Lạm dụng thuốc nhỏ mắt coi chừng bị mù

Chiều ngày 12/3, BV Mắt TW đã tổ chức lễ mít tinh phát động và hưởng ứng Tuần lễ glôcôm (11-16/3/2013) với chủ đề “Đừng để bệnh glôcôm đánh cắp thế giới tươi đẹp của bạn!”. Trong tuần lễ này, các bác sĩ sẽ khám, tư vấn, cấp thuốc miễn phí cho tất cả những bệnh nhân (BN) glôcôm đã và đang được điều trị bệnh glôcôm; khám sàng lọc và điều trị miễn phí cho người nghèo, đối tượng chính sách, thương bệnh binh, người khuyết tật.

Trong một cuộc điều tra của BV Mắt TW trên 16 tỉnh, thành, tỉ lệ mù lòa ở người trên 50 tuổi chiếm 3,1% - trong đó khoảng 25.000 người mù do bệnh glôcôm. Đáng chú ý là hầu hết người dân còn lơ mơ hoặc không nghe biết gì về căn bệnh này.

PGS.TS Cung Hồng Sơn, PGĐ BV Mắt TW cho biết, glôcôm là bệnh nhãn áp tăng quá mức chịu đựng của mắt bình thường, lõm, teo đĩa thị thần kinh và tổn hại thị trường đặc hiệu. Căn bệnh tiến triển âm thầm nhưng gây mù nguy hiểm, chỉ đứng hàng thứ 2 sau bệnh đục thủy tinh thể. Song, nhiều người khi nhập viện trong tình trạng muộn, thị lực rất thấp, nguy cơ mù loà cao. Bên cạnh đó, số BN không tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc và phác đồ điều trị khá phổ biến gây nguy cơ tái phát rất cao. Qua theo dõi BN glôcôm góc mở điều trị tại khoa glôcôm, có tới 43% BN có bệnh tiến triển nặng thêm và tỉ lệ BN mắc bệnh glôcôm tăng dần theo từng năm.

Dù là bệnh nguy hiểm nhưng các bác sĩ chuyên khoa mắt nhận định, bệnh glôcôm hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng cách phát hiện sớm, điều trị kịp thời bằng thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật và phải được theo dõi thường xuyên, tái khám định kỳ. Bệnh glôcôm không thể điều trị dứt điểm mà chỉ có thể ngăn chặn bệnh không tiếp tục gây tổn thương đầu dây thần kinh thị giác. BN khi đã mắc bệnh glôcôm nhất thiết phải đi khám định kỳ, được các bác sĩ nhãn khoa tư vấn, theo dõi chặt chẽ nhằm kiểm soát được diễn biến bệnh, hạn chế tối đa tổn hại về thực thể và chức năng thị giác.

Trên thị trường hiện có bán các loại thuốc nhỏ mắt có chứa steroids để điều trị chứng ngứa, khô mắt, viêm kết mạc… Nhiều người đã tự ý mua về dùng, tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến mắt bị glôcôm nếu dùng trong thời gian dài. Tuy nhiên, theo BS Hà Thanh, khoa glôcôm (BV Mắt TW), việc người dân lạm dụng và tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt, không có chỉ định của thầy thuốc khiến cho mắt có thể bị glôcôm do tra corticoid kéo dài. Thống kê của BV Mắt TW cho thấy, BN bị glôcôm góc mở, có tiền sử tra corticoid tại mắt kéo dài chiếm 31,7% đến 33,1% - trong đó số người trong lứa tuổi lao động (25-59) chiếm 63,1%.

Các bác sĩ cho hay, glôcôm là căn bệnh có yếu tố di truyền nên người thân của BN nên đi khám chuyên khoa mắt để có phương pháp điều trị kịp thời. Đặc biệt, những người trên 35 tuổi; BN có tiền sử dùng corticoid kéo dài (tra mắt hoặc toàn thân); những BN có bệnh toàn thân như: đái tháo đường, cao huyết áp…; nhãn áp cao trên 25 mmHg; người có nhãn cầu nhỏ như bị viễn thị nặng, giác mạc nhỏ, tiền phòng nông hoặc những người dễ xúc cảm, hay lo âu là cơ địa thuận lợi để xuất hiện cơn glôcôm… có nguy cơ mắc bệnh cao.

Biểu hiện của bệnh thường khởi phát đột ngột buổi chiều tối, hoặc khi BN đang cúi xuống đọc sách, hoặc sau những sang chấn tinh thần mạnh. Mắt đột ngột đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên, BN nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ như cầu vồng, thường buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, vã mồ hôi, mắt đỏ lên và nhìn mờ ở nhiều mức độ, có thể chỉ mờ như nhìn qua màn sương nhưng cũng có thể giảm thị lực trầm trọng xuống còn đếm ngón tay hoặc bóng bàn tay. Sờ tay vào mắt thấy nhãn cầu căng cứng như hòn bi. Đôi khi BN thấy sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng không tiết rử mắt, mi mắt sưng nề, mắt đỏ theo kiểu cương tụ rìa, giác mạc phù nề mờ đục. Khi có những triệu chứng như trên người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám mắt, đo nhãn áp và xử trí kịp thời.

Một số trường hợp glôcôm xuất hiện âm thầm, tiến triển chậm trong thời gian dài, thị lực trung tâm thường được bảo tồn đến giai đoạn muộn của bệnh nên BN không nhận thấy thị lực của mình đang giảm đi cho đến khi bệnh đã ở giai đoạn tiến triển với tổn hại nặng. Đa số BN không cảm thấy đau nhức mắt, một số trường hợp đôi khi thấy mắt căng tức nhẹ thoáng qua hoặc nhìn mờ như qua 1 màn sương rồi tự hết, những triệu chứng trên thường không rõ ràng nên BN ít để ý đến.