Tuy nhiên nguyên tắc làm đẹp của y học cổ truyền là phải tổng hợp nhiều biện pháp khác nhau như tinh thần thư thái, ăn uống hợp lý, tập luyện tích cực, dùng thuốc an toàn, trọng dụng các sản phẩm làm đẹp có nguồn gốc thiên nhiên, thuận ứng theo mùa...
Các yếu tố khí tượng, lối sống, tính chất công việc, thể chất cũng ảnh hưởng đối với sức khỏe nói chung và vẻ đẹp của làn da nói riêng.
Bài thuốc Thất bạch cao
Theo kinh nghiệm của y học cổ truyền, các thuốc có công dụng làm đẹp được chia thành nhiều nhóm khác nhau, trong đó có nhóm thuốc làm nhuận và trắng da. Nhóm này có 14 vị thường được dùng là bạch chỉ, bạch cập, bạch truật, bạch phụ tử, bạch cương tàm, bạch linh, trân châu, bạch tật lê, đông qua, kê tử bạch, ngọc trúc, thiên môn, sữa bò và hoài sơn.
Bài thuốc Thất bạch cao do Hứa Quốc Trinh, y gia trứ danh đời Nguyên (Trung Quốc) chế ra và được ghi trong cuốn Ngự dược viện phương nổi tiếng. “Thất” có nghĩa là 7, “bạch” là chữ đầu trong tên gọi của các vị thuốc và cũng hàm nghĩa là làm trắng, làm sáng da, Thất bạch cao là loại thuốc cao được chế từ 7 vị thuốc cùng có chữ “bạch” đứng đầu trong tên gọi.
Cây và vị thuốc bạch cập trong bài thuốc Thất bạch cao.
Công thức cụ thể như sau:
Bạch chỉ 30g, bạch cập 4,5g, bạch truật 30g, bạch phụ tử (sống) 9g, bạch liễm 30g, bạch tế tân (bỏ lá, đất) 9g và bạch linh (bỏ vỏ) 9g.
Cách dùng: 7 vị thuốc sấy khô, nghiền thành bột, trộn với lòng trắng trứng gà, làm thành viên to bằng hạt ngô, phơi khô trong bóng râm. Mỗi tối trước khi đi ngủ, rửa mặt thật sạch, lấy 1 viên thuốc hòa với nước ấm (nếu có nước vo gạo thì càng tốt) rồi xoa nước này lên mặt, để qua đêm, sáng hôm sau rửa sạch.
Bài thuốc có công dụng dưỡng da đối với da bình thường và để điều trị các trường hợp da khô, da thô, da nhiều nếp nhăn và có các vết thâm do ứ đọng sắc tố.
Dược thiện ích tinh huyết hỗ trợ điều trị
Vừng, còn gọi là chi ma, hồ ma, cự thắng, mè... vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ can thận, ích tinh huyết, nhuận tràng, làm đen tóc đẹp da. Thành phần dinh dưỡng giữa vừng đen và vừng trắng không có sự khác biệt lớn. Tuy nhiên kinh nghiệm sử dụng từ dân gian cho thấy vừng đen có tác dụng bổ thận mạnh hơn vừng trắng. Theo nghiên cứu dược lý hiện đại, thoa dầu mè lên vùng da có tác dụng chống viêm và hạn chế kích thích. Bài thuốc giúp đẹp da và ngăn ngừa tóc rụng, bạc: vừng đen 500g, phơi khô, sao chín, tán thành bột mịn và bảo quản trong lọ. Mỗi lần dùng 1-2 thìa có thể thêm đường phèn, nước sôi 50-100ml, khuấy đều cho dễ uống.
Đậu nành, còn gọi là đậu tương, hoàng đậu, hoàng đại đậu... vị ngọt, tính bình, có công dụng kiện tỳ lợi thấp, ích huyết, giải độc, dưỡng da, làm đen tóc. Đậu tương, vừng đen, lạc, đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ lượng bằng nhau, đường trắng lượng vừa đủ. Các vị sao thơm tán bột, trộn đều, mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 30g với nước đường hoặc sữa tươi. Công dụng: tư bổ can thận, đen tóc, dùng thích hợp cho những người thể chất suy nhược, sắc mặt không tươi, tóc bạc sớm hoặc rụng nhiều, có thể dùng làm bột ăn dưỡng sinh hàng ngày.
Bí đao, còn gọi là bí xanh, đông qua, vị ngọt, tính mát, có công dụng nhuận phu, tăng bạch, giảm phì (làm nhuận và trắng da, giảm béo). Đây là một thực phẩm lý tưởng dành cho những người béo phì. Sách Thực liệu bản thảo viết: “Nếu muốn thân thể mạnh khỏe nhẹ nhõm nên thường xuyên ăn bí đao”.
Dưa chuột, còn gọi là hoàng qua, thích qua, ngũ qua... vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt chỉ khát, lợi thủy tiêu thũng, thanh hỏa giải độc, thường được dùng để dưỡng da, làm sáng da và phòng chống nếp nhăn.
Cà rốt, còn gọi là củ cải hang, vị ngọt, tính bình, có công dụng bổ tỳ tiêu thực, nhuận tràng, bổ can minh mục, thanh nhiệt giải độc, thường dùng để dưỡng da, trị chứng da khô, trứng cá đầu đen, mụn nhọt... Đây là loại thực phẩm giàu vitamin A, B, C có lợi cho quá trình chuyển hóa và tái tạo da. Bên cạnh đó một số sản phẩm khác cũng có tác dụng nuôi dưỡng da và tóc như ngân nhĩ (mộc nhĩ trắng), cải trắng, gừng tươi, đại táo, măng trúc, nấm hương, hạt hướng dương, lạc, hoài sơn (củ mài)...