Phân biệt cơn động kinh với cơn co giật do nguyên nhân khác
Không phải tất cả các cơn co giật đều do động kinh. Có rất nhiều nguyên nhân khác có thể gây co giật chân tay hoặc toàn thân, chẳng hạn như: Sốt cao trên 390C (thường là ở trẻ em); Chấn thương sọ não hoặc vùng đầu; Đột quỵ hoặc trẻ bị sang chấn khi sinh; Tổn thương não do u não, dị dạng mạch máu não, nhiễm trùng não (viêm màng não, viêm não...); Sử dụng nhiều chất kích thích như ma túy, rượu bia, cà phê hoặc người bắt đầu cai rượu cũng có thể gặp phải tình trạng co giật; Hạ huyết áp nặng khiến não bộ đột ngột bị thiếu đi lượng máu lớn cho hoạt động bình thường, gây phản ứng co giật; Tụt đường huyết (đói lả) khiến não không nhận đủ năng lượng cần thiết và gây ra co giật.
Động kinh có thể được chia thành 2 loại chính: Co giật cục bộ và co giật toàn thân. Ngoài ra, đôi khi động kinh chỉ biểu hiện là một cơn vắng ý thức, đặc trưng là sự đột ngột mất ý thức, ngừng mọi hoạt động trong thời gian rất ngắn vài chục giây. Khi đó, người bệnh trong trạng thái đờ đẫn, mắt nhìn vô hồn, đánh rơi đồ vật đang cầm trong tay.
Động kinh toàn thể: Cơn xuất hiện rất đột ngột, bệnh nhân (BN) thường kêu lên một tiếng rồi ngã lăn ra, ngay lập tức mất ý thức hoàn toàn. Cơn thường trải qua 3 giai đoạn:
Giai đoạn co cứng (kéo dài trong khoảng chừng 1 phút): Co cứng toàn bộ các cơ tứ chi, cơ ở thân, ở ngực, hai tay co, hai chân duỗi.
Giai đoạn co giật cơ (kéo dài trong khoảng chừng một vài phút): Giật cơ từng đợt đều đặn có nhịp, hai mắt trợn trừng, nhấp nháy, miệng sùi bọt có lẫn máu.
Giai đoạn hôn mê, lú lẫn: Sau giai đoạn co giật, người bệnh vào giai đoạn hôn mê sâu, thở dốc, đái dầm.
Cũng có khi người bệnh chỉ mất ý thức, té ngã (cơn không điển hình).
Động kinh cục bộ: Các cơn co giật cục bộ ở mặt, một phần chi... Động kinh cục bộ có thể là báo hiệu cho một cơn động kinh toàn thể tiếp theo.
Để có thể giúp đỡ BN trong cơn động kinh, tốt nhất tùy thuộc vào loại động kinh của người đó.
Cách sơ cứu một người đang cơn động kinh
Mặc dù các cơn động kinh có thể trông thật đáng sợ nhưng lại thường không phải là một trường hợp cần trợ giúp y tế khẩn cấp. Thông thường, sau khi cơn động kinh chấm dứt, người bệnh sẽ hồi phục trở lại bình thường. Vì vậy, khi gặp một người đang lên cơn co giật động kinh toàn thể, hãy bình tĩnh tiến hành các bước sau:
Đẩy các đồ vật cứng, sắc nhọn ra xa người bệnh.
Ghi nhớ thời gian bắt đầu cơn co giật;
Đệm đầu người bệnh bằng một vật mềm như khăn, áo, gối...
Đặt bệnh nhân nằm nghiêng một bên, nới lỏng quần áo.
Sau khi cơn co giật đã dừng lại, nhẹ nhàng đặt BN vào vị trí hồi phục.
Nếu BN trong cơn vắng ý thức, hãy nhẹ nhàng hướng dẫn người đó tránh khỏi mọi nguy hiểm. Nói khẽ và bình tĩnh.
Nếu BN có co giật cục bộ, chảy nước dãi, mấp máy giật môi vô thức..., nhẹ nhàng hướng dẫn người bệnh tìm chỗ nằm an toàn, phòng ngừa một cơn động kinh toàn thể.
Những sai lầm dễ mắc phải khi sơ cứu động kinh
Có một số điều không nên làm khi gặp người lên cơn co giật bởi vì có thể khiến họ tổn thương nhiều hơn: Không cố gắng giữ chặt, kìm kẹp người bệnh; Không đặt bất cứ thứ gì vào miệng người bệnh; Đừng cố gắng di chuyển người bệnh trừ khi họ đang ở gần một vật gì đó có thể gây nguy hiểm.
Cách giúp BN sau cơn động kinh
Để giúp người bị động kinh có thể phục hồi tốt sau khi co giật, cần thực hiện các bước này sau khi cơn co giật chấm dứt:
Bước 1: Quỳ gối xuống một bên bệnh nhân, đặt cẳng tay của bệnh nhân gần nhất với bạn, thẳng góc với cơ thể bệnh nhân, gập cánh tay lên trên.
Bước 2: Đặt bàn tay của bệnh nhân áp vào má bên đối diện của tay.
Bước 3: Đặt tay lên đầu gối chân của BN, kéo gối lên để chân của BN gấp lại và bàn chân còn áp sát nền (tay kia vẫn áp vào má BN). Kéo đầu gối BN về phía bạn, như thế BN sẽ quay người về phía bạn.
Bước 4: Nhẹ nhàng nâng cằm BN để hơi nghếch đầu về phía sau, vì điều này sẽ giúp BN thở dễ dàng hơn. Kiểm tra xem hơi thở BN có trở lại bình thường không. Nhẹ nhàng kiểm tra miệng người đó xem có gì chặn đường thở (như thức ăn hoặc răng giả long ra) và loại bỏ nếu bạn có thể làm như vậy một cách an toàn.
Ở bên cạnh BN cho đến khi người đó đã bình phục hoàn toàn.
Khi nào cần gọi 115?
Thông thường, khi một người bị động kinh, không cần phải gọi xe cứu thương. Tuy nhiên, hãy gọi cấp cứu nếu:
Trong cơn động kinh, người đó đã tự làm mình bị thương nặng.
Người đó khó thở sau khi cơn co giật đã dừng lại.
Người đó lên một cơn động kinh ngay tiếp sau cơn trước.
Cơn động kinh kéo dài hơn 5 phút. Hoặc cơn động kinh kéo dài hơn 2 phút so với cơn bình thường của người đó (nếu là người thân đã biết tiền sử bệnh).
Nếu xác định đây là cơn co giật đầu tiên chưa rõ nguyên nhân, nên đưa người bệnh tới bệnh viện kiểm tra và tìm căn nguyên chính xác để điều trị sớm.
