Theo chân những lái xe đường dài mới biết tỏ tường cuộc sống nay đây mai đó, đầy cạm bẫy của họ. Nhịp sinh học của tài xế xe đường dài hầu hết bị thay đổi, không có khái niệm ngày đêm. Muốn tồn tại với nghề phải luyện tập cách chống chọi với cơn buồn ngủ để cơ thể thích nghi với những chuyến ra Bắc vào Nam kéo dài cả tuần. Giấc ngủ chưa bao giờ được trọn vẹn. Ngay cả thời điểm thay ca, được ngủ... thì cũng không chợp mắt được vì cơ thể đã bị chất kích thích như cà phê, thuốc lá, nước tăng lực, thậm chí heroin... làm chủ. Đã vậy, mỗi khi chuông điện thoại của chủ xe, chủ hàng hối thúc, tài xế đạp ga chạy ào ào, giành đường với xe chạy ngược chiều, chuyện va quệt hay gây tai nạn... xảy ra như “cơm bữa”. Sống ngoài đường nhiều hơn ở nhà, xa vợ con, chuyện tài xế sa vào cạm bẫy ma túy, cờ bạc, mại dâm... là chuyện dễ thấy. Mới đầu “dính” vào, họ cho rằng chỉ để giải sầu, bù đắp thiếu thốn tình cảm. Song nhiều người không kìm được và trượt dài, khi nhận ra thì cái chết đang cận kề. Tài xế đường dài dường như ai cũng có vết sẹo trên người. Đó là minh chứng sau mỗi lần tai nạn, nhưng họ chấp nhận. Bởi khi chọn nghề, họ xác định tai nạn đến với bản thân là điều hiển nhiên. Đối với những tài xế mới vào nghề, để chống cơn buồn ngủ, nhiều người tìm đến chất kích thích... và nghiện ma túy lúc nào không hay.
Trong vụ tai nạn thảm khốc tại Long An vừa qua, tài xế container dương tính với ma túy, có nồng độ cồn cao, vấn đề xử lý trách nhiệm chủ doanh nghiệp một lần nữa được tranh luận. Vì vậy, mới đây đã có đề xuất nên áp dụng hình thức xử lý hình sự chủ doanh nghiệp khi tài xế vi phạm nhiều lỗi chủ quan gây tai nạn. Pháp luật cần sớm bổ sung sửa đổi nhằm xử lý hình sự chủ doanh nghiệp, chủ phương tiện vận tải, khi có dấu hiệu ép tài xế chở quá tải, biết tài xế sử dụng ma túy vẫn điều động lái xe... dẫn đến gây tai nạn. Nói về vấn đề này, luật sư Giang Hồng Thanh - Đoàn luật sư TP. Hà Nội cho biết: Thật ra quy định xử lý hình sự chủ phương tiện vận tải biết lái xe sử dụng ma túy nhưng vẫn điều động tài xế điều khiển phương tiện giao thông đường bộ đã có từ lâu. Cụ thể là từ Bộ luật Hình sự 1985 với Điều 188, Bộ luật Hình sự 1999 với Điều 205 và gần đây nhất là Bộ luật Hình sự 2015 với Điều 263. Tuy nhiên, việc xử lý hình sự chủ phương tiện về tội danh này khá khó khăn. Điều luật quy định là chủ phương tiện phải biết rõ lái xe sử dụng chất ma túy nhưng vẫn điều động lái xe thì mới phạm tội, trong khi đó rất khó chứng minh chủ phương tiện biết rõ. Chính vì vậy mà việc xử lý chủ phương tiện mới có nhiều vướng mắc chứ không phải chúng ta chưa có luật để điều chỉnh.
Cũng liên quan đến xử lý lái xe gây tai nạn, Trung tướng Đỗ Anh Dũng - Cục trưởng Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) đề xuất nghiên cứu, xem xét tách Luật Giao thông đường bộ hiện hành thành hai luật là Luật Vận tải đường bộ và Luật Trật tự an toàn giao thông để cảnh sát thuận lợi hơn khi xử lý các vụ tai nạn, vi phạm giao thông. Lấy ví dụ về sự cần thiết tách Luật Giao thông đường bộ, ông Dũng dẫn chứng vụ tai nạn xe container ở Long An cho thấy “ngoài góc độ an toàn giao thông còn là vấn đề an ninh trật tự vì tài xế có nồng độ cồn và dương tính với ma túy”.
Lãnh đạo Cục CSGT cũng đề nghị Chính phủ sửa đổi Nghị định 165/2013 về sử dụng thiết bị nghiệp vụ để xử lý vi phạm an toàn giao thông. Cụ thể là cho phép cảnh sát được trích xuất, lấy hình ảnh xe vi phạm mà người dân cung cấp để làm căn cứ xử phạt chứ không chỉ dừng lại ở phương tiện nghiệp vụ của ngành công an. Bộ Công an và ngành giao thông cần đầu tư thêm hệ thống camera, phương tiện kỹ thuật để tăng cường xử lý vi phạm giao thông; quản lý chặt việc lắp đặt các thiết bị giám sát hành trình với ôtô và đẩy nhanh xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về giao thông.
