1. Cấp cứu do ăn canh củ ấu tầu
Đó là trường hợp bệnh nhân nam, 46 tuổi ở xã Lùng Vai, huyện Mường Khương, Lào Cai được đưa đến viện cấp cứu trong tình trạng kích thích nhiều, da lạnh, vã mồ hôi, đau tức ngực, khó thở, huyết áp không đo được, đại tiện không tự chủ…
Nguyên nhân gây ngộ độc là do bệnh nhân đã mua củ ấu tầu về, đập nát, ninh xương để ăn. Sau khi ăn canh củ ấu tầu 3 giờ, bệnh nhân có hiện tượng buồn nôn, tê bì vùng mặt lưỡi và miệng rồi lan ra toàn thân kèm theo co quắp chân, tay, vã mồ hôi tức ngực, khó thở, nôn liên tục…
Tại Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Khương, sau khi hội chẩn, các bác sĩ xác định bệnh nhân bị ngộ độc aconitin có trong củ ấu tầu. May mắn sau khi được các bác sĩ cấp cứu và điều trị tích cực, sức khỏe của bệnh nhân đã ổn định và được ra viện.
Điều trị cho bệnh nhân bị ngộ độc củ ấu tầu tại Khoa Cấp cứu - Hồi sức tích cực - Chống độc, BVĐK Mường Khương (Lào Cai).
Củ ấu tầu (còn gọi là ấu tẩu, gấu tẩu, ấu tàu, co ú tàu, thảo ô...) được thu hoạch từ cây ô đầu, một loại cây thường mọc hoang ở vùng núi cao các tỉnh miền núi như: Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái…
Theo tài liệu dược học, cây ô đầu là một vị thuốc quý nhưng có chứa độc tính mạnh, được xếp vào danh sách thuốc độc bảng A. Thành phần của cây ô đầu chứa aconitin, là một chất rất độc. Thường chỉ dùng làm thuốc uống khi đã qua chế biến cẩn thận và được dùng với liều nhỏ, có sự chỉ định và theo dõi thận trọng của thầy thuốc.
Trên thực tế đã có nhiều trường hợp bị ngộ độc do tự ý chế biến củ ấu tầu làm thức ăn như nấu cháo ấu tẩu, nấu canh nhưng không có kinh nghiệm chế biến để loại bỏ độc tố và uống nhầm rượu ngâm ấu tẩu dùng để xoa bóp...
2. Dấu hiệu nhận biết ngộ độc củ ấu tầu
Theo các bác sĩ, ngộ độc aconitin diễn ra rất nhanh. Các triệu chứng có thể xuất hiện ngay hoặc sau vài giờ sau khi uống phải dịch chiết của cây ô đầu hay ăn phải rễ, lá cây này (phụ thuộc vào liều lượng). Với liều 1mg có thể gây ngộ độc nặng, liều 2 - 3mg đủ gây tử vong một người trưởng thành.
Triệu chứng ngộ độc bao gồm: tê miệng và lưỡi, tê cóng đầu chi, sau vài giờ chảy đờm rãi, buồn nôn, nôn, ỉa chảy, khó thở. Co giật, mất tri giác, hạ thân nhiệt có thể xảy ra. Triệu chứng đặc trưng là mất cảm giác toàn cơ thể và rối loạn tim mạch.
Tử vong thường xảy ra sau 6 giờ kể từ khi aconitin thâm nhập vào cơ thể. Nguyên nhân tử vong là do loạn nhịp tim, co cứng cơ tim và liệt trung khu hô hấp… Nếu sống sót sau 24 giờ, tiên lượng thường là tốt vì khi đó độc tố bị chuyển hóa và thải ra ngoài.
Củ ấu tầu có chứa chất aconitin rất độc.
3. Phải hết sức thận trọng khi sử dụng củ ấu tầu
Vì độc tính của củ ấu tầu có thể gây tử vong nên các bác sĩ khuyến cáo, người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng củ ấu tầu làm thức ăn nếu không có kinh nghiệm chế biến để loại bỏ độc tố.
Khi sử dụng các loại thuốc có thành phần củ ấu tầu như rượu ngâm củ ầu tầu dùng để xoa bóp cần phải hết sức thận trọng và theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc có kinh nghiệm. Tuyệt đối không được uống rượu ngâm củ ấu tầu. Các loại rượu ngâm ấu tầu dùng để xoa bóp phải dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em để tránh nhầm lẫn khi sử dụng.
Trong trường hợp phát hiện các triệu chứng ngộ độc do không may ăn phải củ ấu tầu còn độc tố hoặc uống nhầm rượu ngâm củ ấu tầu, nạn nhân cần được chuyển đến ngay cơ sở y tế gần nhất để xử trí, tuyệt đối không ở nhà để tự theo dõi hoặc điều trị theo các biện pháp dân gian hay mách bảo.
Xem thêm video đang được quan tâm
Khi bị ngộ độc thực phẩm, người bệnh có nên nhịn ăn?
