siêu âm vú 3 - 6 tháng 1 lần là việc làm cần thiết, vì là phương tiện chẩn đoán tốt, không xâm lấn, không đau, giá cả phù hợp túi tiền người Việt Nam. Điều đáng nói là đa số nhũ người Việt Nam có kích cỡ vừa, ít mỡ, không to như người châu Âu, nên siêu âm là có giá trị cao; bên cạnh đó thì nhũ ảnh cũng là phương tiện tốt để giúp chúng ta phát hiện sớm ung thư vú và nó có thể phát hiện được ung thư vú ở giai đoạn không có triệu chứng, là phương tiện có gia trị cao, nhất là đối với người có cặp nhũ to và nhiều mỡ.
Siêu âm vú 3 - 6 tháng một lần là việc làm cần thiết
Siêu âm tuyến vú có thể được thực hiện bất kỳ lúc nào của chu kỳ kinh nguyệt, kể cả lúc có thai hay đang cho con bú. Siêu âm tuyến vú giúp đánh giá được tình trạng bình thường hay phát hiện được nhiều bệnh lý của vú trong đó có ung thư...
Khi cần thiết có thể làm thêm tế bào học bệnh lý tuyến vú, là phương pháp chọc hút tế bào bằng kim nhỏ, với tên khoa học Fine Needle Aspiration, viết tắt là FNA. Phương pháp này có các ưu điểm là đơn giản, tương đối chính xác, thực hiện nhanh, ít tốn kém, an toàn, kết quả sẽ có ngay trong lần khám bệnh đầu tiên, chỉ chụp X-quang tuyến vú còn gọi là nhũ ảnh, khi có chỉ định của bác sĩ. Đây là phương pháp dùng tia X với tần số thấp để chụp, vì là tia X nên có tác hại nhất định. Đây là phương pháp tốt để giúp phát hiện ung thư vú ở giai đoạn rất sớm, thường được chỉ định thích hợp với người có cặp nhũ dày, nhiều mỡ, nên được ưa chuộng ở nữ giới các nước phương Tây. Khi chụp đúng kỹ thuật là ép dẹp ở mỗi vú, gây đau nên đa số nữ không ưa chuộng phương pháp này.
BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG
